Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
2
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
11
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. Benveg lemm, anezhañ un troad hag ul lavnenn, a reer gantañ evit troc'hañ. Beg, direnn, lavnenn, troad ur gontell. • Ur gontell lemm : a droc'h mat. Ur gontell dall : na droc'h ket mat. Ur gontell vegek. Ur gontell troad korn. • Digeriñ, dispakañ e gontell. Lemmañ, breolimañ kontilli. Ober ul lemm d'e gontell war ur maen. • Un taol kontell. & Kontell eeun : na bleg ket, hir ha ledan e lavnenn, a implijer da droc'hañ kig dh. & Kontell vara : dent bras dezhi, a implijer da droc'hañ bara. & Kontell c'hodell : kontell-bleg vihan. HS. kanived. 2. (dirak ur spizer) Kontell-ben : da venañ ar gwez, ar plant. & Kontell-bleg : dezhi ul lavnenn pleg-displeg. & GWECHALL Kontell-gamm, kontell grog : doare kontell gromm a implijed da droc'hañ bara. 3. Trl. skeud. Sankañ e gontell er voger, er c'hleuz : bezañ rivinet. & Bezañ gantañ ar gontell hag an dorzh : bezañ ar mestr, ar rener. & Ur gontell daoudu : un den pilpous. II. Dre heveleb. Koultr. Kontell an arar.

Skouerioù istorel : 
48
Kuzhat roll ar skouerioù

kontell

1499
Daveenn : LVBCA p121 (couteau)

kontell parerez

1499
Daveenn : LVBCA p121, 156 (instrument a purgier cuyr)

beg pep tra lemm evel kontell dag

1499
Daveenn : LVBCA p34, 49, 74, 121, 131, 161, 195 (bec de checun fer agu)

beg ur gontell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg pointe (d'vn cousteau)

kontell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg cousteau

kontilli

1659
Daveenn : LDJM.1 pg cousteau

lemm ar gontell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fil (du cousteau)

dremm ar gontell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fil (du cousteau)

barvenn ar gontell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fil (du cousteau)

beg kontell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg bec (contel)

kontell gaoutr

1699
Daveenn : Har. pg kaoutr, kontell

kontell an alazr

1732
Daveenn : GReg pg charrue (le coutre)

ar gontell koultr

1732
Daveenn : GReg pg charrue (le coutre)

kontell

1732
Daveenn : GReg pg couteau

kontelloù

1732
Daveenn : GReg pg couteau

kontilli

1732
Daveenn : GReg pg couteau

koutell

1732
Daveenn : GReg pg couteau

koutelloù

1732
Daveenn : GReg pg couteau

kentell

1732
Daveenn : GReg pg couteau

ar c'hentell

1732
Daveenn : GReg pg couteau

boest ar c'hountelloù

1732
Daveenn : GReg pg couteliere (étuit à mettre des couteaux)

ur voest kountelloù

1732
Daveenn : GReg pg couteliere (étuit à mettre des couteaux)

kil ur gontell

1732
Daveenn : GReg pg (le) dos (d'un couteau)

lemm ar gontell

1732
Daveenn : GReg pg fil (tranchant d'un couteau, &c.)

dremm ar gontell

1732
Daveenn : GReg pg fil (tranchant d'un couteau, &c.)

direnn ar gontell

1732
Daveenn : GReg pg fil (tranchant d'un couteau, &c.)

neudenn ar gontell

1732
Daveenn : GReg pg fil (tranchant d'un couteau, &c.)

barvenn ar gontell

1732
Daveenn : GReg pg fil (tranchant d'un couteau, &c.)

kil ar gontell

1732
Daveenn : GReg pg fil (Le revers opposé au fil d'un couteau, &c.)

kontell

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koñtel, kouñtel (Couteau, instrument tranchant).

kil ur gontell

1850
Daveenn : GON.II pg kîl (le dos d'un couteau).

Ur gontell-gamm

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koñtel, kouñtel (un couteau crochu).

Ur gontell-bleg

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koñtel, kouñtel (Un couteau pliant).

kontilli

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koñtel, kouñtel (Couteau, instrument tranchant. Pl.)

kountell

1850
Daveenn : GON.II.HV pg koñtel, kouñtel (Couteau, instrument tranchant).

koutell gohin

1909
Daveenn : BROU p. 244 (couteau à fourreau)

kontell-c'hubanell

1909
Daveenn : BROU p. 388 (couteau à manche de sifflet)

koutell

1909
Daveenn : BROU p. 216

Bia bia bia la / Piv a yelo da gikañ ? / « C’est la brunik » / A Bempoulig / He deus torret he askellig. / Rastell, dirastell, / Tenn da viz er-maez ar ganell / Pe m’en troc’ho gant va c’hontell.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 38, p.842 (Miz C'hwevrer 1924)

Bilzig a zigoras e gontell, lemm evel un aotenn.

1925
Daveenn : BILZ2 p.119

Debret ar pred, lipet al loaioù, hor bizied hag hor mourennoù, dastumet hor c'hontilli en hor godelloù ha graet bep a reuziad breugeudiñ, m'en em daolas [evit daolis] war va gwele.

1929
Daveenn : SVBV p.13

War an taol e sentis, ha bec'h dezhi ! Da gentañ, e tapis krog en ur choanenn hag, o vezañ graet ur groaz gant beg va c'hontell war gof an dorzh vara, e troc'his ur mellad tamm diouti. Goude-se, e faoutis ur pezhiad riblennad kig-moc'h du bet e-pad pemp pe c'hwec'h vloaz o vogediñ e kimin va mamm-guñv, hag ar c'harvanoù - va re-me - a yeas en-dro ken na zifindaone ! Ur pennad da c'houde, e stagis ar voutailh leun a win ruz ouzh va fenn ha bec'h ivez dezhi, da gas ar c'hig-sall hag ar bara kras da stankañ he genoù da'm bouzellenn vras!

1929
Daveenn : SVBV p9

sankañ e gontell er voger

1931
Daveenn : VALL pg banqueroute

sankañ e gontell er c'hleuz

1931
Daveenn : VALL pg banqueroute

kontell flañchañ

1931
Daveenn : VALL pg bistouri

Betek-henn e c'helled koll e gontell pe goll e yalc'h, bez e oa tud zoken hag a golle o fenn, ha kalz hag a golle o amzer, met n'em boa ket c'hoazh bet klevet e vije bet kollet un devezh hep gouzout pelec'h e oa tremenet.

1985
Daveenn : DGBD p38

Koeñvet ha diskantet e oa al liv war an nor hep sonell na morzhol. Kloc'herion a repue er gognell, hag a skrabe sklosoù ouzh ar panelloù ; bugale a zalc'he o stal war an diri ; meur a skoliad o doa amprouet o c'hontilli war ar moulurennoù.

2012
Daveenn : DJHMH p11

[...] arabat d'ar stourmerien dont d'un obererezh gant dramm, pe armoù -memes binvioù ha n'int ket graet evit bezañ implijet evel armoù : bizhier koad, kontilli godell, sizailhoù bechek...-

2015
Daveenn : DISENT p91

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial