I.
H.b.
1. [1499, 1659, 1732, 1850, 1904, 1909, 1927, 1931, 1960] Profoù a roer d'ur paour dre garitez.
[1732] An distribu eus an aluzenoù. [1732] An dispañseri eus an aluzenoù.
[1850] Dellidus-bras eo an aluzen.
&
Tr.
[1732] Goulenn an aluzen.
[1732] Goulenn an aluzen a zor da zor. [1732] Goulenn an aluzen a zor e dor.
&
Tr.
[1499, 1699, 1732] Klask an aluzen.
[1732] Mont da glask an aluzen. [1732] Aet da glask an aluzen.
&
Tr.
[1732] Mont d'an aluzen.
[1732] Aet d'an aluzen.
&
Tr.
[1732] Reiñ an aluzen, [1960] reiñ aluzen.
[1732] Roet an aluzenn.
[1960] Re ma gouenn, er vro-mañ, 'baoe nouspet kantved / A oa troet da reiñ aluzen a-viskoazh / Ha, da ober 'velto, em eus miret ar boaz.
&
Tr.
Ober aluzen d'ar paour.
&
Tr.
Dinac'h an aluzen ouzh ub.
&
Trl.
Bezañ war an aluzen : bezañ ezhommek.
&
Trl.
[1659, 1732, 1850, 1931] Bevañ diwar an aluzen : diwar an arc'hant bet digant tud all.
[1850] Diwar an aluzen e veve.
&
Trl.
Kaout udb. en aluzen : e gaout digant ub. dre garitez.
Un tamm kig en doa bet en aluzen.
&
Trl.
Kas an aluzen da ub. : dastum profoù evit o reiñ dezhañ.
A bep tu edod o kas an aluzen d'ar besketaerien a oa o tuañ gant an naon.
&
Trl.
[1732] Lakaat ub. da glask d'an aluzen, lakaat ub. d'an aluzen : paouraat anezhañ
2. Dre ast.
Reiñ aluzen d'ub. : dont war e sikour.
&
Ober udb. war an aluzen : dre druez ouzh ub. zo paour.
&
Mont en ul lec'h bnk. àr an aluzen : mont en ul lec'h bnk. en ur c'houlenn an aluzen.
Hag ez eas da Bariz àr an aluzen.
&
Kaout aluzen oc'h ober udb. : dellezout bezañ digollet evit ar poanioù a c'houzañver.
&
Bezañ en aluzen : bezañ ezhommek.
Koulskoude ez ouzoc'h mat n'omp ket bet atav en aluzen.
3. Dellid.
Muioc'h a aluzen a vez : muioc'h a zellid a vez.
Aluzen am eus oc'h anzav an dra-se.
II.
B.
Reiñ aluzenoù d'ub. : reiñ profoù dezhañ dre garitez.
Daveenn :
Har.
pg aluzen, an, aluzen, klask (gueuser, droger)
aet d'an aluzen
aet d'an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
mont da glask an aluzen
mont da glasq an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (aller à l'aumône)
klask an aluzen
clasq an alusenn
1732
Daveenn :
GReg
pg gueuser (mendier)
aet da glask an aluzen
éet da glasq an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
aet da glask an aluzen
eat da glasq an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (aller à l'aumône)
bevañ diwar an aluzenn
beva divar an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (vivre d'aumône)
bevet diwar an aluzenn
bevet divar an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
goulenn an aluzen
gouleñ an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg demander (sa vie, mendier)
klask an aluzen
calsq an alusenn
1732
Daveenn :
GReg
pg demander (sa vie, mendier)
an distribu eus an aluzenoù
an distribu vès an alusénnou
1732
Daveenn :
GReg
pg (la) dispensation (des aumônes)
an dispañseri eus an aluzenoù
an dispéncery eus an alusénnou
1732
Daveenn :
GReg
pg (la) dispensation (des aumônes)
aet d'an aluzen
eët d'an alusenn
1732
Daveenn :
GReg
pg gueuser (mendier, pp.)
monet d'an aluzen
moñnet d'an alusenn
1732
Daveenn :
GReg
pg gueuser (mendier)
klasket an aluzen
clasqet an alusenn
1732
Daveenn :
GReg
pg gueuser (mendier, pp.)
lakaat da glask d'an aluzen
lacqât da glasq da'n aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg appauvrir
lakaat d'an aluzen
lacqât da'n aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg appauvrir
aluzen
aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
aluzenoù
alusénnou
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
aluzon
aluson
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
aluzonoù
alusonou
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
alezon
aléson
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
alizon
alyson
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
alezonoù
alésoneü
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
alizonoù
alysoneü
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
reiñ an aluzen
rei an aluséñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (donner l'aumône)
roet an aluzenn
roët an alusén
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
goulenn an aluzen a zor da zor
gouleñ an aluseñ azor-da-zor
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (demander l'aumône de porte en porte)
goulenn an aluzen a zor e dor
gouleñ an aluseñ azor-ê-dor
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (demander l'aumône de porte en porte)
goulennet an aluzen a zor e dor
goulénnet an aluseñ azor-ê-dor
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
goulennet an aluzen a zor da zor
gouleénnet an aluseñ azor-da-zor
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone
monet d'an aluzen
mônet d'an aluseñ
1732
Daveenn :
GReg
pg aumone (aller à l'aumône)
Va c'has a ra d'an aluzen.
va c'hâs a ra d'ann aluzen
1850
Daveenn :
GON.II
p.95, livre second, (Il me réduit à l’aumône).
alezon
alézon
1850
Daveenn :
GON.II
pg aluzen ; alézon (En Vannes).
aluzen
1850
Daveenn :
GON.II
pg aluzen, alézon (Aumône, ce qu'on donne aux pauvres par charité).
Dellidus-bras eo an aluzen.
Delliduz brâz eo ann aluzen.
1850
Daveenn :
GON.II
pg delliduz (L'aumône est fort méritoire).
aluzenoù
aluzennou
1850
Daveenn :
GON.II
pg aluzen (aumône, ce qu'on donne aux pauvres par charité. Pl.), alézon
alizon
1850
Daveenn :
GON.II
pg aluzen (En Vannes).
Diwar an aluzen e vev.
Diwar ann aluzen é vév.
1850
Daveenn :
GON.II
pg aluzen (Il vit d'aumône).
Ouzh kalz a dud [eo heñvel ar razh], siwazh ! ne'm beus karg da envel : / Ouzhin-me, ouzhoc'h-hu hag ivez ouzh pep den / Ne ro an aluzen, / Pa wel e toull e zor, o c'hlaouriñ gant an naon, / Ar paour kaezh reuzeudik.
Oc'h kalz a dud [eo hevel ar raz], siouaz ! n'em beuz karg da henvel : / Ouz-in-me, ouz-hoc'h-hu hag ive oc'h pep den / Ne ro ann aluzen, / Pa wel e toull he zor, o c'hlaouri gant ann naoun, / Ar paour keaz reuzeudik.
1867
Daveenn :
MGK
p117-118
Da neb en deus ezhomm, roomp an aluzen ; / Diskouezomp, evel Doue, e karomp ar beorien ; / Pe ma n'hor beus netra, laoskomp da vihanañ / E gi gant ar c'haezh dall n'en deus dorn d'e renañ, / E flac'h gant an den kozh da vale dre ar vro, / Da vont, harpet warni, dre al lec'h ma karo !
Da neb en deuz ezomm, roomp ann aluzen ; / Diskouezomp, evel Doue, e karomp ar beorien ; / Pe ma n'hor beuz netra, laoskomp da vihana / He gi gant ar c'heaz dall n'en deuz dourn d'he rena, / He flac'h gant ann den koz da vale dre ar vro, / Da vont, harpet war-n-hi, dre al leac'h ma karo !
1867
Daveenn :
MGK
p120
Un deiz da-gaout ar raz santel / E teuas, a-berzh pobl ar razed, / Kannaded, / Da lavaret dezhañ e voa savet brezel / Gant ar c'hizhier hag i : voant deut, en ur dremen, / Da c'houlenn digantañ un draig en aluzen.
Eunn deiz da gaout ar raz santel / E teuaz, a berz pobl ar razed, / Kannaded, / Da lavaret d'ezhan e voa savet brezel / Gant ar c'hisier hag hi : voant deut, enn eur dremen, / Da c'houlenn digant-han eunn draik enn aluzen.
1867
Daveenn :
MGK
p116-117
P’edont o vont kuit a-biou Kroaz-Maen, ur paour-kaezh kozh, ne rae nemet klask an aluzen, a zigoras e zor, o klevet trouz, evit gouzout piv a yoa o vont dre an hent.
P’edont o vont kuit abiou Kroaz-Mean, eur paour keaz koz, ne rea nemed klask an aluzen, a zigoraz he zor, o klevet trouz, evit gouzout piou a ioa o vont dre an hent.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.289
alezon
alézon
1904
Daveenn :
DBFV
pg. alézon (aumône)
alezonoù
alézoneu
1904
Daveenn :
DBFV
pg. alézon (aumône)
aluzun
alúzun
1909
Daveenn :
BROU
p. 202
Divezv ar paotr kozh, ar vugale ne dostaent ket outañ, n'aent ket, e c’hellit va c’hrediñ, da c’houlenn digantañ e aluzen, rak, pa zigouezhe dezhañ tizhout unan bennak anezho, ac’han !
Diveo ar pôtr koz, ar vugale ne dostaent ket outan, nan ênt ket, e c’hellet va c’hredi, da c’houlenn digantan e aluzen, rak, pa zigouee d’ean tizout unan bennak anê, ac’han !
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 39, p.868 (Miz Meurzh 1924)
Gant ar pardonioù bras, an aluzenoù a veze fonnusoc’h, met ne gare ket o daremprediñ : re a bevien a gave war an heñchoù hag en-dro d’an iliz.
Gant ar pardoniou bras, an aluzennou a vije fonnusoc’h, met ne garie [sic] ket o darempredi : re a bevien a gave war an henchou hag en-dro d’an iliz.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 40, p.897 (Miz Ebrel 1924)
Ret eo dezho bevañ koulskoude ; mont a r[e]font [raint], o-fevar, da glask an aluzen.
Red eo d’ê beva koulskoude ; mont a rafont, o-fevar, da glask an aluzen.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 40, p.897 (Miz Ebrel 1924)
"Bilzig ac’h a da glask an aluzen".
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 40, p.897 (Miz Ebrel 1924)
alezon
alézon
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg aluzen (aumône ; mérite)
aluzon
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg aluzen (aumône ; mérite)
aluzen
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg aluzen (aumône ; mérite)
aluzon
1931
Daveenn :
VALL
pg aumône
bevañ diwar aluzen
beva diwar aluzen
1931
Daveenn :
VALL
pg aumône
bezañ war an aluzen
beza war an aluzen
1931
Daveenn :
VALL
pg aumône
aluzen
1931
Daveenn :
VALL
pg aide (généreuse), aumône
Savet dre aluzen e kloerdi Landreger, evit bezañ beleg, e troas tu da 20 vloaz hag ez eas da fortuniañ da Bariz.
Savet dre aluzen e Kloerdi Landreger, evit beza beleg, e troas tu da 20 vloaz hag ez eas da fortunia da Bariz.
1944
Daveenn :
EURW.1
p.98
Re ma gouenn, er vro-mañ, 'baoe nouspet kantved / A oa troet da reiñ aluzen a-viskoazh / Ha, da ober 'velto, em eus miret ar boaz.
Re ma gouenn, er vro-mañ, 'baoe nouspet kantved / A oa troet da rei aluzen a-viskoaz / Ha, da ober 'velto, em eus miret ar boaz.