Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

Tr. stl. isur. (e deroù un islav., goude ar bennlav.) KEN MA, KEN NA, KEN E. I. (en un islav. amzeriañ) 1. [1659, 1850, 1867, 1898, 1923] Betek ma. [1659] Ma deportit ken na zistroin. [1867] Ne gredomp e ve droug ken na vez war hor penn. [1867] Arabat tec'het kuit ken a lavarin deoc'h. [1878] [...] hag, er c’hiz-se, daoubleget, ec’h en em lakis da hortañ ken na oan skuizh. [1898] An hini en devoa laeret ar c’hefioù en Pleudaniel ha Pouldouran a zo bet tapet. Ur bugel eo, Derrien, Emmanuel e hanv. Barnet eo bet en Lannuon, hag e vo serret ken ‘n nevo paket e naontek vla. 2. [1909] Kement ha. [1909] Ken na vennis semplañ : kement ha ma voe darbet din semplañ. 3. (goude ur v. en e stumm nac'h) Nemet pa. Ne vin aes ken na vo graet an dra-se. & Betek ken na : ken na. Tennet e vo e vadoù digantañ ken na chomo tamm gantañ. II. 1. Kement (…) ma. Huchal a raent ken ma tregerne ar c'hoad gant o mouezhioù. Kement a besked en doa tapet ken na ouie ket petra ober ganto. Kannet e oa bet ken a strake e eskern. Tapet en doa un taol reut ken e strinke ar gwad eus e fri. 2. Kement ha ma. [1867] Un dervezh m'en doa naon, o furchañ ken a c'hell / Da glask un dra bennak dre an hernaj kalet, / E kavas un tamm dir ne oa bouk da sunañ. [1949] Hiniennoù all, chomet krennarded, a c'hoarie en em hegal hag a c'haloupe ken a ouient, 3. (dirak ur v. displ.) [1929] Termen a dalvez da sevel troiennoù pouezañ. Teñval eo an diabarzh, teñval ken ez eo : teñval-kenañ eo an diabarzh. Skuizh e oa ken e oa : skuizh-kenañ e oa. [1949] Klevet em eus lavarout eo ar Frañsizien tud difeiz, ken int. Redek a rae ken a rae : kement ha ma c'halle. Al labour a yae en-dro ken a zaone. Ma stagis da ganañ dezhañ ar gousperoù ken ma strake. Ar seizh kañfard a varvailhe ken na ziaoule e brezhoneg.

Skouerioù istorel : 
63
Kuzhat roll ar skouerioù

ma deportit ken na zistroin

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (ma deportit) quen (na distroîn)

krenañ gant ar riv ken na stlak an dent

1732
Daveenn : GReg pg greloter

foetañ ken na zeu ar gwad

1732
Daveenn : GReg pg fouetter (Foüetter jusqu'au sang.)

foetañ ken na red ar gwad

1732
Daveenn : GReg pg fouetter (Foüetter jusqu'au sang.)

Dao dezhañ ken na fuo !

1732
Daveenn : GReg pg frapper (Frappe-le bien serré.)

Dao dezhañ, ken na straqlo e eskern !

1732
Daveenn : GReg pg frapper (Frappe-le bien serré.)

frotañ ur re ken na fu

1732
Daveenn : GReg pg froter (Froter quelqu'un, le batre.)

frota ur re ken na strakl

1732
Daveenn : GReg pg froter (Froter quelqu'un, le batre.)

Skornañ a ra an dud gantañ, ker lent ma'z eo.

1732
Daveenn : GReg pg glacer (Son serieux glace les gens.)

redet ken na goller an alan

1732
Daveenn : GReg pg haleine (Courir à perte d'haleine, pp.)

redek ken na goller an alan

1732
Daveenn : GReg pg haleine (Courir à perte d'haleine.)

krenet gant ar riv ken na stlak an dent

1732
Daveenn : GReg pg greloter (pp.)

Flask eo, ken na foeltr.

1732
Daveenn : GReg pg flasque (C'est un grand flasque, [d]ans le pais de Treguier , & de Carhaix.)

N'en em ziskouez ket da Vooz, ken n'en devezo debret hag evet.

1850
Daveenn : GON.II.HV p.103, Buez Ruth.

ken na zeuy

1850
Daveenn : GON.II pg ken (Jusqu'à ce qu'il vienne).

Ouzh ar mojennoù-mañ en doa dudi; sellet a rae alies ouzh ar re anezho en doa troet e galleg, pa oa er skol; e levrig zoken a gase gantañ d'e bark, ha pa oa dilabour, en tenne dioc'h e c'hodell, hag ez ae a-gostez d'e lenn dindan ur wezenn bennak : ken a lakeas en e benn treiñ lod anezhañ e brezhoneg.

1867
Daveenn : MGK Rakskrid VI

"Lennerien, emezañ, e kentskrid e vojennoù, va brezhoneg-me, ned eo ket brezhoneg naetaet a bep kemmeskadurezh eo; komz a ran evel ma ra an dud hep deskadurezh. C'hoant am bize bet da lakaat e-barzh va labour gerioù gwir vrezhoneg hepken, ha da deurel er-maez ar re c'hallek, pa oan evit kaout ur ger brezhoneg bennak gouest da zisplegañ mat ar pezh am boa em spered. Hogen ar vent hag ar rim a oa ret din sentiñ outo; ken a ris dre heg ar pezh na'm bize ket graet dre gaer. Kement-se a gavis kalet evelkent; setu penaos ez a hor brezhoneg ker da goll !"

1867
Daveenn : MGK Rakskrid VIII

Un dervezh m'en doa naon, o furchañ ken a c'hell / Da glask un dra bennak dre an hernaj kalet, / E kavas un tamm dir ne oa bouk da sunañ.

1867
Daveenn : MGK p72

— « Mamm, d'e gerent en deus lavaret dont warc'hoazh ! / Ha n'eo ket mall bale ? / — Amzer ! va bugale, / Arabat tec'het kuit ken a lavarin deoc'h. / Souchit aze, kouskit e peoc'h ! »

1867
Daveenn : MGK p53

« Deoc'h-hu 'ta c'hoazh, merc'hed, bennozh 'vit ho kelenn, / It d'ar gêr ha chomit ken nad in d'ho koulenn. »

1867
Daveenn : MGK p64

Sezar, ur c'hi mailh ha brudet, / Besk e lost ha rok e galon, / A voa lammet en e sav sonn / Tost d'ur c'honikl yaouank, hag outañ o sellet : / — « Din-me out, emezañ, e gurun o c'hourdrouz, / Ken a grenas en-dro al labousigoù keizh. »

1867
Daveenn : MGK p112-113

Nemet hor c'helenn-ni, kelenn mat ned eus ken ; ne gredomp e ve droug, ken a vez war ho penn.

1867
Daveenn : MGK p16

ken a lampe al laezh war hec'h abid satin

1874
Daveenn : GBI.II p562

— N’eus forzh, deuit atav. Me a zo evel sant Tomaz, ne gredas ken na welas.

1877
Daveenn : EKG.I. p.141

Hon Tad Santel ar Pab, emezañ en ur achuiñ, en deus staget ac’hanon ouc’h eskopti Leon : ken na dorro va chadenn e chomin stag ouc’h eskopti Leon, ha n'eo ket ho lezennoù-c’hwi eo a viro.

1877
Daveenn : EKG.I. p.11

— Me, va danvez a ya da goll, / Da goll ez an en holl d’an holl ; / Ken na vo ar bloaz achuet, / ‘Vo ret din mont da glask va boued.

1877
Daveenn : EKG.I. p.267-268

Da glask ho poued na eot ket, / En tu ganen ne laran ket ; / Mard eo trouz ha kann a glaskont, / Ken na vezo deiz a gavfont.

1877
Daveenn : EKG.I. p.268

Harpañ mat a rejont ivez, rak derc’hel a rejont ken a en em gavas un ugent bennak ac’hanomp-ni ganto. Ouc’h hor gwelet, ar soudarded a spontas, ha, p’en em gavjomp ganto, n’oa ken nemet an div blac’h yaouank hag an daou baganad glazet.

1877
Daveenn : EKG.I. p.293

Treiñ a ris va c’hein ouc’h [ouzh] an nor, harpañ a ris va daou zorn war bennoù va glin, hag, er c’hiz-se, daoubleget, ec’h en em lakis da hortañ ken na oan skuizh.

1878
Daveenn : EKG.II p.117-118

Ret e oa deomp mont er-maez eus ar puñs ha gedal ken na vije deiz evit tennañ er-maez ar c’hwec’h korf-marv, rak n’oamp ket hon-daou evit ober an dra-se.

1878
Daveenn : EKG.II p.56

An hini en devoa laeret ar c’hefioù en Pleudaniel ha Pouldouran a zo bet tapet. Ur bugel eo, Derrien, Emmanuel e hanv. Barnet eo bet en Lannuon, hag e vo serret ken ‘n nevo paket e naontek vla.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Me zo diwar rank ma faeron, sant Tomaz, na gredas ken na welas. Pa'm [b]o gwelet e kredin.

1898
Daveenn : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

ken na vennis semplañ

1909
Daveenn : BROU p. 398 (penser : je ne l'ai entendu qu'au sens de penser, c'est-à-dire faillir faire quelque chose : ken na vennis sempla, tellement que je pensais m'évanouir)

Hag en em lakeas da yun ken n’en dije rediet ar gov da reiñ dezhañ ar C’hlazenn.

1923
Daveenn : SKET p.37

Rak ar bleiz, treuzet gantañ ar Visuria hag ehanet war ar c’hlann gornok anezhi, a zalc’has goude gant e redadenn ken na zigouezhas dirak stêr Amisios.

1923
Daveenn : SKET p.137

O voustrañ dezhi he genou gant e zorn d’he herzel da grial e talc’has anezhi evel-se flastret ken n’o dije e vreudeur kaset da benn o zorfed.

1923
Daveenn : SKET p.103

Ha, dizoaniet, an teir flac’h en em astenn en-dro d’an tan hag a gousk ken na baro an deiz.

1923
Daveenn : SKET p.116

Kement-se a badas ken na'z eas ar wrimennad ouelec’hioù o c’hourizañ ar vro-Wenn, war-bouez strishaat, ker moan hag un neudenn pe ur vlevenn-blac’h, ken na zeuas ar vevenn en-dro da zouar mibien Vanos da gejañ ha da vont en unan gant bevenn bro an diavaezidi.

1923
Daveenn : SKET p.76-77

Mont a ri ganti en donvor oc’h ober hent ez eeun razout war-du ar c’hornog, e roud an heol, ken na zigouezhi gant un douar-bras meneziek, koadek, gouez, bevennet diouzh tu ar mor gant tornaodoù maen du, uhel, serzh, hep ouf, na traezh, na nep doare porzh ouzh o zreid.

1924
Daveenn : SKET.II p.37

Ken n’en devoe tizhet e dri bloaz, e vevas Vindosêtlos diwar laezh Velia hepken.

1924
Daveenn : SKET.II p.15

Ken na voe deut d’an oad-gour tamm kig-loen ne stokas ouzh e ziweuz.

1924
Daveenn : SKET.II p.16

Hag holl evurus, ankouaet gante o laeroñsi, ha trefuet, krial a raent, ha c’hoarzhin ha skrijal ! Kement ha ker bihan, ken ma deuas ar sakrist kozh, hanter vouzar koulskoude, d’o c’hlevet.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

Hag ur youc’hadenn ! ur youc’hadenn ken euzhus, ken spontus, ken a seblantas d’ar Manac’h e strake e holl izili, e frailhe an douar dre e greiz…

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 41, p.946 (Mae 1924)

Ken brudet fall e oa ken n’oa ket bet falvezet gant an aotrou person hen digemer er c’hatekiz, daoust d’ar c’hure da vezañ bet lavaret dezhañ penaos Bilzig a oa ur paotr dihun, hag a deuje buan war vat.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1020 (Gouere-Eost 1924)

Ma c’hoarvezas eus ar stlapadeg-se ur pil-dour-beuz a gouezhas war ar paotrig ken n’en devoe tremenet kleuz Moridunon. Neuze e tavas d’an dour-[b]il.

1924
Daveenn : SKET.II p.35

Me ’m bo ur vatezh vihan a ouio ar galleg, A gaozeo evidon ken am bo en disket, Am wisko, am ziwisko, ’zibrenno va botoù, Am lakaio da gousket e-keñver va aotrou.

1925
Daveenn : BILZ2 p.160

Paotr kaezh, ne vi ket ur martolod, ken m'ho po graet ur veaj e mor ar Su, hag e bourzh un teir-gwern.

1925
Daveenn : BILZ2 p.177

Ar seizh kañfard, den ebet o taollagadiñ outo, a varvailhe ken na ziaoule e brezhoneg : kaerañ yezh a zo en hollved.

1929
Daveenn : SVBV p6

gortoz ken na davo ar glav

1931
Daveenn : VALL pg attendre

An trepasioù a zo koaret ken e luc'hont ; an dortoueroù a zo sklaer gant e-leizh a brenestroù ; ar solieroù a zo uhel wintet ha ne waskont ket war ar chouk, evel re savadurioù kozh-kozh kolaj paour Gwengamp.

1944
Daveenn : EURW.1 p48

Lod eus ma c'hendiskibien a veze sachet ken alies war o skouarn dehoù, ken na oa hanter-zistaget diouzh o fenn, ha deuet evel ul loa.

1944
Daveenn : EURW.1 p22

Ya ! trist eo ken na eo trist a-walc’h gwelout ac’hanoc’h o redek ar barrez, o sistra bemdez hag o tremen ho puhez dilabour. Ur vezh eo zoken.

1944
Daveenn : ATST p.29

An hini a zo pignet war dosenn Sant-Weltaz a zo evel ur moraer e beg ur wern, a zizolo ur mor divent ; ac'halen e tizolo an arvester ur c'helc'hva douar mezevennus, ken hir ma'z eo war ar pevar avel.

1944
Daveenn : EURW.1 p16

–… Padout a ra ar stourm, ha padout a ray betek Deiz ar Varn, etre ar Vaouez – Merc’h da Eva –, a zo Kig, Materi, Tra berrbad, ken eo, mignonez da blijadurezhioù diwalc’hus an Douar, hag etre uhel-strivoù an ene davet ar Peurvad, a zo diwar Doue, hag adc’hounidigezh ar Baradoz, da lavarout eo Buhez Divarvel ar Wenvidien.

1949
Daveenn : SIZH p.40

Turiet o doa ar gloer, gant ar pig hag ar rañ [sic "rañv"], en douar gell ha meinek, e-kreiz un uloc'h tan[a]v e-giz moged. Ha tomm e oa bet an heol, ken e roste. Ma oa aet dezho an dour rouz [sic, "rous"].

1949
Daveenn : SIZH p.43

- Klevet em eus lavarout eo ar Frañsizien tud difeiz, ken int.

1949
Daveenn : SIZH p.45

Hiniennoù all, chomet krennarded, a c'hoarie en em hegal hag a c'haloupe ken a ouient, troñset ganto o saeoù gwenn betek o daoulin.

1949
Daveenn : SIZH p.43

Ar breur Arturo a oa an tan en e gig, en e wad, en e benn. Stignet e oa e izili, ken e kinnigent tarzhañ.

1949
Daveenn : SIZH p.51

N'eo ket barrek war ar benveg, rak stlejañ a ra war an ton, ken eo tristidik ha hiraezhus.

1949
Daveenn : SIZH p.65

Paotr ar gaita, avat, kavet gantañ an ton hag ar mentadur, a daol bremañ er-maez, en-dra [endra] ma c'hell, ur « fandango », drantig [drantik] ha goapaer, ken eo ur blijadur.

1949
Daveenn : SIZH p.66

Setu amañ, emezañ, unan o labourat, Ha na ra na van na forzh, Da uzañ nerzh e gorf, ken e teu an dour c'hwez, Da redek penn-da-benn blevenn e elgez.

1980
Daveenn : BREM Niv. 1, p. 3

Ken gwir e oa, ken, pa zeuas François, mab pennhêr Roue Bro-Frañs, e 1532, da Roazhon da vezañ kurunennet Duk Breizh, ma voe savet ur varzhoneg - enklotennoù hag all ! - e brezhoneg

2016
Daveenn : ILIAS p. 9

Met, m'emañ evel-se eo gwell lâret krak-ha-krenn, kentoc'h eget na vefe ken bec'hiet e spered ken m'en em gavfe en ospital

2020
Daveenn : ARGEL p. 72

Urzh al lizherennoù

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial