Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
14
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. A. 1. Stroll neudennoù danvez gwiadel, hir pe hiroc'h, gweet an eil gant egile. Daou benn ur gordenn, lost ur gordenn. Ur penn kordenn, ur pennad kordenn. • Ur gordenn ganab. Ur gordenn blouz hir ha stank. • Skoulmañ, stignañ ur gordenn. Ober ur sach war ur gordenn. Ur rollad kerdin. • Punañ, dibunañ kerdin. Ober kerdin, fardañ kerdin. • Ar c'hi en doa torret e gordenn. 2. Trl. skeud. (db. an dud) Bezañ gwe, tro en e gordenn, bezañ udb. kamm en e gordenn : bezañ gwidreüs, na vont eeun ouzh an dud. & Klask treiñ an avel diwar-bouez ur gordenn : klask ober un dra dic'hallus. & Reiñ bec'h d'ar gordenn laosk : ober an nebeutañ (a labour) ar gwellañ. & Lezel kordenn gant ub. : lezel frankiz dezhañ da ober, da labourat hervez e zoare dezhañ e-unan. En afer-mañ ez eus bet lezet kordenn gantañ. & Treiñ kordenn : cheñch trumm a all, a vennozh, h.a. & Dre heveleb. Kordenn ar gwir : funig ar begel. 3. Estl. Kordenn ! : touadell gwanaet. B. 1. Kordenn-groug : liamm a dalvez da grougañ an dud. & Dre verr., trl. [1732, 1850, 1927] Boued, lañs ar gordenn : den pe dud a zellez bezañ krouget. 2. Kordenn higennoù : kordenn besketa hir zo funioù karget a higennoù outi. Stignañ e gerdin higennoù. & Dre verr. Pep den en doa nav c'hordenn, ugent higenn war pep hini anezho. 3. Kordenn lammat : kordenn zo dornelloù ouzh he daou benn hag a vez implijet gant ar vugale evit c'hoari pe gant ar sportourien evit embreger o c'horf. 4. Trl. [1699] Lev gordenn : Hirder ul lev muzuliet. C. 1. Sonerezh Reunenn, bouzellenn pe neudenn vetal pe nilon stignet ouzh ur benveg seniñ hag a dalvez da deuler sonioù. Ar binvioù dre gerdin (biolin, gitar, h.a.). Distennet e oa kerdin e delenn. Fraoñval a rae kerdin ar violin. 2. Neudenn nilon, metal pe gwiad - stignet ouzh ur skor - a dalvez da deuler bannadelloù. Kordenn ur wareg. HS. fard, fisel, fun, sugell. II. 1. KORDENN-GOAD : unanenn ec'honad, implijet evit ar c'heuneud, a dalvez kement ha tri metr diñs ; ar c'hementad keuneud-se end-eeun. Gwerzhañ kordennoù-koad. DHS. kordennad. & PEMDEZ, dre fent Boestad alumetez vras. Tennañ a reas ur gordenn-goad eus e c'hodell. 2. KOZH KORDENN-DOUAR : unanenn c'horread a dalvez kement hag eizh metrad karrez. Un devezh-arat zo pevar-ugent kordenn-douar. Ul liorzhig eo rak n'eus ket ouzhpenn ur gordenn-douar enni.

Skouerioù istorel : 
70
Kuzhat roll ar skouerioù

kordenn

1499
Daveenn : LVBCA p122 (corde)

ober kerden

1499
Daveenn : LVBCA p152, 122 (faire cordes)

kerden al lestr

1499
Daveenn : LVBCA p22, 122, 132 (cordes de nef)

kordenn instrumant a vuzik

1499
Daveenn : LVBCA p14, 102, 122, 149 (corde d-istrument a musique)

kordenn merdead

1499
Daveenn : LVBCA p122, 143 (corde a marinyer)

kerdin

1659
Daveenn : LDJM.1 pg corden

kordenn

1659
Daveenn : LDJM.1 pg corde

En ul lev gordenn ec'h eus ur chadenn a c'hwec'h-ugent troatad diazezet c'hwec'h-ugent gwech.

1699
Daveenn : Har. pg a, chadenn, c'hwec'h, diazezet, en, eus, ez, gwech, kordenn, lev, troatad, ugent (une lieüe contient une corde de six vingt piez assise par six vingt fois)

ereañ gant kerden

1732
Daveenn : GReg pg corder (lier avec des cordes)

harpoù kordenn

1732
Daveenn : GReg pg harpe (instrument de musique, p.)

harp kordenn

1732
Daveenn : GReg pg harpe (instrument de musique)

kordenn

1732
Daveenn : GReg pg corde

dañsal war ar gordenn

1732
Daveenn : GReg pg (danser sur la) corde

boed ar gordenn

1732
Daveenn : GReg pg (reste de) corde (injure)

kerden

1732
Daveenn : GReg pg corde (de navire)

kordenn vunut

1732
Daveenn : GReg pg cordeau (corde menuë)

kerdin munut

1732
Daveenn : GReg pg cordeau (corde menuë)

amarañ gant kerdin

1732
Daveenn : GReg pg corder (lier avec des cordes)

kordenn tog

1732
Daveenn : GReg pg cordon (de chapeau)

C'hwezh ar gordenn a zo gantañ, dinatur.

1732
Daveenn : GReg pg hard (Il sent la hard de cent pas à la ronde.)

Laer ? Diwallit oud ar gordenn.

1732
Daveenn : GReg pg gare (Voleur ? gare la corde.)

bag ar gordenn

1732
Daveenn : GReg pg bac (grand bateau plat sur les rivieres pour y passer les charrettes)

penn kordenn

1732
Daveenn : GReg pg bout (de corde)

ar gordenn voanañ eus a ur rebed

1732
Daveenn : GReg pg chanterelle (d'un violon, &c)

nezañ e gordenn evit e grougañ

1732
Daveenn : GReg pg filer (Filer sa corde)

dañsal war ar gordenn

1732
Daveenn : GReg pg danser (sur la corde)

kordenn-vur

1732
Daveenn : GReg pg cordon (de muraille)

kerdin

1732
Daveenn : GReg pg cordage (tout l'appareil de cordes sur un vaisseau), corde, corde (de navire), hard (Hard, corde dont on étrangle une personne, p.)

ar c'herdin

1732
Daveenn : GReg pg cordage (tout l'appareil de cordes sur un vaisseau)

kerdad

1732
Daveenn : GReg pg cordage (tout l'appareil de cordes sur un vaisseau), corde

ar c'herdad

1732
Daveenn : GReg pg cordage (tout l'appareil de cordes sur un vaisseau)

kordenn

1732
Daveenn : GReg pg corde, corde (de navire), hard (Hard, corde dont on étrangle une personne.)

ur gordenn

1732
Daveenn : GReg pg corde

kordenn

1850
Daveenn : GON.II pg rabañk

Ereit eñ gant ar gordenn-mañ

1850
Daveenn : GON.II pg korden

Boued ar gordenn

1850
Daveenn : GON.II pg korden

Ur gordenn a dri gor

1850
Daveenn : GON.II pg gôr (Une corde à trois cordons).

kerdin

1850
Daveenn : GON.II pg korden

— « Ganto war-benn tri deiz[,] me a c'hello stagañ ; / Da c'hortoz, debromp da gentañ / Kordenn ar wareg-mañ, graet eo bet, me c'hoar vat, / Gant ur vouzellenn oan, dioc'h ar c'hwezh eo anat. »

1867
Daveenn : MGK p99

Evit bezañ eürus, atav, atav an den / Rank bezañ hualet ha stag gant ur gordenn.

1867
Daveenn : MGK p65

Ur wech ma vez krog an diaoul en un den, er c’has hag er c’haso betek ar bern, betek ar gordenn zoken.

1877
Daveenn : EKG.I. p.86

Petra da ober ? N’em boa ket amzer da soñjal kalz. Sellet a ris en-dro din, hag e welis, berniet ouc’h ur voger a ra div lodenn eus an tour, er garidoù, ur bern kerdin kozh.

1878
Daveenn : EKG.II p.126

Abaoe fenoz ‘kav din, [a]otro[u], / A reer kerden gant ma bo[uz]ello[ù] ! / Chetu an holl arc’hant laeret, / Nemet ar pezh am eus evet. /

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Gant kalz beulbejen divalo, / Da rozellat a goue[zh] mado[ù] ; / Din-me, dour yen ’vel d’ar pesked, / ‘Pad kordenn ar bla, da'm sec’hed ! /

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

kerdad

1904
Daveenn : DBFV -ad1 (des cordes)

kordenn

1909
Daveenn : BROU p. 216 (au sens de "funis" il fait au pluriel kerdign; au sens de mesure de bois, il fait kordennou)

kordennoù

1909
Daveenn : BROU p. 216 (au sens de "funis" il fait au pluriel kerdign; au sens de mesure de bois, il fait kordennou)

kerdin

1909
Daveenn : BROU p. 216 (au sens de "funis" il fait au pluriel kerdign; au sens de mesure de bois, il fait kordennou)

Dre loc’hañ a nerzh trumm e vrec’h zehou e tennas war-dreñv davet e skouarn kordenn e wareg hag e tiflipas diouti e vizied.

1923
Daveenn : SKET p.113

En Henamzer e wiske ar waregerien ur vaneg veskenek evit en em ziwall ouzh stokadenn ar gordenn.

1924
Daveenn : SKET.II p.19, Notenn (3)

[M]et kaer o devoa bet Bilzig hag an daou all stourm ouzh o mamm e oant bet tamallet hep abeg, Izabel a dapas krog en un tamm kordenn voan.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Ur c’hant skoed all a oa bet pichotet eus an tammoù a oa bet tennet eus ar Vran : gouelioù, kerden, chadennoù, koad, houarnach.

1925
Daveenn : BILZ2 p.177

Ha, pa gollent kavell, oring, pe kordenn, kablus Yann : Yann en devoa hep mar ebet laeret anezhe.

1925
Daveenn : BILZ2 p.141

E-pad an hañv, dilezet an drag hag ar sein, ar Gwennili ac’h ae pell er-maez en-dro d’ar Velevenn, d’ar Gorjegoù, pe war bazennoù Treoger da lakaat e gevell, da stignañ e gerden higennoù hag e rouedoù boull evit pesketa silioù, raeed ha retoned, morc’histi, travanked, l[i]gistri, [givri]-mor.

1925
Daveenn : BILZ2 p.103-104

boued ar gordenn

1927
Daveenn : GERI.Ern pg boed

Kounañ a ran, na pegen dudius d'ar galon, ha na pegen kaer d'ar spered ha d'an daoulagad, da zaoulagad un arvester pignet war uhelenn Kerargov, gwelout, un hanterkantved a zo, ur skouadrenn meurlistri livet e du ha bevennet gant daou pe dri gelc'h gwenn an tuioù diavaez anezho ; koeñvet o gouelioù damwenn dezho gant an avel-reizh pe rodellet dindan ar fourradoù avel-dro, hag o stekiñ ouzh ar c'herdin hag ouzh ar gwerniou en ur stlakañ gant stroñs ha gant tregern.

1929
Daveenn : SVBV p.15

mot war-bouez e arzoù ouzh ur gordenn

1931
Daveenn : VALL pg (grimper à bout de) bras (à une corde)

kerdin lestr

1931
Daveenn : VALL pg agrès

kerden

1931
Daveenn : VALL pg agrès

stignad kerden

1931
Daveenn : VALL pg baliste

gweañ ur gordenn

1931
Daveenn : VALL pg cabler (une corde)

kerzherezh war gordenn

1931
Daveenn : VALL pg acrobatie

Ret eo din lavarout deoc’h, Job ha Lom, hervez m’o doa prometet, a oa o vont da c’houlenn ar bagoù, ar c’herdin hag ar bizhier-krog evit klask e goueled ar stêr Aon korf Herri — Doue r’e bardono ! — beuzet un nebeut devezhioù ’oa.

1944
Daveenn : ATST p.92

Bez' e oa c'hoari ar vell-droad ront, c'hoari ar vell-dorn-hirvoan (rugby), c'hoari barrinier, c'hoari skasoù, c'hoari maout, c'hoari brezel bihan ; bez' e oa eurvezhioù evit ober korfembregerezh : barenn stabil, barennoù kenstur, kordenn reut, lammoù krec'h ha lammoù pell ; bez' e oa c'hoari ar vazh, c'hoari savatenn, c'hoari ar c'hleze pe « eskrim », gant ur C'horsiad, Don Carli, da gelenner.

1944
Daveenn : EURW.1 p50-51

Job ha Lom a yeas eta betek bag ar Giouidig, staget gant ur gordenn ouzh ribl ar stêr Aon. Diskoulmañ a rejont ar gordenn ; mestr ar vag a zegouezhe war o lerc’h, ur c’hrap gantañ war e skoaz.

1944
Daveenn : ATST p.105-106

« Ha bremañ, labouromp, Lom ! Sachit ’ta war ar gordenn. »

1944
Daveenn : ATST p.106

Job a redas war-lerc’h ar vag evit klask pakañ ur penn eus ar gordenn dorret.

1944
Daveenn : ATST p.108

« Ur gordenn nevez ! ur gordenn nevez ! » a soñje Yann, en ur vont. « Ya ! ur gordenn ganab d’o stagañ ouzh ar groug… »

1944
Daveenn : ATST p.111

AR SERJANT -o tennañ ur pennad kordenn eus e sac’h-

1960
Daveenn : PETO p39

Evidon-me a laka sevel va zeltenn e porzh ar geriadenn a zo ken strizh, ken n'eus poan o kaout frankiz da stignañ ar c'hordennoù he dalc'h en he sav.

1985
Daveenn : DGBD p122

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial