(gant ul lizherenn-dal vihan)
A. Dre heveleb. (db. ar boudoù)
1. Den treut-kenañ.
Un ankoù krignet.
&
Trl.
Bezañ evel un ankoù.
2. [1927] Spes, dezhañ stumm ur relegenn.
Gwelet a reas dirazañ ugent ankoù, spontus o fenn.
B. Dre skeud.
1. Dre let.
[1659, 1732] Tremenvan.
&
Trl.
Antren en ankoù, [1732, 1850] bezañ en ankoù, [1927, 1931] bezañ en e ankoù, kaout an ankoù : bezañ e par ar marv.
[1732] En ankoù [1732] Emañ en ankoù. [1732] Neb zo en e ankoù.
[1850] Emañ en ankoù.
[1927] En e ankoù. [1931] Bezañ en e ankoù.
&
Stourm ouzh e ankoù : ouzh ar marv.
2. Trl. (db. an traoù)
Bezañ etre daouarn e ankoù : bezañ lec'hiet fall-tre, bezañ en arvar da vezañ torret.
Daveenn :
GReg
pg agonie (dans les détresses de la mort.)
enkoù
éncqou
1732
Daveenn :
GReg
pg agonie (prises avec la mort)
Emañ en enkoù.
E ma èn éncqou.
1732
Daveenn :
GReg
pg agonie (Il est à l’agonie.)
enkoù
encqou
1732
Daveenn :
GReg
pg detresse (affliction d'esprit)
Neb zo en e enkoù.
Nep so èn e éncqou.
1732
Daveenn :
GReg
pg agonisant (-e)
ankoù
añkeu
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg añkou (En Vannes).
Emañ en ankoù.
Ema enn añkou.
1850
Daveenn :
GON.II
pg añkou (Il est à l'agonie, il est dans les angoisses de la mort.)
ankoù
añkou
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg añkou (Mort. Trépas. Agonie. Angoissse de la mort. C'est par superstition que les Bretons donnent ce nom à la mort, n'osant pas prononcer son véritable nom).
enkoù
eñkou
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg añkou (Quelques un prononcent "eñkou", dans ce dernier sens [agonie] ).
ankoù
ankou
1909
Daveenn :
BROU
p202 (mort)
en e ankoù
en e ankou
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ankou (-être- à toute extrémité -au propre comme au figuré-, Trég.)
ankoù
ankou
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ankou (La Mort personnifiée, trépas ; fantôme, squelette ; cause de la mort)
ankoù
anko
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ankou (La Mort personnifiée, trépas ; fantôme, squelette ; cause de la mort, Trég.)
ankoù
ankeu
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ankou (La Mort personnifiée, trépas ; fantôme, squelette ; cause de la mort, Van.)
ankoù
ankaou
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ankou (La Mort personnifiée, trépas ; fantôme, squelette ; cause de la mort, Corn.)
en e ankoù
en e ankou
1931
Daveenn :
VALL
pg (il est dans les) affres (de la mort)
bezañ en e ankoù
beza en e ankou
1931
Daveenn :
VALL
pg (être à l')agonie
Notennoù studi
Stumm 1659 LDJM "ancoun" a c'hallfe bezañ ur fazi skrivañ deuet diwar gemmesk "ancou" hag "anaoun" hervez Gwenole ar Menn. Gregor Rostrenenn (1732) diouzh e du a gomprene "ankoù" en droienn-mañ evel ur stumm lies da "enk". Renabliñ a ra ar Gonideg (1850) an adstumm "eñkou" ivez en droienn "Emañ en ankoù." (Emañ war e dremenvan.).
Etimologiezh
Termen predenek da dostaat d'ar c'hembraeg "angau" kenster gantañ.
