I.
1. (en tiez)
Korzenn mañsonet a sav moged tan an oaled enni.
Sevel a ra ar moged dre ar siminal. Krog eo an tan er siminal. Sachañ a ra ar siminal : Skarzhañ mat a ra ar moged. Sach ar siminal.
&
Barlenn ar siminal, ar varlenn siminal : gorre ur vantell siminal.
&
Beg ar siminal : lodenn ar siminal a sav a-uc'h toenn un ti, ur greanti.
&
Mantell ar siminal, ar vantell siminal : pezh prenn pe vaen a gemer harp war an daou viz pe war ar skourjezoù hag a zalc'h an dumenn.
&
Toull ar siminal, an toull siminal : diabarzh ar siminal.
&
Tumenn ar siminal : lodenn draoñ eus ar siminal zo dalc'het gant ar vantell.
&
Divogediñ, riñsañ, skarzhañ ar siminal : tennañ an huzil a-ziwar ar speurennoù anezhañ.
2. Trl. kv.
Du evel ur siminal, huzil ar siminal, fons ar siminal : du-tre.
&
Trl. skeud.
Bezañ moged kamm o sevel a-zioc'h siminal ub. : bezañ dogan.
Hemañ a sav moged kamm a-zioc'h e siminal.
&
Dibaot siminal a voged hep na ve tan en oaled.
3. Savadenn uhel a vez skarzhet drezi moged, gazoù ur greanti, ur greizenn kenderc'hiñ tredan, h.a.
4. (e-bourzh ar bigi-dre-dan bras)
Korzenn ledan a dalvez da skarzhañ moged ha gazoù ar c'hefluskerioù.
II.
1. Ent strizh
Beg ar siminal.
Mogediñ, divogediñ a ra ar siminal.
&
Trl.
Leuskel a ra ar siminal diwarnañ : divogediñ a ra.
2. Dre ast.
Hollad an oaled, an dumenn hag ar siminal end-eeun.
Lakaet em eus sevel ur siminal du-mañ.
Dibaot siminal a voged / Anez ma vez tan en oaled.
Dibaut ciminal a vogued / A-nèz ma véz tan èn oaled :
1732
Daveenn :
GReg
pg fumée (Il n'y a point de fumée sans feu : phrase proverbiale.)
Mogediñ a ra ar siminal-mañ.
Moguedi a ra ar ciminal-mâ.
1732
Daveenn :
GReg
pg fumer (Cette cheminée fume, la fumée rentre dans la chambre.)
Mogedus eo ar siminal-mañ.
Moguedus eo ar ciminal-mañ.
1732
Daveenn :
GReg
pg fumer (Cette cheminée fume, la fumée rentre dans la chambre.)
Ned eo ket goude lein, divogediñ a ra c'hoazh ar siminal.
Ne de qet goude lein, divoguedi a ra c'hoaz ar ciminal.
1732
Daveenn :
GReg
pg fumer (On n'a pas dîné, la cheminée fume encore.)
krazunelloù ar siminal
crazunellou ar ciminal
1732
Daveenn :
GReg
pg barre(s de bois, ou de fer, qu'on met de travers dans la cheminée, pour soûtenir des atelles, à secher)
siminal
ciminal
1732
Daveenn :
GReg
pg cheminée
siminaloù
ciminalou
1732
Daveenn :
GReg
pg cheminée
siminal
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg siminal
siminaloù
siminalou
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg siminal
divogediñ a ra ar siminal
divogédi a ra ar siminal
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg siminal
Da gentañ va fuzuilh he doa graet vad din, abalamour m’oa re frank ar siminal ; bremañ e ra droug abalamour m’eo re strizh ; ne c’hellomp ket mont hon-daou a du-ha-tu, va fuzuilh ha me.
Da genta va fuzil e doa great vad d’ign, abalamour m’oa re frank ar siminal ; breman e ra drouk abalamour m’eo re striz ; ne c’hellomp ket mont hon daou a du ha tu, va fuzil ha me.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.139
Setu-me evel un anduilhenn e siminal Bielon. Mes an anduilh a vez stag, ha me ne raen nemet riklañ a-damm-a-damm, rak ginou ar siminal a zo ledanoc’h eget e veg.
Setu me evel eun anduillen e siminal Bielon. Mez an anduill a vez stag, ha me ne rean nemed rikla a damm-a-damm, rak ginou ar siminal a zo ledannoc’h eged he vek.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.138
siminal
chemelan
1909
Daveenn :
BROU
p. 420 (cheminée)
Koshaet ar barner : bremañ ne dalveze dezhañ netra kement hag un tantad mat a dan war oaled e gambr, hag ur werennad flip en e gichen, war daolenn ar chiminal.
Kosaet ar barner : breman ne dalvee d’ean netra kement hag eun tantad mat a dan war oaled e gambr, hag eur werennad flip en e gichen, war daolenn ar chiminal.
1925
Daveenn :
BILZ2
p.163
Labezet oc’h-hu bet gant o livaj ken du hag huzil ar chiminal ?
Labeet oc’h-hu bet gant o livaj ken du hag huzil ar chiminal ?
1925
Daveenn :
BILZ2
p.112
Mes ar voereb n’he doa ket taolet kont en un dra : ar sklerijenn, eus ar prenestr, a bare war boltred Herri. — Doue a bardono ! — en e stern bras, a-zioc’h mantell ar siminal. Ar poltred sklerijennet gwenn, a oa heñvel ouzh ur weledigezh e-barzh an ti teñval.
1944
Daveenn :
ATST
p.52
An diaoul kentañ. — « Hoc’h ene a zo du evel huzil ar siminal. »
1944
Daveenn :
ATST
p.56
Bleñchoù ha skolpoù dindan ar pod, ur geuneudenn bennak ivez : ha gant an direnn hag an tont e c’hwezh an tan. Ken… poudoudoum ! Pêr a zo savet e gilhoù d’an nec’h e benn en traoñ, hag eñ war an hent da veg ar siminal. Betek pelec’h ez ay ? Ne oar den.
Bleñchou ha skolpou dindan ar pod, eur geuneudenn bennak ivez : ha gant an direnn hag an tont e c’houez an tan. Ken… poudoudoum ! Per a zo savet e gilhou d’an nec’h e benn en traon, hag heñ war an hent da veg ar siminal. Betek pelec’h ez ay ? Ne oar den.
