1. Skeudennadur an enebour.
&
Dre skeud.
Tra divalav ha garv da stourm outañ.
Ar marv zo un aerouant euzhus.
2. RELIJ.
Ent strizh
[1499, 1622, 1659, 1732, 1850, 1927] AN AEROUANT : an Droukspered.
[1622] Pe da tra e servij ar Sakramant a'n nouenn ? Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halze bezañ restet deomp ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ d'an anuioù ha d'ar boan a'r c'hleñved da da demptasionoù an aerouant.
[1677] Ael Doue, pa'z oc'h deputet ouzh an ezrevent da'm miret, grit m'ho supli, ker mat dever, na hallint netra em c'heñver; grit din ker sur kompagnunezh ma finisin mat ma buhez.
[1732] Azrouant an ifern : an diaoul. [1732] Faezhet int bet, an ezrevent.
HS. diaoul.
3. [1732, 1850, 1927, 1929] Loen faltazius a daolenner prl. e stumm ur glazard ramzel, dezhañ skilfoù, divaskell un askell-groc'hen ha lost ur naer, anezhañ personeladur an enebour.
[1850] Sant Paol a lazhas pe a veuzas un aerouant bras e Enez-Vaz war a lavarer.
[1929] Pa zihunis, an aerouant bet diouganet gant Marzhin, penndevig ar varzhed, a oa paouezet da wigourat.
HS. dragon, euzhvil.
Daveenn :
LVBCA
p17 (enemy qui couuoite de greuer alutruy. sanz cause))
Katell zo lavaret ha deuet digant 'Coste' [gresianeg κατά moarvat] pehini a dalv kement da lavaret evel holl ha digant 'ruine' [latin 'ruina' moarvat], peheny a dalv kement da lavaret evel trebuchañ pe gouezhañ, ha rak-se Katell a dalv kement da lavaret un trebuchañ universel; rak edifis en aerouant zo dreizi hag enni an holl trebuchet[.]
CATHELL so lauaret ha deuet digant Coste peheny a tal quement da lauaret euel oll ha digant ruine, peheny a tal quement da lauaret euel trebuche pe couezaff, ha rac se Cathell a tal quement da lauaret vn trebuche vniuersel; rac edeficc en azrouant so dreyzi hac enhy an oll trebuchet
1576
Daveenn :
Cath
p3
M. Pe da dra e servij ar Sakramant a'n Nouenn ? Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halze bezañ restet deomp ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ d'an anuioù ha d'ar boan a'r c'hleñved ha da demptasionoù an aerouant.
M. Pe da tra ez seruig an Sacramant an Nouen? D. Euit hon netat ves an pechedaou à galse bezaff restet deomp ha reiff deomp nerz euit resistaff da-n annyou, ha da-n poan a-n cleuet, ha da tentationaou an azroant.
1622
Daveenn :
Do.
p46
ezrevent
ezreuent
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg diable, ezreuent
aerouant
azraouant
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg diable
aerouant
azrouant
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg azrouant
[M.] Da petra servij ar sacramant a Nouenn ? D. Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halle bezañ restet deomp, ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ ouzh anuioù ha poanioù ar c'hleñved, hag ouzh temptasion an aeraouant.
[M.] Da petra servich ar Sacramant à Noüen? D. Evit hon nettaat eus ar pec'hedou à halle beza restet deomp, ha rey deomp ners evit resista ous annuyou ha poaniou ar c'hlenvet, hag ous temptation an azraoüant.
1677
Daveenn :
Do.
p47
M. Pa bidit hoc'h Ael Gardian, pe orezon a leveret-hu ? Ael Doue, pa'z oc'h deputet / Ouzh an ezrevent da'm miret, / Grit, m'ho supli, ker mat dever, / Na hallint netra em c'heñver; / Grit din ker sur kompagnunezh, / Ma finisin mat ma buhez.
M. Pa bidit oc'h Æl Gardian, pe Oraeson à leveret-hu? Æl Doué, pa ezoc'h deputet / Ous an ezrevent d'am miret, / Grit, m'ho suppli quer mat dever, / Na hallint netra em c'henver; / Grit din quer sur compagnunez / Ma finissin mat ma buhez.
1677
Daveenn :
Do.
p21-23
ezrevent
ézrevend
1732
Daveenn :
GReg
pg ennemi
faezhet int bet, an ezrevent
faezet int bet an ezrevend
1732
Daveenn :
GReg
pg batre (les ennemis ont été batu)
aezrouant
aëzrouand
1732
Daveenn :
GReg
pg diable (l'adversaire par excellence, de Dieu & de l'homme. Comme qui diroit Serpent huant, aëzr-houand.)
azrouant
azrouand
1732
Daveenn :
GReg
pg diable (l'adversaire par excellence, de Dieu & de l'homme), ennemi
aezrevent
aezrevend
1732
Daveenn :
GReg
pg diable (l'adversaire par excellence, de Dieu & de l'homme)
an aerevent
en aërevand
1732
Daveenn :
GReg
pg diable (l'adversaire par excellence, de Dieu & de l'homme)
Da daol hanternoz e tirede a bep tu erevent drouk an Amc’houlou, ar speredoù dic’hlan a sav eus don an Islonk, an teuzioù lik bouc’hzremmek, gavrbennek, tarvenebek, a ziskenn eus menezioù al loar (1).
Da daol hanternoz e tirede a bep tu êrevent drouk an Amc’houlou, ar speredou dic’hlan a sav eus doun an Islonk, an teuziou lik bouc’hzremmek, gavrpennek, tarvenebek, a ziskenn eus meneziou al loar (1).
1923
Daveenn :
SKET
p.114
Gouilhed-noz ferv anezho, al Luged, duet o dremmoù, krak o daoulagad, a ra kelc’h d’ar bagad. Stlejañ ouzh an douar a reont evel naered ; lammat ouzh ar c’hirri evel kirvi pe erevent.
Gouilhed-noz fero anezo, al Luged, dûet o dremmou, krak o daoulagad, a ra kelc’h d’ar bagad. Stleja ouz an douar a reont evel naered ; lammat ouz ar c’hirri evel kirvi pe êrevent.
1923
Daveenn :
SKET
p.140
Ar re a ven, a lufr hag a liv ar mein, hag a sav ganto palezioù ha keodedoù, ar re-se eo gouennoù du ha dic’hlan ar bed ; ouzh o sevel, gwall doulloù eo a aozont d’an astuz ha d’an erevent.
Ar re a ven, a lufr hag a liv ar mein, hag a sav ganto paleziou ha keodedou, ar re-ze eo gouennou du ha dic’hlan ar bed ; ouz o sevel, gwall-doullou eo a aozont d’an astuz ha d’an êrevent.
1923
Daveenn :
SKET
p.51
Ar Marv, emezañ, a zo un aerouant euzhik ha ferv, dezhañ neuz un den, pigos un erer, ur blevad naered hag un divskouarn marc’h.
Ar Maro, emezan, a zo eun aerouant euzik ha fero, d’ezan neuz eun den, pigos eun erer, eur bleoad naered hag eun diskouarn marc’h.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.45
Gwelet em eus, emezañ, en arvor ar mor-Bras, diouzh tu reter ar bed, meuriadoù tud o c’hroc’hen melen evel lêr nevez, o daoulagad treuz a-veskell, o blev du-pod ha tev ha sonn evel reun-marc’h ; brizhellet o c’horf noazh gant tresadennoù naered hag erevent (1).
Gwelet em eus, emezan, en arvor ar mor-Bras, diouz tu reter ar bed, meuriadou tud o c’hroc’hen melen evel ler nevez, o daoulagad treuz a-veskell, o bleo du-pod ha teo ha sounn evel reun-marc’h ; brizellet o c’horf noaz gant tresadennou naered hag êrevent (1).
Pa zihunis, an aerouant bet diouganet gant Marzhin, penndevig ar varzhed, a oa paouezet da wigourat. Un den diwisket ha kabellet gant ur galabousenn leun a zelioù derv arc'hantet a rede a-hed ar riblennad bagonioù en ur youc'hal.
Pa zihunis, an naerouant bet diouganet gant Marzin, pendevig ar varzed, a oa paouezet da wigourat. Eun den diwisket ha kabellet gand eur galabousenn leun a zeliou dero arc'hantet a rede a-hed ar riblennad bagoniou en eur youc'hal.
1929
Daveenn :
SVBV
p8
Hogen d'ho kaout / Am digas deoc'h ho taou chouant, / A lâr on par d'an Aerouant, / Da vezañ barnet amañ reizh / En an' ar Roue hag ar Feiz, / En abeg vil d'un torfed kriz, / Un deiz bennak, d'o meno ' ris.
Hogen d'ho kaout / Am digas deoc'h ho taou chouant, / A lar on par d'an Aerouant, / Da veza barnet amañ reiz / En an' ar Roue hag ar Feiz, / En abeg vil d'eun torfed kriz, / Eun deiz bennak, d'o meno ' ris.
1960
Daveenn :
PETO
p73
Notennoù studi
Chomet eo stumm klasel ar c'hrennvrezhoneg "azraouant" hag e adstumm "azrouant" en implij tre betek an XVIIIvet kantved. Geriadur Gregor 1732, e-touez stummoù lies gant "azraouant/azrouant" a ziskouez evit ar wech kentañ kouezh ar "z" gant "aerouant" kement ha stummoù rakvodern en "aezraouant". Meneget eo c'hoazh ur stumm e "z" e 1850 e geriadur ar Gonideg, un aspadenn eus ur stumm kozh aet er-maez eus an implij pennañ da neuze. En XXvet kantved ne gaver mui nemet stummoù hep "z" diabarzh.