Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. Hollad ar fiñvoù a ro an tu da loened zo da nijal ; obererezh nijal. Nij ar gwennilied. Amprevaned pounner o nij. 2. (impl. da spizer) Bomm-nij, taol-nij : hed graet en ur nijal eus ul lec'h d'unan all. Berr eo bommoù-nij ar c'hwiled-derv. & Karr-nij : nijerez. & Loen-nij : evn. II. A. Tr. adv. 1. War nij : dre nijal. Ar yar a oa aet war nij dreist ar gloued. Un ugent lev bennak zo etre an div gêr, war nij. 2. War nij, diwar nij : o nijal. E lazhet am eus diwar nij. Tennañ (un evn) diwar nij. B. Dre skeud. 1. Diwar nij : buan-ha-buan. Lenn a reas diwar nij ma skrabadennoù yar. 2. Diwar nij : hep ober van, hep lakaat evezh. Ne raent nemet goulenn an hent da vont eus ar bourk-mañ da ur bourk all, eus an eil kêr d'eben, ha traoù all diwar nij e-giz-se na oant na du na gwenn.

Skouerioù istorel : 
33
Kuzhat roll ar skouerioù

nij

1499
Daveenn : LVBCA p151 (volement)

an nij a'l laboused

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (le) vol (des oyseaux)

nij

1659
Daveenn : LDJM.1 pg essort

an ered en em c'horr en aer gant un nij buan meurbet

1732
Daveenn : GReg pg (les aigles s') élevent (en l'air d'un vol fort rapide)

kemeret en deus e nij ribus

1732
Daveenn : GReg pg (il a pris l') effort

nij kreñv

1732
Daveenn : GReg pg essor (vol à tir d'aîle)

kemeret eo e nij gant al labous

1732
Daveenn : GReg pg (l'oiseau s'en est) envolé

kemeret e nij

1732
Daveenn : GReg pg (s') envoler (voler ailleurs, s'en aller)

diwar-nij em eus e lazhet

1850
Daveenn : GON.II pg nîch, nîj

nij

1850
Daveenn : GON.II pg nîch, nîj

nij

1850
Daveenn : GON.II pg nîch, nîj

nij an er a zo herrus

1850
Daveenn : GON.II pg erruz, herruz

war-nij em eus e lazhet

1850
Daveenn : GON.II pg nîch, nîj

« Tud kriz, tennañ a rit, eus pluñv hon divaskell, / Peadra d'hor lakaat diwar nij da vervel. »

1867
Daveenn : MGK p106

Koulm baour, gwelet e voe gant ur gup krabanek o sachañ war e lerc'h, evel ul laer tec'het, ur pennad reun torret. Ar gup a ya dezhi, digor ha lemm e veg, pa gouezh warnañ, d'e dro, evel ur maen pounner, eus a-greiz an neñvoù, ur pezh labous, un er. E-pad m'edo an daou-mañ oc'h en em gribinat, ar goulm a ya kuit e-biou. Diwar nij e tiskenn e liorzh un tiig-soul oa eno e-kichen, o krediñ evit mat oa er wech-mañ diouti distag he gwallstropad, pa deu ur c'hozh tamm paotr, dezhañ pemp pe c'hwec'h vloaz - d'an oad-se ur bugel ne oar pe zroug ra c'hoazh - da sinklañ eeun outi ur maen gant e vatalm.

1867
Daveenn : MGK p20

Edo er c’hiz-se e-kreiz an hent pa glevas, o tiskenn eus a gostez ar C’hozhvarc’had, un den hag a valee prim, evel diwar nij, digor e zivesker, ramp gantañ, dibreder ha skañv e droad, ur penn-bazh en e zorn hag e wentle a-zindan e vrec’h, o vont en tu bennak da glask pemp gwenneg d’e zervezh.

1877
Daveenn : EKG.I. p.131

Siwazh ! ne oa eskob ebet ken enni, aet e ranke bezañ kuit diwar nij...

1877
Daveenn : EKG.I. p.14

Abalamour da se ne leverjont grik da zen : ne raent nemet goulenn an hent da vont eus ar bourk-mañ da ur bourk all, eus an eil kêr d’eben, ha traoù all diwar nij er c’hiz-se ne oant na du na gwenn.

1877
Daveenn : EKG.I. p.36

Eus al lec’h milliget-se, kent d’al lanv distreiñ da wastañ an aod-mor, o doa kemeret o nij teir alarc’hez, fromet ha nec’het-holl.

1923
Daveenn : SKET p.113

D’un alarc’h gwenn ez ae neuze (1). Hemañ, oc’h enaouiñ diwar vrennid an hini marv, a flape e ziwaskell hag a gemere e nij war-du ar C’huzh-heol.

1923
Daveenn : SKET p.70

Aet evel-se d’un alarc’h gwenn-kann, e tiraeze an ene mor ar C’hornog hag e treuze anezhañ war-lerc’h an heol, gwech diwar-neuñv, gwech diwar nij.

1923
Daveenn : SKET p.70

Ragaroueziet war o hent gant nij an evned, bleniet gant kerzhadeg al loened pevarzroadek, e tenne darn war-du ar Sav-heol, darn war-du ar C’huzh-heol ; darn all a steuzie diwar wel ar bagad anezho e donderioù koadek an Hanternoz ; re-all c’hoazh a droe o c’hammedoù war-du ec’honderioù heoliet-frank ar C’hreisteiz.

1923
Daveenn : SKET p.87-88

Pa [veze] brav ? Ac’han ! pa [veze] brav ?… Salver Jezuz binniget ! Al laboused aet da nij, ankouaet gourc’hemennoù ar vamm, ankouaet he urzhoù ; an heol, an traezh, ar mor, ar bagoù, ar c’hoarioù ha me oar pegement a draoù all a entize, a heskine o c’hoant.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 38, p.843 (Miz C'hwevrer 1924)

Ha pa ’c’h ae, ur wech an amzer, da vesa saout ha deñved e amezegez war an torrod yeotek, e-unanik, dirak an dremmwel, ar c’haozioù, al lavarioù, ar sonioù a deue da nij dirak daoulagad e goun.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 42, p.974 (Even 1924)

Alies, dirak ar mor, e chome sonnet da heul war ar wagenn hent ur vag pe hini ul lestr, pe a-dreuz an oabl nij ar gwennilied, nij ar brini-mor.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 42, p.974 (Even 1924)

An aotrou person, pep Sul, er gador-sarmon, a lenn deomp, ha penn-da-benn, buhez ur Sant pe ur Santez, graet gante pinijenn galet war an douar, bet merzheriet, hag a zo aet, hep douetañs ebet, war nij, ha war-eeun, d’ar Baradoz.

1925
Daveenn : BILZ2 p.133

war nij

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XXVI

nij

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XXVI

diwar nij

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XXVI

tarzherez-nij

1931
Daveenn : VALL pg (torpille) aérien(ne)

Ar yer a gemere o nij dreist ar c'hleuzioù.

1944
Daveenn : EURW.1 p73

Gant ar burevioù da gentañ, anat eo : ar maltouterezh, ar post - nag ur souezhenn laouen evidon kavout amañ ouzh va gortoz al luc'hskeudennoù bet tennet e Roazon en deiz a-raok ma oan aet kuit, ha bet kaset din dre nij, e doare ma oant degouezhet eno araozon !

1985
Daveenn : DGBD p26

Bez' e oa dindan mont kuit da Roma gant nij Alitalia.

2015
Daveenn : EHPEA p391

Notennoù studi

S.o. ar fichenn "loen-nij".

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial