Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
5
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. G. A. SONEREZH 1. Heuliad notennoù, o dibun hag an esaouennoù zo etrezo, zo heverk eus ur pezh sonerezh, eus ur ganaouenn. Tonioù giz kozh. N'anavezan ket ton ar ganaouenn-se. Ar werz-se a ganer war ton ur werz all, war un ton anavezet. Gouzout an ton hag ar son : gouzout an ton hag ar pozioù. & Ent strizh Treuzskrivadur ur pezh sonerezh, ur ganaouenn. Meur a werz en doa embannet met n'en doa ket lakaet an tonioù d'o heul. 2. Trl. Reiñ an ton : kanañ, seniñ notenn gentañ ur pezh sonerezh d'ar re all da loc'hañ diwarni. & Dre skeud. Reiñ an ton : diskouez an hent, reiñ skouer. Tri pe bevar den zo trawalc'h en ur barrez evit reiñ an ton war bep tachenn. & Bezañ an ton hag ar son, an ton hag ar pardon gant ub. : mont holl ar gaoz gant ub. Un nebeud doktored, brasoc'h o genoù eget o spered, hag an ton hag ar son ganto. & Bezañ an ton hag ar pardon gant ub. : ren war bep tra. D'ar c'houlz-se ne veze ket an ton hag ar pardon gant an douristed evel bremañ. & Na c'houzout na ton na son : na c'houzout netra. 3. Unanenn diazez a dalvez da vuzuliañ an esaouennoù zo etre an notennoù. Un ton zo etre do ha re. Un hanter don zo etre mi ha fa. B. 1. Doare da ganañ, da seniñ. Kanañ war un ton trist. & Trl. Kanañ an oferenn war ton an Anaon, war ton ar gousperoù, war ton ar c'hoant kousket : he lidañ en un doare enoeüs. & Kanañ war ton ar c'hrampouezh gwinizh : war un ton cheuc'h. & Dre ast. Ober udb. war an ton uhelañ : en un doare cheuc'h-tre, gant kalz a lid. 2. Doare da deuler e vouezh zo heverk eus e santadoù, e soñjoù. Ton e vouezh. Komz war un ton klemmus, reut. II. H.g. A. 1. Doare da seveniñ udb. gant lid, en un doare cheuc'h. An dud-se a blij an ton dezho. & Trl. War an ton, war an ton bras : en un doare cheuc'h-tre, gant lid bras, evel m'eo dleet. E eured a oa bet lidet war an ton. Eno e oa an traoù war an ton bras. 2. REIÑ TON D'UB. : ober brav dezhañ, e zegemer mat. Ned in ket memes tra da ober ton da holl glaskerien bara ma bro. & (db. ar merc'hed) Asantiñ da ginnigoù ur paotr. Kalz a oa bet o c'houlenn diganti dimeziñ met Emma ne roas ton da hini ebet anezho. An davarnourez a roas ton da ardoù ar paotr. & Ober, tresañ ton d'ub. : e veuliñ (en e ser). Graet en doa un tammig ton din. Biskoazh n'eus bet treset ton dezho. & Ober ton d'ar c'hazh : e flourañ. 3. REIÑ TON D'UB. DA OBER UDB.: e vroudañ d'e ober. N'a ket da reiñ ton da hennezh da zont en ti ! Pa lavaro unan bennak droug diwar-benn unan all e vo roet ton dezhañ da gontañ. & Diren. Pa roer ton d'an dud e kemeront re. B. Fouge, ardoù. Ober ton : fougeal, ober ardoù da ziskouez eur pinvidik. & (gant ar gm. a. dirazañ, dezhañ un dalvoudegezh estlammiñ) Honnezh 'vat zo un ton enni ! : doare al lorc'h zo ganti. C. Trl. (evit saludiñ an dud) Penaos emañ an ton (ganit) ? : penaos emañ kont ?

Skouerioù istorel : 
45
Kuzhat roll ar skouerioù

hanter don

1499
Daveenn : LVBCA p95, 194 (demi-ton)

ton

1499
Daveenn : LVBCA p194

ton

1659
Daveenn : LDJM.1 pg chant

Ar stabat brezhonek war ton Vexilla Regis

1677
Daveenn : Do. p65

ur wreg a don

1732
Daveenn : GReg pg (brave) femme (femme de mérite)

ton

1732
Daveenn : GReg pg accent, air

an ton eus ar vouezh

1732
Daveenn : GReg pg accent

neb a ron an ton, a laka an ton, a laka war an ton

1732
Daveenn : GReg pg (celui qui) entonne

lakaat an ton

1732
Daveenn : GReg pg entonner (commencer à chanter, mettre sur un certain ton)

reiñ an ton

1732
Daveenn : GReg pg entonner (commencer à chanter, mettre sur un certain ton)

ton

1732
Daveenn : GReg pg air

ton

1732
Daveenn : GReg pg accent

An ton-se a zo kanus.

1850
Daveenn : GON.II pg kanuz (Cet air est chantant).

ton

1850
Daveenn : GON.II pg ton, toun

tonioù

1850
Daveenn : GON.II pg ton, toun

tonioù

1850
Daveenn : GON.II pg ton, toun

setu un ton koant

1850
Daveenn : GON.II pg ton, toun

n'anavezan ket ton ar ganaouenn-se

1850
Daveenn : GON.II pg ton, toun

ton

1850
Daveenn : GON.II pg toun

Ton ar son eo ton gwerz Lokrist an Izelved, chapel eus a barrez Gwinevez-Lokrist, en eskopti Leon.

1877
Daveenn : EKG.I. p.102-103

An dra-se ne raje netra ; n’eus forzh petra ' vije ; ar maer a c’helle lavaret d’an Aotrou Person peseurt "chap" da lakaat da Sul, war beseurt ton kanañ ar "C’hirie eleison"... Ha da c’housperoù ma'n divije mall ar maer da vont da ober ur "barti domino", pe un abadenn c’hoari-voulloù, e vije barnet ar person, pe vije kontant pe ne vije ket, da ganañ un tamm "Laudate", rak berroc’h eo eget an "Exitu Israel"...

1877
Daveenn : EKG.I. p.6

Pep hini a anaveze an ton hag ivez ar son, son Brigadier ar maltoutier.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1027 (Gouere-Eost 1924)

Kement den a oa eno a anaveze hag an ton hag ar son, hag a gane flour, flour, m’en asur deoc’h, oh ! ya, ha diwar-bouez o fenn, an ouidell dudius da zivskouarn Janedig ha da re he aotrou.

1925
Daveenn : BILZ2 p.159

ton skeiñ

1931
Daveenn : VALL pg accent (d'intensité)

ton

1931
Daveenn : VALL pg accent, air (de musique)

tonioù

1931
Daveenn : VALL pg air (de musique)

ton eilañ

1931
Daveenn : VALL pg accompagnement (en musique)

ton skiltrañ

1931
Daveenn : VALL pg accent (de hauteur)

Hi a ouie ober ton d’an eil ha d’egile, hep chifañ na dic’hrasiañ den.

1944
Daveenn : EURW.1 p.197

Hogen, klevet o doa un dra : al louzoù gwellañ evit degas ar c’housked da unan bennak e oa kontañ ha kontañ hep ehan ar memes tra, war ar memes ton.

1944
Daveenn : ATST p.45

N’em boa nemet un diduamant : kompagnunezh ar c’hure, Kaou ar Page, ur beleg yaouank a zeue d’am c’hlask da vont da weladenniñ ar presbitalioù tro-war-dro, lec’h e veze digemeret ar « barzh Taldir » gant Ton-Marivon.

1944
Daveenn : EURW.1 p.209

Mont d'an oferenn-bred : selaou ar c'han war an ton krampouezh gwinizh, selaou ar seurezed o kanañ kantikoù brezhonek ; selaou ar sakrist kozh o son an ofikleid, pa gane e vleje evel ur c'hole ; selaou ar person, an aotrou Pinson, pe ar c'hure, an aotrou Kozaned, pe an tad Jouan, oc'h ober o sarmon e brezhoneg ; ar c'hleier bihan o tiñsal, ar c'hleier bras o vrallañ, holl e oant brav da glevout ; ha goude an oferenn-bred, selaou an embannoù, « war ar groaz ».

1944
Daveenn : EURW.1 p26

E-barzh ar prosisionoù e vezen 'tal o c'hichen, e-kreiz div regennad a birc'hirined, ur pezh levr em dorn, ha me o reiñ an ton da ganañ kantikoù brezhonek.

1944
Daveenn : EURW.1 p76-77

Ur wreg kozh gant ur c’hoef giz an Enezenn, a vez graet « jibilinenn » anezhi, am digemeras dereat, ha pa lavaris e teuen a-berzh an aotrou Vallée, e reas ton din muioc’h c’hoazh.

1944
Daveenn : EURW.1 p.93

Graet e oa cher ha ton dimp ha d'hor gwiskamantoù, kinniget dimp champagn, ha roet dimp pep a dro da ganañ brezhoneg.

1944
Daveenn : EURW.1 p.155

Lakaet e veze ar wrac’h da ganañ war ar c’hoariva, bez’ he doa ur vouezh dous evel ur bugel, hag un eñvor burzhudus, peogwir he doa kanet da Fañch an Uhel ouzhpenn ur c’hant a werzioù hag a sonioù kozh.

1944
Daveenn : EURW.1 p.189

Echuiñ a rae ar pezh-c'hoari war un ton lamm-da-laez.

1949
Daveenn : SIZH p.66

Dibunañ a rae e frazennoù war un ton gorrek ha kompez, damstouet gantañ e valvennoù, pe, neuze, gant e selloù o parañ eeun en ho taoulagad.

1949
Daveenn : SIZH p.40

N'eo ket barrek war ar benveg, rak stlejañ a ra war an ton, ken eo tristidik ha hiraezhus.

1949
Daveenn : SIZH p.65

Pa ne ganont ket, marteze pa ne vez kaner ebet awenet a-walc'h, e stag koulskoude alies an dipoyerien da reiñ an ton gant un doare mouskan, pe gentoc'h ur seurt termadeg.

1985
Daveenn : DGBD p35

Menegiñ a ranker abati Boporzh, nevioù ilizoù-meur Dol ha Kastell ma vleugn ar goteg war an ton bras.

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 9

Un tamm diaesoc'h eo ar "c'hoariva-traktiñ" e-lec'h ma vez leurennet ar pezh a vez diskuliet, evel ur varnadenn c'hoariet war an ton bras.

2015
Daveenn : DISENT p55

Bepred e ranker klask ar rag hag ar perag, kehentiñ war ar pezh a fell dimp, derc'hel da vousc'hoarzhin, implijout un ton ha gerioù seven met dibleg.

2015
Daveenn : DISENT p51

"Ma, maz eo ken barrek evel ma oa pa oa studierez, neuze ec'h eus graet un taol ruz." "Moarvat ez eo rak an holl amañ a zo o tresañ ton dezhi."

2015
Daveenn : EHPEA p321

"Gwerzhet ar vi, hag eñ e revr ar yar," emezi din, hep tagnouzal, met war don unan ha ne gred ket e c'hellfe c'hoarvezout tra vat ebet.

2015
Daveenn : EHPEA p68

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial