Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. Adv. 1. [1904, 1909, 1931, 1944] Penn-da-benn. An den ne varv ket a-bezh. [1931] Eno hoc'h anavezan a-bezh. [1944] Evel-se e oa rannet an dud er vro a-bezh : div gostezenn, kleiz ha dehou, ar Chouanted hag ar Republikaned. 2. (goude un ag.) Penn-da-benn. N'on ket sot a-bezh. 3. (db. an traoù) [1904, 1927] Bezañ a-bezh : c'hoarvezout eus un tamm hepken. An dorzhell a oa a-bezh. & Chom en e bezh : na derriñ, na vont a-dammoù. Pa chom ar melen en e bezh e vez fresk ar vi. An avaloù-douar-mañ ne chomont ket en o fezh, mont a reont e yod. II. Stn. 1. (db. ar c'horfoù) [1904] Penn-da-benn. Sankañ ar c'horf a-bezh dindan gorre an dour. Poazhañ ur maout a-bezh. 2. (db. an endalc'hadoù) Penn-da-benn. Ar grekad kafe a-bezh a oa aet gantañ. 3. [1943] (db. ar gorreadoù) Penn-da-benn. Parkadoù a-bezh a vez dispennet gant ar brini. Anavezet eo an den-se er vro a-bezh. Ac'hano e welet kêr a-bezh. [1943] Diaesoc'h e teu ar skoulm da droc'hañ p'en em gaver dirak anvioù kemeret er bed a-bezh. 4. (db. ar pennadoù amzer) Penn-da-benn. Hor buhez a-bezh. Daou vloaz a-bezh. 5. (db. an dud) [1877, 1904, 1927, 2015] Hep ma vankfe nikun. Ar familh a-bezh he doa lavaret ya. [1877] Ar veleien a-bezh en em savas a-enep urzhioù ken direol. Ur rejimant laeron a-bezh. [2015] Komprenet hon eus e oamp ur bec'h d'ar Stad, d'ar vezeion, d'an apotikerezhioù ha d'ar gevredigezh a-bezh. 6. [1877, 1927, 1985] A-gevret. [1877] Nann, nann, eme an holl a-bezh, ar re-se n'eo ket tud int kentoc’h e vent diaouloù dislonket gant an ifern. [1985] Ur rummad tud a-bezh o vont d'ar piltrotig. Kanañ holl a-bezh. Holl o-zri a-bezh.

Skouerioù istorel : 
28
Kuzhat roll ar skouerioù

« Eno, te a yel da gousket / War ar pluñv kuñv, en ur c'holc'hed ; / Lojet vezi en ul lez kaer / Zo da ur roue pe da ul laer, / E solieroù goloet a-bezh / Gant limestra eus an Indez. »

1867
Daveenn : MGK p127

D’ar c’houlz-se ivez, ur jeneral hanvet Canclaux, a yoa, en hanv ar republik, o kas an traoù en-dro e Bro-Leon a-bezh.

1877
Daveenn : EKG.I. p.264

Abalamour da se hepken e vije, a-barzh nebeut, en em savet a-bezh Breizh-Izel a-enep ar republik, pa deuas un dra all da lakaat, en un taol, an traoù e b[ili-]bann.

1877
Daveenn : EKG.I. p.259

Ar veleien a-bezh en em savas a-enep urzhoù ken direol : kuitaat a rejont o farrezioù evel m’her lavarin deoc’h bremaik.

1877
Daveenn : EKG.I. p.4

— Selaouit ’ta, paotred, ar c’habiten Kivoron, ur c’hi-mor, en deus aon da vezañ kannet gant e wreg ! A ! a ! a ! Hag ar soudarded a-bezh da c’hoarzhin a-unan gant o c’habiten.

1877
Daveenn : EKG.I. p.218-219

Nann, nann, eme an holl a-bezh, ar re-se n'eo ket tud int kentoc’h e vent diaouloù dislonket gant an ifern.

1877
Daveenn : EKG.I. p.198

Meur a wech o doa gwelet parrezioù a-bezh o vont da bardonañ da Lokrist an Izelved, da Folgoad, da Remengol ha da feunteun Santez Wentrog, e Trelez.

1877
Daveenn : EKG.I. p.174

— Ya, ya ; lakeomp an tan en ti, eme an holl a-bezh.

1878
Daveenn : EKG.II p.56

a-bezh

1904
Daveenn : DBFV pg abéh (entier, tout d'une pièce, entièrement)

a-bezh

1909
Daveenn : BROU p. 409 (complètement)

Ur souezh ar mogerioù maen-se a lavarfec’h ez int bet savet gant dorn ar ramzed a bantennadoù krec’hioù hag a dolzennoù roc’h a-bezh distaget diouzh tor ar menezioù !

1923
Daveenn : SKET p.15

Pa gouezhas, an Arzh distourmus e argad, ez oa en-dro dezhañ ur c’helc’hiad bras a gorfoù enebourien ha kezeg en doa lazhet, ken e neue er gwad e gorf a-bezh.

1923
Daveenn : SKET p.19

Terridigezh al lezenn a-berzh meur a hini, avat, pe a-berzh ar vroad a-bezh, a denno war he heul ar c’hastiz-mañ : kolloù, kañvoù, krenoù-douar, dour-beuz, bosenn war dud ha loened, brezelioù-koll, gwaskerezh estren, ha, d’an diwezhañ, dismantr ha marv ar vroad, dilignezadur ha steuziadur ar ouenn (1).

1923
Daveenn : SKET p.52

Ne vefe ket dre C’halia a-bezh trawalc’h a vugenoù nag a livioù, din d’o lakaat dre skrid.

1923
Daveenn : SKET p.140-141

En em gejet er bagadoù kirvi gell a bep rumm, e kevezate outo en herrder hag e skañvder, hag, o vont dre grec’hioù ha traoñioù, e rede en o ser an enezenn a-bezh (2).

1924
Daveenn : SKET.II p.18

a-bezh

1927
Daveenn : GERI.Ern pg a-bez (tout d'une pièce, en entier ; en grand, en masse, en bloc)

Eno hoc'h anavezan a-bezh.

1931
Daveenn : VALL pg bien (Je vous reconnais bien là.)

a-bezh

1931
Daveenn : VALL pg bien (complètement)

Diaesoc'h e teu ar skoulm da droc'hañ p'en em gaver dirak anvioù kemeret er bed a-bezh.

1943
Daveenn : TNKN p8

Job ha Lom a chomas alvaonet. Soñjal a raent : Evel ar re all ? Marteze parrez Lotei a-bezh he doa kemeret hent Karreg-al-Louarn !

1944
Daveenn : ATST p.78

Kavout a rae dezhañ e oa ur rejimant a-bezh er vag.

1944
Daveenn : ATST p.108

Evel-se e oa rannet an dud er vro a-bezh : [d]iv gostezenn, kleiz ha dehou, [a]r Chouanted hag ar Republikaned.

1944
Daveenn : EURW.1 p83

Eñ hag a yae skrijoù en e gorf a-bezh, ken ouzh bezañ herlinket gant ur paotr all !...

1949
Daveenn : SIZH p.56

Goude e oa aet betek penn pellañ ar vali izelañ, evit bezañ outañ e-unan. Ur meni-gwelva [meni gwelva] a oa eno, ma tizhed gwelout, dre dreuz skramm rouez ha dreinek kasiaenned yaouank, unan eus talbennoù louet ar gouent, ar jardin kloz, kêr Viranda a-bezh gant he zoennoù ruz, ar stêr Ebro, hag ar gompezenn ec'hon-meurbet, glas evit un nebeu[d] amzer c'hoazh, harzet du-hont, pell, gant menezioù Alava, er vro [e]uskarat.

1949
Daveenn : SIZH p.47

Un emzalc'h diazez eo evidon ha va fersonelezh a-bezh a zo gouestlet da gement-se.

1980
Daveenn : BREM Niv. 1, p. 5

Ar pezh hor souezh-ni da gentañ eo an doare o deus da gerzhout : ne deont morse a-zoug o c'hamm, piltrotat eo a reont, ha ni boas ouzh ar bale a gav souezhus da gentañ gwelout ur rummad tud a-bezh o vont d'ar piltrotig.

1985
Daveenn : DGBD p35

Komprenet hon eus e oamp ur bec'h d'ar Stad, d'ar vezeion, d'an apotikerezhioù ha d'ar gevredigezh a-bezh.

2015
Daveenn : EHPEA p12

Atredoù ur veurded bet ha n'eus den chalet ganti rak Bro-C'hres a-bezh ne chom diouti nemet atredoù ur veurded bet.

2016
Daveenn : BARDF p. 58

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial