Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
9
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. Doar./Stn. 1. (db. an dud yaouank, al loened, an traoù bihan) Brav, plijus e neuz hag e zoareoù. Ur plac'h koant, ur mabig koant. Un tamm ki koant. Setu aze ur pod koant, avat ! Kan da son goantañ. & Trl., diw. c'hoap Koantat pabor ! : pebezh fougaser brein ! & Trl. Lavaret traoù koant d'ur plac'h : diskouez karantez dezhi gant komzoù plijus. & Ober bouchig koant : ober sin a garantez gant e zorn goude pokat dezhañ. & Koant da lipat : koant-kenañ. 2. DISPRED. Ker, karet. Te, ma den koant. II. Doar. Trl. (en e zerez-uheloc'h) Koantoc'h zo, zo koantoc'h : kaeroc'h zo. Koantoc'h zo, ne oant ket deuet ! III. Adv. pouez. En un doare brav. Labour turgnet-koant.

Skouerioù istorel : 
92
Kuzhat roll ar skouerioù

koant

1499
Daveenn : LVBCA p116 (ioly)

koant

1659
Daveenn : LDJM.1 pg coãt

koant

1659
Daveenn : LDJM.1 pg beau, ioly, poupin, ioli

rentañ koant

1732
Daveenn : GReg pg enjoliver (rendre plus joli)

tenniñ koent

1732
Daveenn : GReg pg escroquer (attraper le bien d'autrui par surprise, par finesse)

Un den koant, Doue oar.

1732
Daveenn : GReg pg fichu (Un homme bien fichu.)

ur manerig koant

1732
Daveenn : GReg pg gentilhommiere (Une jolie gentilhommiere.)

Setu aze ho pugel koant.

1732
Daveenn : GReg pg géniture (Voilà vôtre belle geniture, vôtre belle production.)

ur gwaz koant

1732
Daveenn : GReg pg garder (Celui qui en donne à garder.)

bourdoù koant

1732
Daveenn : GReg pg gaillardise (gaïete, divertissement, p.), gibeciere (Des tours de gibeciere.)

bourd koant

1732
Daveenn : GReg pg gaillardise (gaïete, divertissement)

ur plac'h koant ha kuilh

1732
Daveenn : GReg pg gagui (fille jeune, jolie & qui a beaucoup d'embonpoint)

coandt meurbed

1732
Daveenn : GReg pg fort-e (Fort bien.)

ur gondolenn goant

1732
Daveenn : GReg pg gondole (Une jolie gondole.)

Kant bourd koant en deveus graet dirazomp.

1732
Daveenn : GReg pg gentillesse (Il nous a fait mille gentillesses.)

koantañ tra !

1732
Daveenn : GReg pg action

koantañ

1732
Daveenn : GReg Rakskrid

koantañ den !

1732
Daveenn : GReg pg batir (voilà un homme bien bâti, mots burlesques, pour dire un mal-bâti)

setu un den koant, mar boa biskoazh

1732
Daveenn : GReg pg batir (voilà un homme bien bâti, mots burlesques, pour dire un mal-bâti)

koant

1732
Daveenn : GReg pg beau (joli), bienfait (bienfaite); coint

koantoc'h

1732
Daveenn : GReg pg beau (joli), bienfait (bienfaite); coint

koantañ

1732
Daveenn : GReg pg beau (joli), bienfait (bienfaite); coint

un den koant

1732
Daveenn : GReg pg beau (un bel homme, un joli homme)

tud koant

1732
Daveenn : GReg pg beau (un bel homme, un joli homme)

ur plac'h koant

1732
Daveenn : GReg pg beau(-tems) (une belle fille, jolie fille)

ur paotr koant

1732
Daveenn : GReg pg beau (-fils, mot burlesque & satirique)

koantañ mab

1732
Daveenn : GReg pg beau (-fils, mot burlesque & satirique)

koantañ paotr

1732
Daveenn : GReg pg beau (-fils, mot burlesque & satirique)

langaj koant

1732
Daveenn : GReg pg bien (-dire, langage poli & éloquent)

koant

1732
Daveenn : GReg pg blanc (blanche)

koant

1732
Daveenn : GReg pg blanc (blanche)

ober bourdoù koant

1732
Daveenn : GReg pg bouffonner (faire des plaisanteries)

fars koant

1732
Daveenn : GReg bouffonnerie (action, plaisance)

un azduard koant eo

1732
Daveenn : GReg pg (c'est un beau) brun

ur vured koant

1732
Daveenn : GReg pg (une jolie) burette

deut da welet koantañ lozn en deus bet boed ar c'hon

1732
Daveenn : GReg pg chien (animal domestique)

koant

1732
Daveenn : GReg pg coint (cointe, vieux mot qui vouloit dire, beau, belle, joli, jolie)

Ar c'hrakdijentil-hont a zo diskennet, savet, war e veno, rag-enep eus ar Roue Sant Loeiz ? Koantañ [sic] tra !

1732
Daveenn : GReg pg (il semble que ce gentilâtre soit descendu de la côte de Saint-Loüis)

Kant tro goant en deus graet dirazomp.

1732
Daveenn : GReg pg gentillesse (Il nous a fait mille gentillesses.)

un displeger koant eo

1732
Daveenn : GReg pg (il a le) débit (agréable)

koantat, kaerat, gwellat distager !

1732
Daveenn : GReg pg (que cet homme est) disert (qu'il s'explique en beaux termes, nettement & facilement!)

lavaret traoù koant d'ar plac'hed

1732
Daveenn : GReg pg (compter des) douceurs (des fleurettes au sexe)

neb a lavar traoù koant d'ar merc'hed

1732
Daveenn : GReg pg doucereux (flatteur, qui dit des fleurettes aux dames)

ur paot koant

1732
Daveenn : GReg pg (un bon) drôle

ur feson naet, ha koant da barlant

1732
Daveenn : GReg pg élegance (façon de s'exprimer purement & nettement)

ur vaouez [k]oant eo

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañt

koant

1850
Daveenn : GON.II.HV pg braô, kaer

peurliesañ ar vesterd a zo koant

1850
Daveenn : GON.II pg bastard

koant

1850
Daveenn : GON.II pg braô ou brav, koañt, ioliz, joliz

Bodennoù koant a wez a zo war-dro d'e di.

1850
Daveenn : GON.II pg bôden (Il y a de jolis bosquets autour de sa maison).

bugale koant o deus

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañt

koantoc'h

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañt

koantoc'h eo eget he c'hoar

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañt

n'eo ket ar yaouankañ eo ar c'hoantañ

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañt

e c'hoant eo

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañt

koantañ

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koañta

dousig koant

1850
Daveenn : GON.II.HV pg dousik (-koañt)

houmañ eo ar goantañ

1850
Daveenn : GON.II pg hou-mañ

Peuz goant

1850
Daveenn : GON.II p.8, introduction ; "presque joli"

koantoc'h

1850
Daveenn : GON.II p.22, livre premier, "plus joli".

koant

1850
Daveenn : GON.II p.22, livre premier, "joli".

ar c'hoantañ

1850
Daveenn : GON.II p.22, livre premier, "le plus joli".

Koant e vezint.

1850
Daveenn : GON.II p.29, livre premier, "ils seront jolis".

N'eo ket ker gouiziek hag e dad.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, « Il n'est pas aussi savant que son père ».

Ho merc'h a zo yaouank ha koant.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, « Votre fille est jeune et jolie ».

N’eo ket koant kennebeut hag he c’hoar.

1850
Daveenn : GON.II p.88, livre second, « Elle n’est pas jolie, non plus que sa sœur ».

Koantañ plac'h !

1850
Daveenn : GON.II p.84, livre second, " Quelle jolie fille ! "

Ur vaouez [k]oant a denn warni an holl selloù.

1850
Daveenn : GON.II p.64

Ar merc’hed-mañ a [z]o koant.

1850
Daveenn : GON.II p.68

Ar ganaouenn-se n'eo ket koant, kanit un all.

1850
Daveenn : GON.II p.77

Hag em be dismegañs, me a lavaro c'hoazh / Ne dalv ar verc'h koantañ un den fur, hanter gwaz. Goude dimezioù mat, teuas kalz a re grenn.

1867
Daveenn : MGK p56

Ar c'hentañ, du e lêr, zo evel ur morian ; / An eil zo berr he fri ; hennezh, genoù ledan. / Evit lavaret berr, koant on ha yaouank c'hoazh ; / Amzer, amzer am beus da zibabañ ur gwaz.

1867
Daveenn : MGK p55-56

Tro a glask war an olifant; ha kaout, diwar e benn, da damall ne oa koant, a-raok, a-dreñv, e giz ebet; hag, emezañ, bez' e ve ret, da ober mat, troc'hañ diwar bep skouarn dezhañ ur grennbennad evit stagañ ouzh beg e lost; e bevar droad a zo pevar bost; e berr : e oa re bezh fetis, pounner, piltosek, gourt, iskis.

1867
Daveenn : MGK p11

Gwell ur penn iskis leun a skiant, / Evit ur penn divoued zo koant.

1867
Daveenn : MGK p138

Hogen dre n'emañ koant ha mad oc'h en em glask, / Em beus aon na ve din re luziet va fennask.

1867
Daveenn : MGK p74

Hag ouc’hpenn-se, karet a raen ivez e vab Ivonig, paotrig a bevar bloaz eus ar re goantañ, a ouie va anaout hag a furche va godelloù, pa’z aen di, da c’houzout pe graoñ pe avaloù a vije enno.

1878
Daveenn : EKG.II p.36

Blev-melen ha gwenngen, kaer-zremmet ha neuziet-koant, helavar ha didennus, gredus d’al labour ha seder ez oa ar merc’hed yaouank ; en o darempredoù ouzh ar baotred n’oant na pennoù-avel, na brageerezed nag oriadezed.

1923
Daveenn : SKET p.68 (p.198, "Da reiz[h]a[ñ]" : "P. 68, lin. 12, e lec’h « didennus » lenn « dedennus » a zo gwelloc’h").

Sklintin ha flour edo o mouezh, ha koant ha seven o frezeg. Dic’hallus ez oa enebiñ : un taol dreist da nerzh mab-den !

1924
Daveenn : SKET.II p.35

Diaes lavarout pehini eo ar c’hoantañ, pe ar sae sked-disked he liv a zo en o c’herc’henn, pe ar blev melen seizheñvel a zo en o fenn.

1924
Daveenn : SKET.II p.75

Paotr strizh [1], brizhardennoù e-leizh e dal, war e zivjod, war e fri togn ; ur pennad blev melen dioutañ, ha lemm e lagad gwer-c’hlas digor ha frank. Koant ar paotr ? Ket ; seder ha dever ennañ.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)

Koant-meurbet int an aele-se, ha, dreist-holl, ar re a zo a-us d’an aoter vras, livet en aour, displeget gante o divaskell evel ma vijent o nijal a-dreuz ar Baradoz.

1925
Daveenn : BILZ2 p.136-137

ober bouchig koant

1931
Daveenn : VALL pg baiser

Koant a-walc'h e oa he dremm, divjod yac'h ha ruz, daoulagad glas, ur c'hoef Kernevadez a c'holoe he blev kistin, hogen he c'horfenn a oa uzet ar voulouz warni, he brozh a oa unan fall hag he zreid noazh ne oant ket gwall naet en he botoù-prenn leun a deil.

1944
Daveenn : EURW.1 p46

Un hoalerezh korfel hepken ; karout a raen ar paotr-se evel em bije karet un dra graet brav, un daolenn livet kaer, un arvest denel turgnet disi, un dremm goant a skede sklerijenn.

1944
Daveenn : EURW.1 p.193

Kavet hor boa un ostaleri degemerus mat ‘drek an hent-houarn, dalc’het gant ur cheminod, e anv an Tonker, hag en doa ur verc’h koant-kenañ, a raemp lez dezhi pep hini evit e gont e-unan.

1944
Daveenn : EURW.1 p.197

Koulskoude, he flanedenn a oa bezañ pried ha mamm a familh ; kavet ganti ur par e Glaoda Jafrenoù, e kuitaas he c'hêriadenn goant Hellegoad evit dont da chom da vourk Karnoed, teir lev ac'hano.

1944
Daveenn : EURW.1 p14

Ur plac'h yaouank koant ha drant, bepred ar c'hoarzh war he diweuz.

1944
Daveenn : EURW.1 p37

An itron hag he mab a oar gallegañ reizh. Goude, lakizien a hent ac’hanomp d’hor c’hambroù. Me am eus unan goant-tre, ur prenestr o skeiñ war ar park, eben war borzh ar marchosioù. Klevout a ran ac’hano mouezhioù ar vevelien o « vrezhonegañ » herrañ ma c’hellont.

1944
Daveenn : EURW.1 p.119

Ar maouezed, Kaourintin, e-giz ar bleunioù o livioù koant, a zo anezho, e melezour ar bed-mañ, un damskeud eus Kened an Aotrou Doue.

1949
Daveenn : SIZH p.55

Ar goantañ plac'h a zo er bed / N'o deus he blev kement a sked / Ha re ar gouron-mañ, moarvat, / Ken kaer e stumm o varc'hekaat.

1960
Daveenn : PETO p55-56

Ne veizan mann, marc'heger koant, / E abeg kuzh ho kefridi.

1960
Daveenn : PETO p57

Mar deo koant hag urzhiet-mat kêr-veur ar Marok, ez eo porzh bras ar Senegal disneuz ha divalav.

1985
Daveenn : DGBD p16

Etimologiezh

Diwar ar galleg krenn "cointe" (brav, bourrus, tonius).

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial