Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
6
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. (db. ar bevien) 1. N'eo ket bev ken. Un den, ul loen marv. Marv eo ar wezenn gozh. Ur c'horf marv. & Trl. Me am boa bet un taol bazh ken e soñje din e oan marv : badaouet e oan bet. & Ganet-marv : marv kerkent ha ganet. Ur bugel ganet-marv. & Marv-mik : da vat. Kouezhañ marv-mik : mervel trumm. & Tr. adv. Ent marv, ez varv : o vezañ marv. 2. Dre ast. (db. rannoù zo eus korfoù an dud dh.) Morzet, skuizh-tre. Marv eo ma divhar ouzhin. Marv eo ma daoulagad gant ar c'hoant kousket. & Trl. Bezañ marv diwar e sav : bezañ skuizh-divi. Marv on diwar ma sav. II. (db. an traoù) A. 1. (db. an tan, ar gouloù) N'eus ket anezhañ ken. Marv eo an tan, ar gouloù. 2. (db. an aod, an traezh) Zo en tu all d'ar gourlenn, na zeu an dour warnañ nemet ral a wech (pa vez gwallamzer, h.a). Ar baotred yaouank a denn bouchadoù geot hir eus an traezh marv. An enez vihan he doa kerreg marv. & Trl. Poulloù dour marv : na vesk o dour gant an dour mor ken ne met gant ar reverzhioù bras. 3. (db. ar mor) Er stad a varvor. Marv eo ar mor : marvor zo. Hiziv emañ ar mor en e varvañ. 4. (db. ar prenn) Na labour ket. Ar plenk-se ne chomont ket marv, labourat a reont. 5. (db. an amzer) Arnevek, hep avel. Amzer varv a ra. B. 1. N'eus ket a virvilh, a vuhez ennañ, n'eus ket a obererezh ennañ, gantañ. Ar barrez-se zo marv. Ar gwiaderezh zo marv en hor bro. 2. Na dalvez ket ken, zo aet da get. Ur yezh varv. 3. (db. an traoù) Na fiñv ket, n'eo ket heloc'h. Ober un dro varv d'ur gordenn. E-kreiz an daou damm koad ez eus c'hoazh unan ha n'eo ket marv en e blas.

Skouerioù istorel : 
105
Kuzhat roll ar skouerioù

marv

1499
Daveenn : LVBCA p140 (mort)

arched den marv

1499
Daveenn : LVBCA p26, 53, 140 (chasse)

liv den marv

1499
Daveenn : LVBCA p53, 134, 140 (c-est la couleur d-ung homme mort)

Melezour ar Marv a'r garvañ / Zo entre ar bobl a gredan, / Al Levr-mañ a vezo anvet : / Ardant, luizant, evit gantañ, / Noz-deiz, en em goñsiderañ : / Ha humiliañ Tud ar bed.

1575
Daveenn : M. p34

Vertuzioù an Agnus Dei. / Ez chas brun an c'hurunoù [ec'h argas strak ar gurun], / Ez efas naet ar pec'hedoù, / Ez vir ouzh an tan pep manier, / Skaf ha lestr a cheñch [a sach] a zañjer, / Ez vir [e] pep tu ouzh marv subit, / Droukspered kre a chas kuit, / Ez spont sklaer an adverserien, / Ez rent soulas d'an wreg vrazez, / O tont da c'henel en gwel spes, / Ez ro grasoù, ez vir ouzh [drouk]chañs, / Pa en zouger gant reverañs. / A vent, nepred, na doutet pas, / ken din eo an bihan hag an braz.

1622
Daveenn : Do. p58

D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar. 2. Hag en Jezuz Krist e vab unik, hon Aotrou benniget. 3. Pehini a voe koñsevet eus ar Spered santel, ganet eus ar Werc'hez Varia. 4. En deus gouzañvet didan Poñs Pilat, bezet krusifiet, marv hag anseveliet. 5. Zo bet diskennet d'an Ifernoù ha resusitet an trede deiz a varv da vev. 6. Zo pignet en Neñv hag azezet a'n tu dehou d'e Dad hollc'halloudek. 7. Ac'hane e teuy da varn ar re vev ha'r re varv.

1622
Daveenn : Do. p10-12

tredemarzh eo ned eo marv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (il ne s'est gueres) fallu (qu'il ne soit mort)

embanner an dud varv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg crieur (des trespassez)

korf marv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg cadaure

marv eo

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (il est) mort

tredemarzh eo ne don marv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (i'ay) pensé (mourir)

JEZUZ a varno ar re vev hag ar re varv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (IESVS iugera les) viuans (& les morts)

marv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg defunct

n'en deus fallet nemeur ned eo marv

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (il ne s'est gueres) fallu (qu'il ne soit mort)

M. Leveret ar re [an Euvroù a drugarez] korporel. [D.] Reiñ da zibriñ d'ar re o deus naon, / Reiñ da evañ d'ar re o deus sec'hed, / Gwiskañ ar re noazh, / Delivrañ ar brizonerien, / Vizitañ ar re glañv, / Lojañ ar birc'hirien hag [an] estrañjourien, / Enteriñ ar re varv.

1677
Daveenn : Do. pp 33 & 35

M. Petra eo oferenn ? D. Bezañ ez eo ur memoar hag ur reprezantasion eus a marv ha pasion hon Salver Jezuz-Krist, hag ouzhpenn ur sakrifis, en pehini en em ofr e-unan evit silvidigezh ar re vev hag ar re varv, ha rak-se e tleomp asistañ enni gant ur reverañs ha devosion bras.

1677
Daveenn : Do. p45

ar poent ez eur marv

1732
Daveenn : GReg pg article (moment de la mort)

hanter varv eo gant ar glac'har

1732
Daveenn : GReg pg accabler

meulidigezh un den a remerk a vez marv

1732
Daveenn : GReg pg funèbre (Oraison funebre.)

Marv eo e-kreiz e nerzh.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Il est mort à la fleur de son âge.)

marv eo gant an naon, ha gant ar sec'hed

1732
Daveenn : GReg pg (il) creve (de faim & de soif)

neb zo marv

1732
Daveenn : GReg pf defunt (unte)

pediñ Doue gant ar re varv, evit an inean dremenet

1732
Daveenn : GReg pg (prier pour les) défunts

Marv eo yaouank-flamm.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Il est mort à la fleur de son âge.)

hanter

1732
Daveenn : GReg pg (à) demi (-mort)

hanter-varv

1732
Daveenn : GReg pg (à) demi (-mort), eperdu (uë)

Marv eo yaouank-flour.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Il est mort à la fleur de son âge.)

ar re varv

1732
Daveenn : GReg pg (les) esprits (des Trépassez)

marv, maro, marff

1732
Daveenn : GReg pg expié (mort)

Marv eo en he brud.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Elle est morte à la fleur de son âge.)

Marv eo yaouank-flour.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Elle est morte à la fleur de son âge.), fleur (Il est mort à la fleur de son âge.)

Marv eo, siwazh, ha hi yaouank-flour.

1732
Daveenn : GReg pg fille (Elle est morte à la fleur de son âge.)

marv on gant ar sec'hed

1732
Daveenn : GReg pg altérer

pa dosta ar marv

1732
Daveenn : GReg pg approche

poent ar marv

1732
Daveenn : GReg pg article

servij deiz-ha-bloaz evit un den marv

1732
Daveenn : GReg pg anniversaire

embannour an dud varv

1732
Daveenn : GReg pg crieur (des Trepassez)

ur bloaz a zo aba'z eo marv

1732
Daveenn : GReg pg avoir (il y a un an qu'il est mort)

marv eo Yann al lue ; hogen kalz iritourien en deus

1732
Daveenn : GReg pg (Jean) bête (est mort ; mais il a bien laissé des heritiers)

korf marv

1732
Daveenn : GReg pg cadavre

marv hervez ar sivil

1732
Daveenn : GReg pg (mort) civilement

marv gant an naon

1732
Daveenn : GReg pg affamé

digeriñ ha didroc'hañ ur c'horf marv

1732
Daveenn : GReg pg disséquer (faire l'anatomie d'un corps)

Marv eo e-kreiz e oad.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Il est mort à la fleur de son âge.)

Marv eo e barr e oad.

1732
Daveenn : GReg pg fleur (Il est mort à la fleur de son âge.)

Un artizan-pleg, o vonet d'e zevezh, a arruas gantañ, hag evel ma oa c'hoazh "etre ki ha blei", pe "gad ha konikl", e kredas o welout an den gwenn-se, gwelout un den marv : m'en em lakeas eta d'her c'hroazañ ha d'en em groazañ e-unan.

1847
Daveenn : FVR p.123

Diguzul eo chomet, abaoe ma eo marv he fried.

1850
Daveenn : GON.II pg diguzul (sans conseil, privé de conseil)

didestamant eo marv

1850
Daveenn : GON.II.HV pg didestamañt

Mar grez ur flach, out marv.

1850
Daveenn : GON.II pg flach (Si tu fais un mouvement, tu es mort).

Mar grez ur flach, out marv.

1850
Daveenn : GON.II pg flach (Si tu fais un mouvement, tu es mort).

ret eo pidiñ gant ar re varv

1850
Daveenn : GON.II pg gañt, gañd, gan (Il faut prier pour les morts).

marv

1850
Daveenn : GON.II pg marô, marv, marvel, marvuz, mervel

marv

1850
Daveenn : GON.II pg marô, marv

marv eo, siwazh !

1850
Daveenn : GON.II pg marô, marv

pell zo eo marv e vamm

1850
Daveenn : GON.II pg marô, marv

marv eo ar gouloù

1850
Daveenn : GON.II pg marô, marv

peuzvarv eo

1850
Daveenn : GON.II pg peûz

Leun eo a gontron, hag eñ nevez marv

1850
Daveenn : GON.II pg koñtron

Koulz e ve bezañ marv

1850
Daveenn : GON.II pg kouls

An tad hag ar mab a zo marv.

1850
Daveenn : GON.II p.94, livre second, « Le père et le fils sont morts ».

Dec’h e varvas ar vamm, hiziv eo marv ar verc’h.

1850
Daveenn : GON.II p.62, "Hier mourut la mère, aujourd’hui est morte la fille".

An eil hag egile a zo marv.

1850
Daveenn : GON.II p.77

Sellit pizh, diwallit, paotred, / Dalila n'eo ket marv c'hoazh.

1867
Daveenn : MGK p131-132

Ar pintig kaezh, laouen bepred, a gan hep goulenn tra ebet ; hag o klevet ker brav dudi, an holl a rae e veuleudi o lavaret "Ur c'haner eo" ! Gant meuleudioù ne chomer bev. Alies siwazh. Ar pintig paour ne gave tamm na berad dour, e zaou bodig goullo atav, un deiz e voe kavet marv, marv gant naon en ur ganañ

1867
Daveenn : MGK p22

Hag ar bleiz da gregiñ, da sachañ endra c'hell, / Hag ar wareg o tizantell / Da stlepel ac'hano paotr ar bouzelloù ein / Toullgofet treuz-didreuz, marv-mik war e gein.

1867
Daveenn : MGK p99

Gant ur chaseer[,] skoet marv, / Ur c'harv / Hag ur garvez en e gichen, / Pilet o-daou en ur dremen, / A oa eno war al leton / Pleget o fenn, mik o c'halon.

1867
Daveenn : MGK p96-97

A-walc’h hon eus tennet evel-se ; divarc’homp bremañ an nor, ha deomp en ti da welet ha ni a gavo ar person "intru", bev pe varv.

1877
Daveenn : EKG.I. p.121

Koulskoude n’oa ket tachet golo an arched evel ma vez graet war ar re varv.

1877
Daveenn : EKG.I. p.32

N’oa ket evelato marv-mik.

1877
Daveenn : EKG.I. p.192

Pa deuis ennon va-unan, e oa marv va fennad gouloù : edon o taoublegañ evit sevel em sav : — Peoc’h, Yann Pennorz, eme an Aotrou Krenn goustadik ! Peoc’h, ar soudarded a zo adarre e Maner al Liorzhoù.

1878
Daveenn : EKG.II p.53-54

Mat, neuze, ma vezomp ar [v]istri, e vezo war beg tour Berven, a zo war an uhel, a weler a-bell hag a bep tu, ur banniel pe un drapo gwenn-kann o nijal laouen gant an avel ; ha mar kollomp, e-lec’h ur banniel gwenn, ur riblennad lian du ne vezo ken, evit dougen kañv d’ar re a vezo marv.

1878
Daveenn : EKG.II p.107

An unnek eus ar miz-mañ, a zo marv en Kerborzh ur wreg, Skerenn he hanv, hag he devoa tapet ur gwall lamm un nebeud dei[zi]o[ù] a-r[a)ok.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

salv e viches marv

1909
Daveenn : BROU p. 417 (je voudrais que tu fusses mort)

marv gant ar c'housked

1909
Daveenn : BROU p. 397

Taolet e voe d’an aod dre al lanv ar c’horfoù marv hag, en o zouez, korfoù muturniet an tri fennrener, tri mab Morigenos.

1923
Daveenn : SKET p.117

An neb, avat, a nac’ho lenn al linennoù-mañ, pe a viro ouzh ar re all d’o lenn, pe a labezo ar bugenoù, pe a rasklo pe a gemmo tra pe dra el linennadoù a zo warno, ra skoio outañ Mestr ar santual ur marv buan ha trumm.

1923
Daveenn : SKET p.25-26 (+p197 "Da reiz[h]a[ñ] "P. 26, lin. 1, e lec’h « linnenadou » len[n] « linennadou ».")

Derkeia a c’hourlammas he c’halon en he c’hreiz oc’h anavezout er c’hozhiad bras-se he zad Matidonnos a zeue eus tir ar re varv bepred bev, evit saveteiñ e verc’h vuiañ-karet.

1923
Daveenn : SKET p.103

Ar Roue galloudek, a zo war c’hed er C’hornog pellañ, n’oa ket evito ur bleiz rankles, draster eneoù ha lonker korfoù marv (3).

1923
Daveenn : SKET p.70

An eil kevrenn, en enep, eus 700 da 500, a zo paot enni traezoù-kinklañ a zoare lies-kenañ ; aour a zo er bezioù e stumm troioù-gouzoug, kleierigoù-skouarn ; listri gresiek pe etruskek en arem pe bri a gaver ivez ; bez’ e stagont da sebeliañ o re-varv e kirri lorc’hus (Déchelette, op. cit., II, eil kevrenn, pp. 618-623).

1923
Daveenn : SKET p.147 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Pe vev pe varv, pe em sav pe gouezhet, e kasin an dreizhadenn da benn en noz-mañ, hag e rin !

1924
Daveenn : SKET.II p.46

It e-barzh, va den mat, antreit, Bilzig ne deuio ket d’ho lakaat er-maez : marv eo, ar paourkaezh, pell, pell amzer ’zo.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)

Ur goañvezh, houmañ a dapas aoned [anoued] war an aod, e-pad ar bezhina : klañv, gwall-glañv, Marc’harid, eizh dez goude, a oa marv.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)

Ha Bidoullig ?… Bidoullig ebet ne welas. Houmañ a oa aet gant ar gounnar pe gant ar foeltr, pe gant mil mallozh an aotrou Doue, d’an daoulamm-ruz etrezek he marchosi, e-lec’h ma oa bet kavet marv-mik, an deiz war-lerc’h.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1033 (Gouere-Eost 1924)

An avel a stage da c’hwezhañ ; breviñ ha dic'hwriziennañ ar gwez marv a rae-hi ha kas ganti d’o stlepel er mor an holl goad krin, an holl loened kabac’h pe glañv.

1924
Daveenn : SKET.II p.34

— N’her grin ket, eme Vindosetlos. Bev pe varv, e renkan diskenn ar stêr en noz-mañ.

1924
Daveenn : SKET.II p.44

Dastum o re-varv hag o re-c’hloazet a rejont buan hag o zeurel er gaoter-adc’henel (1).

1924
Daveenn : SKET.II p.56

— Gwechall, emezañ — pell, pell zo abaoe — Lokiregiz pa ’c’h aent da Lanneur pe da Vontroulez, abred eus ar beure, pa dremenent dindan ar chapel, a [veze] alies spontet o welet prosesionoù kaer-meurbet o pignat gant ar vali, prosesionoù tud varv.

1925
Daveenn : BILZ2 p.116

Ur vouezh skiltr evel stok daou houarn A c'harmas din e pleg va skouarn : - "Ez kavell em eus da gavet ; An tres ouzhit din zo plijet Ha dit raktal on dimezet. Ar baourentez eo va anv. War da seuliou me a gerzho, E pep lec'h betek ar marv ! -Mouezh an tonkadur-

1929
Daveenn : SVBV p5

marv

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XX

marv

1933
Daveenn : BAHE niv. 86, p20

« Siwazh, en em gavet on re ziwezhat, peogwir eo marv... »

1944
Daveenn : EURW.1 p37

Digemeret e oamp onest-tre gant e vreur henañ, a oa mestr e-lec'h e dad, marv ur pennad 'oa.

1944
Daveenn : EURW.1 p75

Ar voereb Mari ne lavare grik ebet. Astennet e oa war he gwele, hanter vev, hanter varv.

1944
Daveenn : ATST p.60

— « Job. » — « Petra ’zo, Lom ? » — « Job, hon eontr a zo marv. » — « Gouzout a ran. Trist, trist eo. » — « C’hwi ’gav ? » — « O ! ne gavan ket, mes bravoc’h eo lavarout evel-se. » — « Ya ! dirak an dud, Job… Dirazon-me, avat… »

1944
Daveenn : ATST p.17-18

Penaos ? Herri o tont en-dro ? Savet a varv da vev ? Pebezh burzhud ! !

1944
Daveenn : ATST p.131

Chom a sav dek munut dre bep eurvezh kerzhout ; da zek eur, an arsav brasañ, c’hwezhañ tan ; aozañ soubenn ; lakaat eur c’horniad butun gros ; mont adarre betek an enderv ; digouezhout en ur bourk pe en ur gêrig vihan ; klask ur c’hrignol gant e-leizh a blouz pe foenn ; kaout arc’hant a-walc’h da foetañ oc’h ober tro an ostalerioù, ha mont da gousket hep soñjal da netra, marv gant ar skuizhder ; adsevel da veure, ha mont adarre a-raok ; setu penaos e tremenis an tri devez « manoeuvre » da stlepel er mor an alouberien a oa sañset bezañ douaret e Pontrev.

1944
Daveenn : EURW.1 p.199

Hiniennoù eus ar gwez-se a gemere furmoù teuzed, o brankoù a gemere furmoù divrec’h, o gwrizioù furmoù divhar, e-barzh ar girzhier, ar vein o-unan a denne da bennoù tud varv.

1944
Daveenn : EURW.1 p.93

AR PERSON (chomet da bediñ e-tal ar c'horf marv)

1960
Daveenn : PETO p53

M'er c'hrede marv-mik endeo / Hogen dre c'hras Doue eo bev / Ha din e fell trugarekaat / Ar C'hrist evit ar burzhud mat / A roy d'un ene an eurvad / D'adkavout kaer hent ar Peurbad.

1960
Daveenn : PETO p81

Ma n'eo ket marv hemañ c'hoazh, / ' Vo yen e gorf a-raok arc'hoazh.

1960
Daveenn : PETO p80

Dinerzhet holl, ma c’halon 'deuz, / Ma youl, aet sempl, a buk, a goazh. / Ho pezit truez ouzh ma reuz, / O ! Salver marv war ar Groaz.

1960
Daveenn : PETO p44

marv-mik

1978
Daveenn : NDBF pg marv-mik

"Va Doue ! Va Doue" a huchis meur a wech. Rak dirak va daoulagad, distronk ha divi, hanter semplet, o tastornat gant e zaouarn, heñvel ouzh un den o tont a varv da vev, edo Henry Jekyll.

2012
Daveenn : DJHMH p. 89

Sammet eo bet an div retredadez varv gant ar gravazhataerion.

2015
Daveenn : EHPEA p14

Ar re ac'hanomp, kozh pe goshoc'h, o deus gwelet ar filmoù ma oa an daou c'hoarier-se evel o adsevel a varv da vev Achille/Akilleüs hag Ulysse/Odisseüs ez eo manet bev enne o estlamm dirak mojennoù deuet eus an henamzer gozh, hag i manet ken nes d'hor c'halon koulskoude.

2016
Daveenn : ILIAS p. 3

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial