1. (db. an dud hag al loened)
[1659, 1850, 1909, 1927] Na wel nemet gant ul lagad.
Born eo hag e vreur zo kamm. Ar paotr-se a oa born. Ur marc'h born.
&
Kazh born : den pilpous.
2. (db. an hentoù hag ar parkeier)
[1927] Hep hent ebet o vont dioutañ.
Ur park born : hep hent ebet da vont dezhañ. Un hent born : un hent-dall.
HS. dall.
&
[1927] Rannyezh.
Hent born : hent bihan ha don etre daou gleuz.
3. Dre skeud. (e troiennoù)
Un ti born : iskis ha gwall vrudet.
[1944] Ur wech bennak e c’hallfes bezañ lazhet pe laeret er c’hoz toull born-se.
&
[1732, 1927, 1931] Koñchoù born : istorioù diwir.
Tennañ koñchoù born eus e gelorn.
Daveenn :
LVBCA
p39 (boringne, qui na que vng oeil)
born
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg borgne
ostalirioù vorn
ostalliryou vorn
1732
Daveenn :
GReg
pg gargotte (mauvais cabaret, p.)
ru vorn
1732
Daveenn :
GReg
pg ha-ha (Ha-ha, ruë de ha-ha, ruë, ou chemin bouché à l'extremité.)
deuet da vezañ born
deuët da veza born
1732
Daveenn :
GReg
pg devenir (borgne)
faltazioù mean, treuz, born, toull
faltazyou vean, treuz, born, toull
1732
Daveenn :
GReg
pg (imaginations) creuses
cond born
1732
Daveenn :
GReg
pg hablerie (paroles pleines de vanité & de mensonges)
koñchoù born
conchou born
1732
Daveenn :
GReg
pg contes (contes de vieilles), debout (des contes à dormir debout), hablerie (paroles pleines de vanité & de mensonges, p.)
ruioù vorn [sic]
ruyou vorn
1732
Daveenn :
GReg
pg ha-ha (Ha-ha, ruë de ha-ha, ruë, ou chemin bouché à l'extremité, p.)
ostaleri vorn
ostalliry vorn
1732
Daveenn :
GReg
pg fraude (Lieu où l’on vend quelque chose en fraude [...] Si c’est du vin qu'on y vend.)
ostaliri vorn
ostalliry-vorn
1732
Daveenn :
GReg
pg gargotte (mauvais cabaret)
tud vorn
1732
Daveenn :
GReg
pg borgne
tud born
1732
Daveenn :
GReg
pg borgne
dont da vezañ born
dont da veza born
1732
Daveenn :
GReg
pg devenir (borgne)
born eo hag e vreur a zo kamm
born eo, hag hé vrêur a zô kamm
1850
Daveenn :
GON.II
pg born
born
1850
Daveenn :
GON.II
pg born (Borgne, qui n'a qu'un œil).
Un den a skiant gwechall alies a lavare : / Ra vezin-me strobinellet, / Born, kamm, tort, mac'hagnet, / 'Met e vevin zo 'walch, ha pa ven zoken dall !
Eunn den a skiant gwechall aliez a lavare : / Ra vezinn-me strobinellet, / Born, kamm, tort, mac'haignet, / 'Met e vevinn zo 'walch, ha pa venn zo-ken dall !
1867
Daveenn :
MGK
p66
Evit lavaret krenn, ne gredfe den biken / Piv eo a gemeras da bried hor glufenn ? / Ur jilgamm, hanter dort hag ouzhpenn born-iskis.
Evit lavaret krenn, ne gredfe den biken / Piou eo a gemeraz da bried hor glufen ? / Eur chil-gamm, hanter-dort hag ouspenn born iskiz.
1867
Daveenn :
MGK
p57
Ur c'hazh paotr mat, gwazh ha ne voa tanav, Krign-migourn e anv, A zidoulle ker brav ar razhed a bep korn, Na welet anezho nag hini kamm na born, Kement en doa lakaet d'ober er bailh o lamm. An nebeud a voa c'hoazh, evit tizhout o zamm, Ne gredent mont er-maez, Gant aon na vijent gwazh.
Eur c'haz paotr-mad, goaz ha ne voa tano, Krign-migourn he hano, A zidoulle ker brao ar razed a bep korn, Na welet anez-ho nag hini kamm na born, Kement en d-oa lakeat d'ober er bail ho lamm. Ann nebeud a voa c'hoaz, evit tizout ho zamm, Ne gredent mont er meaz, Gant aoun na vijent gwaz.
1867
Daveenn :
MGK
p34
Kae atav : te ac’h eus bornet ac’hanon-me ; bremaik te ne vezi ket born, dall-put e vezi avat.
Kea atao : te a c’heuz bornet ac’hanom-me [sic] ; bremaik te ne vezi ket born, dall put e vezi avad.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.19
born
1909
Daveenn :
BROU
p. 218
born
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg born
hent borign
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg born (petit chemin entre deux haies).
hent born
hent borgn
1927
Daveenn :
Geri.Ern
pg born (petit chemin entre deux haies).
koñchoù born
konchou born
1931
Daveenn :
VALL
pg balivernes
Ostaleri ar C'hapron-Bihan-Ruz a oa kuzhet en ur vanell enk ; a-ziavaez e seblante un davarn vorn, un toull troc'h-yalc'h, evel ar re taolennet er romantoù.
Ostaleri ar C'hapron Bihan-Ruz a oa kuzet en eur vanell enk ; a-ziavaez e seblante eun davarn vorn, eun toull-troc'h-yalc'h, evel ar re taolennet er romantou.
1944
Daveenn :
EURW.1
p81
Pa welas mamm ma c’hambr, e chomas sabatuet. – « Ne c’houlan ket », emezi, « e chomfes en toull-se ». – « Graet [e]m eus marc’had ». « N’eus forzh avat, paeet e vo ur miz mar bez ret, met aze ne chomi ket. Ur wech bennak e c’hallfes bezañ lazhet pe laeret er c’hoz toull born-se ».
Pa welas mamm ma c’hambr, e chomas sabatuet. – « Ne c’houlan ket », emezi, « e chomfes en toull-se ». – « Graet am [sic] eus marc’had ». « N’eus fors avat, paeet e vo eur miz mar bez ret, met aze ne chomi ket. Eur wech bennak e c’hallfes beza lazet pe laeret er c’hoz toull born-se ».
1944
Daveenn :
EURW.1
p.136
Hervez ar gaoz e oa gwelet oc'h en em bilat gant martoloded estren en un davarn vorn e parfont Whitechapel hag e oa e darempred gant laeron ha falsvoneizerien hag ez anaveze tunioù o micher.