I.
Str.
A.
[1985] Anv a roer da veur a blantenn vor a zastumer pa a veder evit temzañ an douaroù, oberiañ danvezennoù kimiek pe, gwezhall, evel danvez tan.
N'it ket war ar bezhin betek-gouzout e rampfec'h. Troc'hañ, ober bezhin : o mediñ. Hiziv n'ay ket ar bagoù d'ober bezhin. Ne groger ket gant an troc'hañ bezhin a-raok miz C'hwevrer.
[1985] Bezhin o rouzañ gant an heol.
B. (dirak un ak. pe un ag. spizer)
1. Ger a dalvez da sevel anvioù a denn da stad ar bezhin, d'an doare m'o meder, m'o dastumer.
Bezhin-peñse, bezhin-avel, bezhin-torr, bezhin-distag, bezhin-dalc'h : zo bet diframmet diouzh ar c'herreg, diouzh ar strad gant ar mor hag a zastumer d'an izelvor.
[1878] Abalamour da se, war-dro teir eur, ez eas da Lanzeon war-zigarez klask Paol Inizan da ober dezhañ un dervezhiad kerc’hat bizhin-torr eus an aod.
2. Louzawour.
Ger a dalvez anvioù kevrennadoù bezhin.
Bezhin glas : eus ar gevrennad Chlorophycea. Bezhin gell : eus ar gevrennad Phaeophyceae. Bezhin ruz : eus ar gevrennad Rhodophyceae.
&
Ger a dalvez da sevel anvioù spesadoù bezhin.
Bezhin-strak : ar spesad Fucus vesiculosus. Bezhin-bleuñv : ar spesad Laminaria hyberborea, anvet ivez tali-ebrel.
II.
H.g.
1. Ar plant-se end-eeun implijet da demzañ an douar.
Pa ne vez ket brein ar bezhin n'eo ket mat da demzañ. Ar bezhin n'eo ket mat da winizh.
&
(dirak ur spizer)
Ar bezhin-troc'h eo an hini gwellañ.
[1924] [Da]a besketa, da vezhina ha da werzhañ ar pesked, ar c’hregin hag ar bezhin troc’h ha disol.
2. Trl.
[1927] Ober bezhin : dastum bezhin.
Daveenn :
GReg
pg goëmon (ou sart, ou varech, herbe marine qui sert d'engrais &c. sur les côtes de la mer, Van.)
bezhin
bézin
1732
Daveenn :
GReg
pg algue, bois (de chauffage dans les côtes maritimes, du goëmon lavé en eau douce, & seché au soleil), goëmon (ou sart, ou varech, herbe marine qui sert d'engrais &c. sur les côtes de la mer), goëmon (Brin de goëmon, p.), goëmon (Goëmon lavé dans l'eau douce, & seché pour faire du feu.)
teil bezhin
téyl bezin
1732
Daveenn :
GReg
pg goëmon (Goëmon d'engrais, ou engrais de goëmon)
bezhin teil
bézin-téyl
1732
Daveenn :
GReg
pg goëmon (Goëmon d'engrais, ou engrais de goëmon)
keuneud bezhin
qeuneud-bezin
1732
Daveenn :
GReg
pg goëmon (Goëmon lavé dans l'eau douce, & seché pour faire du feu.)
bezhinenn
bézinen
1732
Daveenn :
GReg
pg goëmon (Brin de goëmon.)
Ar bezhin a zo mat da ober teil ha ta ober tan.
Ar bézin a zô mâd da ôber teil ha da ôber tân.
1850
Daveenn :
GON.II
pg bézin (L'algue sert à faire de l'engrais et à brûler).
bezhin
bézin
1850
Daveenn :
GON.II
pg bézin (Algue, varech, sorte d'herbe qui croît contre les rochers dans la mer, et qu'elle jette quelquefois sur ses bords), bizin, félu, félu-mor
bezhinenn
bézinen
1850
Daveenn :
GON.II
pg bézin (Un seul brin, ou une seule branche d'algue).
bezhinennoù
bézinennou
1850
Daveenn :
GON.II
pg bézin (Un seul brin, ou une seule branche d'algue. Pl.)
bizhin
bizin
1850
Daveenn :
GON.II
pg bizin, bézin (Algue, varech, sorte d'herbe qui croît contre les rochers dans la mer, et qu'elle jette quelquefois sur ses bords).
bizhinenn
bizinen
1850
Daveenn :
GON.II
pg bézin (Un seul brin, ou une seule branche d'algue).
bezhin
béc'hin
1850
Daveenn :
GON.II
pg bézin (En Vannes).
Na lâran droug a-hed [sic, evit ebet] deus an teil-ker na deus bizhin, na deus traezh pe maerl. Pa gavan da brenañ marc'had-mat, e krogan enne.
Na laran drouk a-hed deuz an teil-ker na deuz bizin, na deuz traez pe maerl. Pa gavan da brenan marc'had-mad, e krogan enn-e.
1898
Daveenn :
KZVR
Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1
er morizeloù e kaver bizhin ruz
er morizalou e kaver bizin ruz
1909
Daveenn :
BROU
p. 400
bizhin
bizin
1909
Daveenn :
BROU
p. 206
ledañ bezhin er groa
leda bizin er groa
1909
Daveenn :
BROU
p. 219 (étendre le goémon au-dessus de la grève)
Taolet en doa pled ez oa truilhennek dilhad ar merc’hed yaouank, ma ’z oant hanternoazh ha ma krenent gant ar riv er goañv ; n’oa dezho, ouzhpenn, ar c’hregin-mor nemet ur bevañs treut ha difonn, hag he devoa alies plac’h he gouriz arem hag he gougleze poan vras o tanañ, gant ur maen-kailhastr hag un dornad bezhin sec’h, prenn-keuneud glep diwar ar peñseadoù.
Taolet en doa pled ez oa truilhennek dilhad ar merc’hed yaouank, ma ’z oant hanter-noaz ha ma krenent gand ar riou er goanv ; n’oa d’ezo, ouspenn, ar c’hregin-mor nemed eur bevans treut ha difounn, hag he devoa alïes plac’h he gouriz arem hag he gourgleze poan vras o tana, gand eur maen-kailhastr hag eun dournad bezin sec’h, prenn-keuneud glep diwar ar penseadou.
1923
Daveenn :
SKET
p.115
Hag e-pad ar goañv en devoa sikouret e vamm da besketa, da vezhina ha da werzhañ ar pesked, ar c’hregin hag ar bezhin troc’h ha disol.
Hag e-pad ar goanv an nevoa sikouret e vamm da besketa, da vejina ha da werza ar pesked, ar c’hregin hag ar bejin troc’h ha dizol.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 46, p.1088 (Here 1924)
Gwiañ gloan deñved ne reont ket, nag evañ laezh saout ; diwar vioù brein, preñved, pesked, kregin, bezhin eo en em vevont.
Gwia gloan denved ne reont ket, nag eva laez saout (3) ; diwar viou brein, prenved, pesked, kregin, bezin eo en em vevont.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.65
Gant he aluzenoù — pizh Izabel — evelkent he deus prenet ur garg vouded ; ur voudenn, mesket gant tammoùigoù bezhin sec’h, a zalc’ho tommder en ti, e-pad ar goañv.
Gant he aluzennou — piz Izabel — evelkent he deus prenet eur garg vouded ; eur voudenn, mesket gant tammouigou bezin sec’h, a zalc’ho tommder en ti, e-pad ar goanv.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)
Lesanvet [e] oa an Turluter-aod, atav o turmuch er gourlen pe er [c'h]errigi, o peñseal e-touez ar bezhin disol.
Leshanvet a oa an Turluter-ôd, atao o turmuch (2) er gourlenn pe er gerigi, o punseal e-touez ar bezin dizol (3).
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 41, p.944 (Mae 1924)
— Krog out er garreg. — ’Gav ket d’in. Bezhin moarvat, ur sac’had bezhin.
— Krog out er garreg. — ’Gav ket d’in. Bejin marvad, eur zac’had bejin.
1925
Daveenn :
BILZ2
p.110
ober bezhin
ober bezin
1927
Daveenn :
Geri.Ern
pg bezin
bezhinennoù
bezinennou
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg bezin
bezhinenn
bezinenn
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg bezin
bezhin
1927
Daveenn :
Geri.Ern
pg bezin
bezhin
behin
1927
Daveenn :
Geri.Ern
pg bezin
bezhin
bezin
1931
Daveenn :
VALL
pg algue
Pa oa bet kinniget bezhin du, bezhin glas, tali moan ha kalkod gant Anna e oa chomet boud ar galleger.
1931
Daveenn :
VALL
p.112
Mar demañ mare ar reverzhi e sav betek ennon neuze c'hwezh ar bezhin o rouzañ gant an heol.
