Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
11
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. [1732, 1850] Den paour, reuzeudik. Ar c'haezh, ar geizh. Ur c'haezh bugel, keizh vugale. Un den kaezh, tud keizh. Furnez ar geizh. 2. Dre ast. Den a laka unan da gaout truez outañ. Petra e teuy ar c'haezh vihan-se da vezañ ? Emichañs n'emañ ket ar c'heizh pesketaerien war var gant an amzer-mañ. Ar geizh zo anezho ! Kaezhez zo ac'hanoc'h ! 3. [1732, 1850, 1924] Termen a reer gantañ evit komz ouzh, db. ub. a garer. Ar c'haezh(ig) bihan. [1732, 1850] Ha, ma c'haezh, petra hoc'h eus graet ? 4. Trl. (db. ar vugale, prl.) Ober kaezhigoù da ub. : e flourañ, e voumounañ. & (impl. da anv hollek) Ober kaezh d'ub. : e flourañ, e voumounañ. II. DISPRED. [1850] Sklav.

Skouerioù istorel : 
34
Kuzhat roll ar skouerioù

kaezh

1499
Daveenn : LVBCA p106 (mechant pouure ou chetiff)

kaezh

1732
Daveenn : GReg pg chetif (pauvre & miserable)

keizh

1732
Daveenn : GReg pg chetif (pauvre & miserable)

kaezh

1732
Daveenn : GReg pg chetif (pauvre & miserable)

kaezh

1732
Daveenn : GReg pg chetif (pauvre & miserable)

keizh

1732
Daveenn : GReg pg chetif (pauvre & miserable)

izelaat a ra, ar c'haezh

1732
Daveenn : GReg pg (cet homme est sur son) declin

krog en an dienez ennañ, ar c'haezh

1732
Daveenn : GReg pg (c'est un pauvre) disetteux

sklav eo, ar c'haezh

1732
Daveenn : GReg pg (il est tombé dans l') esclavage

Emañ ahont ar c'haezh war e fled, truez a gouezh gantañ.

1732
Daveenn : GReg pg grabat (Il est là tristement sur son pauvre grabat.)

ha va c'haezh, petra hoc'h eus hu graet ?

1732
Daveenn : GReg pg (ah, mon) cher (qu'avez-vous fait ?)

ha ma c'haezh, petra hoc'h eus hu graet ?

1732
Daveenn : GReg pg (ah, mon) cher (qu'avez-vous fait ?)

keizh

1732
Daveenn : GReg pg chetif (pauvre & miserable)

ha va c'haezh, petra hoc'h eus c'hwi graet ?

1732
Daveenn : GReg pg (ah, mon) cher (qu'avez-vous fait ?)

keizh

1850
Daveenn : GON.II pg kaez (Esclave. Pl.), pg kéaz (Misérable. Malheureux. Qui est dans la misère, dans la souffrance. Gueux, qui est réduit à mendier. Mendiant. Indigent. Pour le plur. du subst, keiz).

kaezh

1850
Daveenn : GON.II pg kaez, kéaz, kez (Misérable. Malheureux. Qui est dans la misère, dans la souffrance. Gueux, qui est réduit à mendier. Mendiant. Indigent. "kéaz" est aussi un terme d'affection, et il s'emploie dans le sens de "cher", "chéri").

kaezhez

1850
Daveenn : GON.II pg kéazez ou kézez (Une malheureuse. Une gueuse. Une mendiante).

kaezhez

1850
Daveenn : GON.II pg kéazez ou kézez (Une malheureuse. Une gueuse. Une mendiante).

Kalz a geizh a weler er gêr-mañ.

1850
Daveenn : GON.II pg kéaz (On voit beaucoup de gueux, de mendiants dans cette ville).

kaezhezed

1850
Daveenn : GON.II pg kéazez ou kezez (Une malheureuse. Une gueuse. Une mendiante. Pl.)

kaezh

1850
Daveenn : GON.II pg kéaz, kez (Misérable. Malheureux. Qui est dans la misère, dans la souffrance. Gueux, qui est réduit à mendier. Mendiant. Indigent. "kéaz" est aussi un terme d'affection, et il s'emploie dans le sens de "cher", "chéri").

Roit un tamm bara d'ar gaezhez-se.

1850
Daveenn : GON.II pg kéazez (Donnez un morceau de pain à cette malheureuse).

Truez em [sic] eus outo, ar geizh.

1850
Daveenn : GON.II pg kéaz (Ils me font pitié, les malheureux ! ).

kaezh

1850
Daveenn : GON.II pg kaez (Esclave).

A, ma c'haezh, petra hoc'h eus-hu graet ?

1850
Daveenn : GON.II pg kéaz (Ah ! mon cher, qu'avez-vous fait ? )

Da neb en deus ezhomm, roomp an aluzen ; / Diskouezomp, evel Doue, e karomp ar beorien ; / Pe ma n'hor beus netra, laoskomp da vihanañ / E gi gant ar c'haezh dall n'en deus dorn d'e renañ, / E flac'h gant an den kozh da vale dre ar vro, / Da vont, harpet warni, dre al lec'h ma karo !

1867
Daveenn : MGK p120

« Ma vez paet d'e [ar bleiz] lazhañ un toullad lakizien, / Traoù fall ha didalvez, mat da strinkañ bouilhenn, / D'ober droug d'al loened, en ur goll o amzer[,] / N'ho peus nemet selaou pa leñvo mab kouer, / Hag e klevoc'h ober aon dezhañ rak ar bleiz ; / Ha kement-se, va Doue ! C'hwi a wel poanioù ar geizh ! / Evit ur c'hi, ur c'hagn pe ur c'hozh azen brein / Am beus gallet da gaout, pe d'am c'hoan, pe d'am lein. »

1867
Daveenn : MGK p83

Koulskoude n'eo ket ar gwel eus ar paour keazh eo a dlee hen aliañ da ober droug dezhañ, rak kozh ha daoubleget-holl, evel ma oa, ne c’helle ober aon ebet da zen.

1877
Daveenn : EKG.I. p.191

(1) Ur c’haezh, [...] ur c’haezhig bihan.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 37, p.807, Notenn 1 : "Eur c’haez, un bêta, un innocent, un faible d’esprit, et aussi terme d’affection à l’égard des petits enfants : eur c’haezig bihan".

Diazezet he deus he zier war un dachennig ledan, ledanoc’h un tammig ha palv ho torn, nemet palv ho torn a vefe ken ledan ha tog an Teusk-noz a sponte ar gaezhed (1) war maezoù Boc’h.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924) ("ar gaezed" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.845)

Ar galloud-se n’eo bet roet — ur Ro Doue moarvat— nemet d’ar gaezhed pe d’an dud [v]ajanek, d’an dud diwezhat.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 41, p.947 (Mae 1924)

yezh ar geizh

1931
Daveenn : VALL pg argot

Nasion, gast a blac'h, Dre c'hilhotin pe vac'h, D'ar c'hêz [kaezh] harluad ne ri nac'h Kelenn Jezuz d'an dud.

1960
Daveenn : PETO p21

Salver Jezuz, gant trugarez, / Hastit d'astenn nerzh Ho kwarez / War ar c'haezh-mañ d'er skoazellañ / Pe e roint, hep ampellañ, / Dezhañ, herr, ar mestaol garv / En divello ha diskaro !

1960
Daveenn : PETO p73

Urzh al lizherennoù

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial