Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
3
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. Bras e led, e dreuz. Hentoù ledan a vez graet hiziv an deiz. Ar gaoter-se zo bras ha ledan. Ledanoc'h eo e droad eget da hini. & Ledan-mor : ledan-meurbet. ES. strizh. 2. Dre ast. Bras e c'horread. Ur sal ledan a-walc'h evit pemp kant den. & Trl., KOZH Er bed hed ha ledan : er bed-holl. HS. ec'hon, frank. ES. enk. 3. Ent strizh (db. an dilhad) Muioc'h a dro ennañ eget ma'z eo ret. Ur bragoù, ur vantell ledan. DHS. laosk. ES. strizh. II. Dre skeud. 1. (db. ar c'hredennoù, ar mennozhioù) Dizalc'h diouzh ar rakvarnoù start. Hennezh zo ledan e spered. 2. (db. ar gerioù) Dezhañ un dachenn-ster vras. “Rann" en deus un dalvoudegezh ledan. ES. strizh. 3. (db. an doareoù da gomz) Distaget en e hed, hep troc'hañ ar gerioù. Brezhoneg ledan a zeue gantañ.

Skouerioù istorel : 
49
Kuzhat roll ar skouerioù

ledan

1499
Daveenn : LVBCA p131 (large ; ample)

pezh ledan a houarn

1499
Daveenn : LVBCA p14, 99, 131, 163 (large pièce de fer)

ledan

1659
Daveenn : LDJM.1 pg large, spacieux

ur boulouard tev ha ledan

1732
Daveenn : GReg pg (un boulevard) épais

ur plas ledan

1732
Daveenn : GReg pg (un lieu) étendu

bras ha ledan

1732
Daveenn : GReg pg ample

sikorea-ledan

1732
Daveenn : GReg pg chicorée (à larges feüilles, endive)

ledan

1732
Daveenn : GReg pg étendu (spacieux. Van.)

hir ha ledan

1732
Daveenn : GReg pg ample

n'eo ket ledan ar stêr-se

1850
Daveenn : GON.II pg lédan

ur blustrenn ledan en deus war e elgezh

1850
Daveenn : GON.II pg plustren

Kaeoù Montroulez n'int ket ledan.

1850
Daveenn : GON.II pg kaé (Les quais de Morlaix ne sont pas larges).

n'eo ket ledan a-walc'h an derezioù

1850
Daveenn : GON.II pg déréz

ledan

1850
Daveenn : GON.II pg frañk, lédan, lédanoc'h

ledanoc'h

1850
Daveenn : GON.II pg lédan, lédanoc'h

ledanañ

1850
Daveenn : GON.II pg lédan, lédana

Ma n'am c'hredit, it d'ar garnel, / It da sellet, goude 'n emgann, / Er maez-ar-stourm, ar prad ledan.

1867
Daveenn : MGK p68

Ma ve, dianañ, kre hoc'h eskell / Da vont evel ar gioc'h, ar c'hrakhouad, ar c'haran, / Dreist ar gouelec'h, ar mor ledan, / D'ar broioù n'int anavezet.

1867
Daveenn : MGK p16

Ar c'hentañ, du e lêr, zo evel ur morian ; / An eil zo berr he fri ; hennezh, genoù ledan. / Evit lavaret berr, koant on ha yaouank c'hoazh ; / Amzer, amzer am beus da zibabañ ur gwaz.

1867
Daveenn : MGK p55-56

Al lec'h-se, en distro, a voa frank ha ledan ; / Tro-war-dro ne chome nemetañ e-unan.

1867
Daveenn : MGK p116

Ur wech ar pont freuzet, den ne c’helle mont eus an eil tu d’egile eus ar stêr, rak re ledan eo da lammet dreist, ha re zon an dour d’e zreuziñ war an troad.

1877
Daveenn : EKG.I. p.281

Gant ar Gelted, an hañv, kemeret ez strizh, a oa anezhañ tri miz, Mae, Mezheven, Gouere. Kemeret ez ledan, e staged outañ tri miz all : Eost, Gwengolo, Here.

1923
Daveenn : SKET p.23

Kaer-dispar e oa e zremm, ha glas-mor, ledan ha brav e zaoulagad.

1923
Daveenn : SKET p.50

Gant Rânakos, ar marc’h kalloc’h e dalier ledan, e voe heñchet ar bagad-se a-dreuz da c’houelec’hioù koadek an Europ war-du ar c’huzh-heol betek an Albis.

1923
Daveenn : SKET p.118

— Ya. Antreit en ti, eme ar garabasenn, ul Leonardez talfasek, un dorgosenn a blac’h, tev ha ledan. Antreit, antreit.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924)

"ledan" : "an hañv, kemeret ez ledan, a zo anezhañ c’hwec’h miz"

1924
Daveenn : SKET.II p.133 « Geriadurig », "L’été, au sens large, comprend six mois".

Diazezet he deus he zier war un dachennig ledan, ledanoc’h un tammig ha palv ho torn, nemet palv ho torn a vefe ken ledan ha tog an Teusk-noz a sponte ar gaezhed (1) war maezoù Boc’h.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924) ("ar gaezed" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.845)

Graet gante ur c’helc’h ha ledan, Bilzig a droe e viz en kreiz, en ur lavaret : Bia bia bia la Piv a yelo da gigañ ?

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 38, p.842 (Miz C'hwevrer 1924)

Ha, war dachenn ledan ar vuhez, piv na gar, ur wech c’hoazh, dibabañ e-touez ar vleunioù dic’hwezh ar [b]leuñvennigou a c’hwezh [v]at, pere o deus sklêrijennet e hent ha sederaet e galon ?…

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 38, p.845 (Miz C'hwevrer 1924)

Ar baotred hag ar merc’hed, dever enne, a zigore o ginou ledan, ken ledan ha reor forn ar poazher.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 41, p.945 (Mae 1924)

E bask a reas gant kalon, daoust d’ar goap a oa bet graet outañ, abalamour d’e zilhad : e vragoù, ur bragoù berliñj glas bet d’e dad ha berraet gant Izabel ; e borpant, bet digant ar c’hure, kalz re ledan ha re hir, enkaet ha berraet ivez gant ar vamm.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1025 (Gouere-Eost 1924)

An dour a skoent gant o lostoù hag o angelloù ledan-iskis.

1924
Daveenn : SKET.II p.41

Stagit eus groñch Saig un troc’had barv, louet ivez, ledan evel ur bal, rust evel sekrep, hir ha fonnus evel foenn er prad dourek ; ur jod dezhañ, peurvuiañ e jod kleiz, koeñvet gant ur chik ken tev hag ho piz-meud, ha, pa'm bo lavaret deoc’h penaos den biskoazh na glevas Saig Jelvest, memes e-kreiz ar gwashañ degouezh, o sevel e vouezh ur wech uheloc’h eget eben, ec’h anavefet perc’henn ar Gwennili kerkoulz ha me.

1925
Daveenn : BILZ2 p.105

— Sell eus ["ouzh"] he mouchouer seiz ! eme eben. E c’harlantezenn, ledan evel va dorn, a gouezh betek an douar… Ha war he fenn, sell, ur gornetenn droñset dantelezet, ar gaerañ am eus biskoazh gwelet.

1925
Daveenn : BILZ2 p.157

Ur youl birvidik hag un hunvre ledan a rede pell a yoa, e goueled va c'halon doaniet : "Mont d'embregañ riskloù ha da redek bro".

1929
Daveenn : SVBV p.13

Ma !... un hinkin out, paotr e c'houriz ledan ! eme paotr Gouenoù en ur c'hourvez war ar bank. - Evel ma z' eus meur a hini e Gorre-Leon, Goulc'hen ! emeve en eur c'hourvez ivez da ober eur pennad kousk.

1929
Daveenn : SVBV p10

Va huñvre, huñvreadenn ledan va bugaleaj, eo he doa roet an taol balaenn marzhus-se em c'halon hedro.

1929
Daveenn : SVBV p.18

ledan

1931
Daveenn : VALL pg ample (étendu)

En Enez-Sun, da skouer, e vez graet "an ober" eus ur bae ledan digor, stêr ebet oc'h echuiñ ennañ.

1943
Daveenn : TNKN pg15

Ur puñs kuzhet a zo war an dorgenn ; ledan eo ha don, ha graet en e bezh gant mein-benerezh.

1944
Daveenn : ATST p.44

Setu amañ poltred pep hini anezho : Job a oa bihan, Lom a oa bras: Job a oa ledan ha skoulmet-kaer, Lom a oa strizh e zargreiz ha strizh e zivskoaz; Job en doa blev du ha Lom blev ruz.

1944
Daveenn : ATST p.26

En ur zigouezhout e oad da gentañ en ur gegin vras ha ledan, karget a fornigelloù, a veñselioù kouevr lugernus, a daolioù hag a gontoueroù.

1944
Daveenn : EURW.1 p81

Tremenet dindan ar porrastel gant hor c’harroñsoù, e ruilhomp ‘dreuz da aleoù ledan ha traezhennet e-pad ur c’hard-lev a-benn digouezhout gant ar c’hastell.

1944
Daveenn : EURW.1 p.118

A-raok koan, e rae an danvez-leaned o monedone, en ur zivizout gant an tadoù-renerien, en hanterenn ledanañ eus ar vali, etre div c'harzhad beuz, traoñ koad an dorgenn.

1949
Daveenn : SIZH p.43

Eurus [sic, "Eürus"] an daoulagad a wel ac'hanoc'h ! emezi, gant doare-komz ledan Kastilhiz, laouen bras ouzh ho kwelout, « padre portero ».

1949
Daveenn : SIZH p.45

Eus Mavis da vont di n'eus ket kalz ouzhpenn teir eur dreizh, lakaomp peder eur evit ober ledan.

1985
Daveenn : DGBD p138

Souezhus ar c'hemm a c'hell c'hoarvezout adarre gant ar mor ur wech ma vezer aet e-biou d'ar beg-douar-se : e pleg-mor Biskaya hor boa bet tro da welout houlennoù ledan o vont war o gorregezh en ur c'hoari gant al lestr, etre beg Finisterre hag hini Sant Visant mor brizhc'hlas drailhet evel ma c'heller kaout en-dro da Vreizh.

1985
Daveenn : DGBD p12

Poole, ha me, emaomp o vont da forzhañ dor ar gambr-studi. Ledan a-walc'h eo va choug evit sammañ ar rebech, mard a mat pep tra.

2012
Daveenn : DJHMH p.70

"Deuit, deuit," a lavar din Dermitzakis, birvilh ennañ, ledan e vousc'hoarzh.

2015
Daveenn : EHPEA p33

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial