Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
4
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. [1499, 1659, 1732, 1850, 1927, 1931, 1985] Unan eus daou ezel pluñvek diaraok an evned a dalvez dezho da nijal. Un askell. An divaskell. & Trl. Labourat e zivaskell : lakaat e zivaskell da vont en-dro evit nijal. & Krennañ e zivaskell d'un evn : troc'hañ beg e stuc'h evit mirout outañ a nijal. & Hed-eskell : hed zo etre daou benn divaskell dispak un evn. & Dre let. Ar bedenn a sav war-du an neñv douget war divaskell ar garantez. 2. (db. ar boued) An ezel kigek bet troc'het diouzh al loen ur wezh ma'z eo bet poazhet a-benn e zebriñ. Debriñ un askell bolez yen. 3. Tr. adv. A-droc'h-askell : a vommoù-nij. HS. a-denn-askell. 4. Trl. skeud. Ober askellig d'ur plac'h : ober al lez dezhi. & Ober askell gog d'ur plac'h : ober al lez dezhi gant ardoù a bep seurt evit dont a-benn eus e daol. & Bezañ hir e askell : anavezout pennoù-bras, uhelidi, ha kaout un tamm galloud diwar an darempred-se. & Un askell-big zo en oabl : un takadig glas. 5. (db. an dilhad) Pezh lien pleget, zo an daou damm anezhañ heñvel ouzh iskilli un evn. An iskilli gwenn a c'holo o fenn d'al leanezed. II. (db. loened all a ya dre an aer) 1. Kroc'henenn a dalvez d'an amprevaned da nijal. Eskell skantek ar balafenned. 2. Kroc'henenn stignet etre bleñchoù izili an eskell-kroc'hen - ha henviled zo - hag a dalvez pe a dalveze dezho da nijal. 3. (db. al loened mor) Angell. An askell gein. Askell ur rinkin, ur rae.

Skouerioù istorel : 
57
Kuzhat roll ar skouerioù

askell

1499
Daveenn : LVBCA p28 (aele)

eskell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg aile

askell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg aile

askell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg aisle, asquel

divaskell

1659
Daveenn : LDJM.1 pg aisles, diou asquel

penn askell

1732
Daveenn : GReg pg aileron

eskell

1732
Daveenn : GReg pg aile

askell

1732
Daveenn : GReg pg aile

dispafalat an eskell

1732
Daveenn : GReg pg aile

diveskell

1732
Daveenn : GReg pg aile

divaskell

1732
Daveenn : GReg pg aile

un askell boñsin rostet-mat

1732
Daveenn : GReg pg aile

pennoù eskell

1732
Daveenn : GReg pg aileron

en deus eskell

1732
Daveenn : GReg pg ailé

askelloù

1850
Daveenn : GON.II pg askel (Aile d'oiseaux et de quelques insectes. Pl. duel "diou-askel ". On dit aussi, mais rarement, "askellou" et "eskel").

eskell

1850
Daveenn : GON.II pg askel (Aile d'oiseaux et de quelques insectes. Pl. duel "diou-askel ". On dit aussi, mais rarement, "askellou" et "eskel").

divaskell

1850
Daveenn : GON.II pg askel (Aile d'oiseaux et de quelques insectes. Pl. duel).

Dispennit ar yar-se ha roit eus an askell d’ho mamm.

1850
Daveenn : GON.II p.91, livre second, « Découpez cette poule-là, et donnez de l’aile à votre mère ».

Roit an askell din ha mirit ar belost evidoc'h.

1850
Daveenn : GON.II pg bélôst (Donnez-moi l'aile et gardez le croupion pour vous).

Krennet eo e zivaskell dezhañ

1850
Daveenn : GON.II pg krenna

askell

1850
Daveenn : GON.II pg askel (Aile d'oiseaux et de quelques insectes).

Torret eo e askell.

1850
Daveenn : GON.II pg askel (Il a l'aile cassée).

Ma ve, dianañ, kre hoc'h eskell / Da vont evel ar gioc'h, ar c'hrakhouad, ar c'haran, / Dreist ar gouelec'h, ar mor ledan, / D'ar broioù n'int anavezet.

1867
Daveenn : MGK p16

Setu ar goulm o vont digor he divaskell hag ur valkenn zu-pod [du-pod] rag-enep o sevel.

1867
Daveenn : MGK p19

— « N'omp ket, eme ar vaot, hag e-lec'h kaout un doenn, / Ma'm be, evel ar goulm, divaskell da nijañ, / Me a ve aet dija / Da c'houzout e pelec'h eo dalc'het an heizez, / Hor mignonezig kaezh, / Skañv evel an avel ; koulz ha ma'z eo lijer, / Ez eo ivez tener. »

1867
Daveenn : MGK p46

« Tud kriz, tennañ a rit, eus pluñv hon divaskell, / Peadra d'hor lakaat diwar nij da vervel. »

1867
Daveenn : MGK p106

« Ar yar avat a ro din boed, / Ar yar d'an dour a deu ganen / Hag e pep lec'h zo oc'h va ren, / Oc'h va diwall, gant he askell, / Dioc'h ar riv ha dioc'h ar sparfell.

1867
Daveenn : MGK p135

Her c’hompren a rit kerkoulz ha me ; ne gaved ket brav kaout a-du ganeoc’h tud hag o deus graet torfedoù ker bras ; mes, e feson, ar republik a rank bezañ mamm da gement den fall a zo en hor bro ; a-zindan he divaskell da vihanañ ec’h en em lakeont holl.

1877
Daveenn : EKG.I. p.204

Kenavezo ar c’hentañ, a liviris da'm c’henvreudeur, ha me en hent, en ur jilgammat, a-zindan divaskell an Aotrou Doue ha va Ael mat.

1878
Daveenn : EKG.II p.22

Nag an erer, nag ar gup, nag ar re vihan anezho, ne ginnigent o gloazañ gant o figos, gant o c’hrabanoù, gant o divaskell (1).

1923
Daveenn : SKET p.76

Tiegezhioù a-bezh, hag int savet, d’ar beure, en o c’haerañ gant livioù ar vuhez, e-kreiz levenez ha c’hoarzh, flastret ma ’int bet dindan tousmac’h ar stourmadoù, o c’haver d’an noz yen ha dilavar dindan divaskell zu Katubodua.

1923
Daveenn : SKET p.20

— An erer a astennas e zivaskell a-zioc’h he fenn (2) [.]

1923
Daveenn : SKET p.34

D’un alarc’h gwenn ez ae neuze (1). Hemañ, oc’h enaouiñ diwar vrennid an hini marv, a flape e ziwaskell hag a gemere e nij war-du ar C’huzh-heol.

1923
Daveenn : SKET p.70

flapañ e zivaskell

1923
Daveenn : SKET p.176, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Battre des ailes".

Heñvel ouzh un evn torret dezhañ e zivaskell, e kouezhas ar vallozh d’an douar. War ar re o doa hen taolet eo e plavas, e-keit ha ma ruilhe hini-ha-hini ar pennoù troc’het war dalbenn ar savenn.

1923
Daveenn : SKET p.128

Koant-meurbet int an aele-se, ha, dreist-holl, ar re a zo a-us d’an aoter vras, livet en aour, displeget gante o divaskell evel ma vijent o nijal a-dreuz ar Baradoz.

1925
Daveenn : BILZ2 p.136-137

divaskell

1927
Daveenn : GERI.Ern pg askell

askell

1927
Daveenn : GERI.Ern pg askell

eskell

1927
Daveenn : GERI.Ern pg askell

Damdost hag a-us d'ar c'hreñvlec'h, ur maread morevned gwenn-skedus a falc'he hag a ervenne an avel hag an ec'honder gant o divaskell hag o gournijadeg kammikellek.

1929
Daveenn : SVBV p5

hep eskell

1931
Daveenn : VALL pg aptère

stlakat e askell

1931
Daveenn : VALL pg battre

flapañ e askell

1931
Daveenn : VALL pg battre

eskell

1931
Daveenn : VALL pg aile

dispafalat e eskell

1931
Daveenn : VALL pg (battre les) aile(s ; coqs)

askell

1931
Daveenn : VALL pg aile

divaskell

1931
Daveenn : VALL pg aile (duel)

penn askell

1931
Daveenn : VALL pg aileron

iskilli

1931
Daveenn : VALL pg aile

pennoù askell

1931
Daveenn : VALL pg aileron

Evit ar wech kentañ, e welis an Unanelezh o ledañ hec'h askell zu war ma deizioù : « Deomp atav », emezon-me, « pa vin war ul labour a blijo din, e nijo kuit an hirvoud... »

1944
Daveenn : EURW.1 p79

Ar yer a oa moredet war o c’hlud, souchet o fenn dindan o eskell.

1944
Daveenn : ATST p.129

Ar valafenn, skañvbenn hag hedro, a oa anezhañ, o teviñ edo he divaskell ouzh flamm ar c'hadaliezh.

1949
Daveenn : SIZH p.59

Mont a rae e soñjoù da vale bro, dispak-bras o eskell. C'hoant en doa, eñ e-unan, mont da redek.

1949
Daveenn : SIZH p.47

Redek a reas ur gridienn penn-da-benn e gorf, ha merzhout a reas, n'em eus ket lavaret hep ur mousc'hoarzhig laouen, edont aze, eñ, gwenn-kann en e sae vanac'h, hag hi, du evel askell ar vran.

1949
Daveenn : SIZH p.42

- Te 'zo va aveler, emezi, neuze, yaouankiz en he lagad. Reiñ a reas dezhañ un taolig en-dro gant he benvegig splann ha bresk e-giz eskell ur valafenn.

1949
Daveenn : SIZH p.50

Ur yaouvezh oa, deiz ma tegouezh al lizhiri dre nij eus Europa ; setu ma teu nijerez divaskell ruz an "Aéro-maritime" da ziskenn da vorañ en ur dremen just dreist hor pennoù.

1985
Daveenn : DGBD p56

Notennoù studi

Kalz stankoc'h e vez kavet al liester "eskell" eget "iskilli".

Etimologiezh

Termen predenek da dostaat d'ar c'hembraeg "asgell" kenster gantañ.

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial