Raganv gour renet ha ger perc'h.
1. Rag. gour renet (dirak ur furm v. displeget pe etre an ar. "da" hag un av.)
[1350, 1622, 1732, 1867, 1927, 1931] Raganv gour renet ar c'hentañ gour unan.
Ar gwenn hewenn am laouenas. Gregor am anver. Te am gwel. Perak em zamallfe ? Ne'm gourdrouzo ket peogwir em c'har. Ra'm fareo. Deuet int da'm c'herc'hat.
2. [1499, 1927] Raganv gour implijet e furmoù displeget endevout er c'hentañ gour unan.
C'hoant am eus. Setu ar pezh 'm eus displeget dezhi. Un ti am boa prenet eno. Goude em bo muioc'h a amzer. Ret eo din armerzhañ amzer evit am bout goar goude-se.
3. Ger perc'h. (goude an ar. "da")
[1622, 1732, 1867, 1927, 1931] Termen a dalvez da c'heriañ ar c'hentañ gour unan.
En em erbediñ a ran da'm ael mat. Mont da'm zi, da'm zi-me. Deuit da'm heul. An tostañ da'm c'halon. Lavarit an dra-se da'm zad. Ur c'hempenn a rin da'm fennad skrid.
EVEZH.
(a) Kemm. c'hwezh. goude " 'm" ;
(b) S.o. "ma".
Mar a'm gwarant va c'harantez, / Da vout en noz oc'h he c'hostez, / Wamm garet nepred.
mar ham guorant va karantit [lenn karantith], / da vout in nos oh he costit [lenn costith], / uam garet nep pret
1350
Daveenn :
ABER
niv. 69, 310
an wenn hewenn am laouenas
an guen heguen am louenas
1350
Daveenn :
ABER
niv. 69, 309
a'm youl
am eoll
1499
Daveenn :
LVBCA
p15, 19, 204 (a ma volente)
em eus
emeus
1499
Daveenn :
LVBCA
p69 (i-ay)
ne'm deur
nemdeur
1499
Daveenn :
LVBCA
p55, 69, 149 (ie ne veulx pas)
Daoust pe en artikl a'r marv, pe en nesesite arall[, kement] am invoko hag am fedo, maz vezo egzoset ha klevet e bedenn !
daoust pe en articl an marou, pe en necessite arall [quement] am inuoco hac am pedo, maz vezo exaucet ha cleuet e pedenn :
1576
Daveenn :
Cath
p24
« Ha me a gontragnez hep nep sperañs a saler da gombatiñ oute, hogen Jezuz-Krist pehini eo sperañs ha kurun ar re a stourm evitañ, hennezh am rekompañso hag em salero[. »]
ha me a contraignez hep nep sperancc a saler da combaty oute : hoguen iesus-christ peheny eo sperancc ha curun an re a storm euitaff hennez am recompanso hac em salero :
1576
Daveenn :
Cath
p13
Da supliañ a ran evit kement a ray hag o devezo memor a'm fasion.
da supliaff a graff euit quement a gray hac ho deuezo memor am passion :
1576
Daveenn :
Cath
p24
Ma ael mat, en pep tu c'hwi zo deputet, / Gant Doue Roue an tir, ouzh pep pirilh da'm miret. / M'ho ped em miret-c'hwi, pan oc'h din gardian, / Hag er ploue hag e kêr[,] diouzh ma adverserien. / Grit din ivez sasun kenkoulz kompagnunezh / Ma c'hellin mat pep tu finisañ ma buhez.
Ma æll mat, en pep tu chuy à so deputet / Gand Doue Roue an tyr ouz pep piril da-m miret. / M-oz pet e-m miret chui, pan ouch diff gardien, / Hac en ploue hac en Ker diouz ma aduerserien. / Grit diff yuez saçun quen couls compaignunez / Ma-z guilliff mat pep tu finissaff ma buhez.
1622
Daveenn :
Do.
p22
10. Grit din ivez kaout feiz vras / Da garet Doue neb am c'hroueas. / Nep droug en vro na c'hallo noaz[out] / D'an holl gristenien a brenas
10. Gryt dyff yuez caffout fez bras / Da caret Doue nep a-m croeas. / Nep drouc e-n bro na gallo noas / Da-n holl Christenien à prenas.
1622
Daveenn :
Do.
p61
Erfin, en e bedan e plijo gantañ ma freservi ha ma miret en noz-se ouzh pep dañjer ha droukfortun, ha goude ez lavaran Pater noster hag Ave Maria, hag en em rekomandan da'm ael mat ha da'm fatron ha d'an sent all ha santezed a'n Baradoz.
En fin, en en pedaff ez pligo gantaff ma preseruy ha ma miret an nos se ouz pep danger ha drouc fortun, ha goude ez lauaraff Pater noster hac Aue Maria, hac en em recommandaff da-m Æll mat, ha da-m patron, ha da-n sent all ha santeset a-n Barados.
1622
Daveenn :
Do.
p52
da'm gwall
d'am goall
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg (par ma) faute
20. D'ar fin, pa rentin va ene, / da'm Aotrou JEZUZ, ma Doue, / Grit din pignat d'ar baradoz, / Da veuliñ Doue da james.
20. D'ar fin, pa rentin va ené, / d'am Autrou IESUS, ma Doue, / Grit din pignat d'ar Baradoes, / da veuli Doué da james.
1677
Daveenn :
Do.
p70
M. Pa bidit hoc'h Ael Gardian, pe orezon a leveret-hu ? Ael Doue, pa'z oc'h deputet / Ouzh an ezrevent da'm miret, / Grit, m'ho supli, ker mat dever, / Na hallint netra em c'heñver; / Grit din ker sur kompagnunezh, / Ma finisin mat ma buhez.
M. Pa bidit oc'h Æl Gardian, pe Oraeson à leveret-hu? Æl Doué, pa ezoc'h deputet / Ous an ezrevent d'am miret, / Grit, m'ho suppli quer mat dever, / Na hallint netra em c'henver; / Grit din quer sur compagnunez / Ma finissin mat ma buhez.
1677
Daveenn :
Do.
p21-23
da'm zi
da ma zy
1732
Daveenn :
GReg
pg à (ma maison)
'm
da'm
1732
Daveenn :
GReg
pg a
da'm zi
d'am zy
1732
Daveenn :
GReg
pg à (ma maison)
da'm youl
d'am youl
1732
Daveenn :
GReg
pg gré (A mon gré.)
Gregor am anver
Gregor am henvér
1732
Daveenn :
GReg
pg appeller
a-enep da'm meno
aenep dam meno
1732
Daveenn :
GReg
pg gré (Contre mon gré.)
da'm zi-me
d'am zy-me
1732
Daveenn :
GReg
pg à (ma maison)
Deuet eo da'm gwelout, derc'hent Nedeleg.
Deûed eo d'am gwélout, derc'heñt Nédélek.
1850
Daveenn :
GON.II
pg derc'heñt (Il est venu me voir la veille de Noël).
em eus
em eûz
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg em
am
1850
Daveenn :
GON.II
pg am (particule employée dans les composés seulement. Elle désigne l'inexécution de l'action. Elle marque aussi la privation).
A-benn ur bloaz em gwelot.
Abenn eur bloaz em gwélot.
1850
Daveenn :
GON.II
pg a-benn (Vous me verrez dans un an / au bout d'un an).
am
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg em
em
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg em
Neuze e lavaras : « Daoust ma'z eo diwezhat, / 'Vel ar re all a rin ; bez' am bezo torad. »
Neuze e lavaraz : « Daoust ma'z eo divezad, / 'Vel ar re all a rinn ; bez' am bezo torrad. »
1867
Daveenn :
MGK
p.51
Petra 'n dra-se, emezañ ? - Netra ! Ur gignadenn, diouzh ar c'holier am stag en deiz ouzh va chadenn
Petra 'nn dra-ze, me z-han? Netra ! - eur gignaden, dioc'h ar c'holier am stag enn deiz oc'h va chaden.
1867
Daveenn :
MGK
p9
Dezhi [d'ar vaot] neuze lavar : / — « Ha perak d'an heizez em be kement a zoan ? / Setu amañ peadra da'm c'hoan ! »
D'ezhi [d'ar vaot] neuze lavar : / — « Ha perak d'ann heizez em be kement a zoan ? / Setu ama peadra d'am c'hoan ! »
1867
Daveenn :
MGK
p48
— « Ho ! marv, emezañ, ha te zo kaer ! Deus buan, / Deus buan d'am disammañ eus va stropad reuzioù. »
— « Oh ! maro, emez-han, ha te zo kaer ! deuz buan, / Deuz buan d'am dizamma euz va stropad reusiou. »
1867
Daveenn :
MGK
p66
— « Er bloaz a zeu, 'mezañ, evel-se ne vezo, / Ha nemet diaes e ve, e kredan em bezo / Ar priz bras zomuiken evit va labouroù. »
— « Er bloaz a-zeu, 'me z-han, evelse ne vezo, / » Ha nemet diez e ve, e kredann em bezo / » Ar priz-braz zo-mui-ken evit va labourou. »
1867
Daveenn :
MGK
p89
« Poan am beus o krediñ ; gantañ n'eus deut da vat, / Deut ur c'hreunenn hepken eus a chemet e dad. »
» Poan am beuz o kredi ; gant-han n'euz deut da vad, / » Deut eur c'hreunen hep-ken euz a chemed he dad.
1867
Daveenn :
MGK
p91
— « Petra zo, va merer, ma'z oc'h deut d'am gwelet ? / N'emañ ket gouel-Mikael ? — Aotrou, me zo nec'het : / Setu daou vloaz a zo emaon en ho koumanant, / Hep na deu din diouti nemet dispign arc'hant. »
— « Petra zo, va mereur, ma'z oc'h deut d'am gwelet ? / » N'ema ket gouel-Mikeal ? » — « Aotrou, me zo nec'het : / » Setu daou vloaz a zo m'ounn enn ho koumanant, / » Hep na deu d'in diout-hi nemet dispign arc'hant.
1867
Daveenn :
MGK
p93
« Kaer ho pe 'ta din lavaret, / Gant ar yar, pa na ven ganet, / Ar yar am c'har a zo va mamm, / Pelec'h emañ ? Hi a glaskan ! »
» Kaer ho pe 'ta din lavaret, / » Gant ar iar, pa na venn ganet, / » Ar iar am c'har a zo va mamm, / » Pe leac'h ema ? Hi a glaskann ! »
1867
Daveenn :
MGK
p135
da'm zad
d'am zad
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg am1 (après da ; à mon père)
te am gwel
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg am2 (tu me vois)
da'm gwelet
d'am gwelet
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg am1 (après da ; pour me voir)
c'hoant am eus
c'hoañt am eus
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg am2 (j'ai envie)
c'hwi am gwel
c'houi am gwel
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg a4 (vous [qui] me voyez)
va re-me) a yeas en dro ken na zifindaone ! Eur pennad da c'houde, e stagis ar voutailh leun a win ruz ouz va fenn ha bec'h ivez d'ezi, da gas ar c'hig sall hag ar bara kras da stanka he genou d'am bouzellenn vras!
War an taol e sentis, ha bec'h d'ezi ! Da genta, e tapis krog en eur chouanenn hag, o veza graet eur groaz gant beg va c'hontell war gof an dorz vara, e trouc'his eur mellad tamm diouti. Goude-ze, e faoutis eur peziad riblennad kig moc'h du bet e-pad pemp pe c'houec'h vloaz o vogedi e kimin va mamm-guñv, hag ar c'harvanou
1929
Daveenn :
SVBV
p9
Da'm breur kelt, Allin-Collins, -Drouiz Hal Wyn-, den a Gernoù, e Londrez
D'am breur kelt, Allin-Collins, -Drouiz Hal Wyn-, den a Gernow, e Loundrez
1929
Daveenn :
SVBV
p4
n'on ket deuet c'hoazh da'm yezh
n'oun ket deut c'hoaz d'am yez
1931
Daveenn :
VALL
pg assiette
an tostañ da'm c'halon
an tosta d'am c'halon
1931
Daveenn :
VALL
pg aimer (celui que j'aime le plus)
am eus
1931
Daveenn :
VALL
Rakskrid p XXIV
Ar pezh am souezhas ar muiañ da gregiñ gant ma buhez skoliad eno, a oa an dra-mañ : daou rumm baotred dispartiet-krak e oa, ur rumm a gomze brezhoneg etrezo er porzh-c'hoari, hag ur rumm all, galleg.
Ar pez am souezas ar muia da gregi gant ma buhez skoliad eno, a oa an dra-mañ : daou rumm baotred dispartiet krak e oa, eur rumm a gomze brezoneg etrezo er porz-c'hoari, hag eur rumm all, galleg.
1944
Daveenn :
EURW.1
p34
« Ar gorre [eus an douar] a zo dit hag a vezo dit ha da'z rumm, gant ma anzavi ac'hanon da aotrou, ha ma paei din pe da'm gouarnour ul leve bloaziek. »
« Ar gorre [eus an douar] a zo d'it hag a vezo d'it ha d'az rumm, gant ma anzavi ac'hanoun da Aotrou, ha ma paeo d'in pe d'am gouarnour eul leve bloaziek. »
1944
Daveenn :
EURW.1
p9
Diouzh o zu, ma mistri a esaeas a bep seurt evit doñvaat ar paotr gouez e oan, an Aotrou Iwan ar Bezvoed dreist-holl, a stagas ouzhin hag a reas e wellañ da'm lakaat d'en em blijout.
Diouz o zu, ma mistri a eseas a bep seurt evit doñvaat ar paotr gouez e oan, an Aotrou Iwan ar Bezvoet, dreist-holl, a stagas ouzin, hag a reas e wella d'am lakaat d'en em blijout.
1944
Daveenn :
EURW.1
p39
Pa oan astennet, ma fenn dindan al liñsel en em lakais da ouelañ, gant ar c'heuz da'r gêr ha da'm zud.
Pa oan astennet, ma fenn dindan al linsel, en em lakais da ouela, gant ar c'heuz d'ar gêr ha d'am zud.
1944
Daveenn :
EURW.1
p33
Ar pez am feuke e oa ne intenten ket yezh Gwenediz o kaozeal brezhoneg.
Ar pez am feuke, e oa ne intenten ket yez Gwenediz o kaozeal brezoneg.
1944
Daveenn :
EURW.1
p74
Setu me 'ta fin da'm studioù e Roazhon.
Setu me 'ta fin d'am studiou e Roazon.
1944
Daveenn :
EURW.1
p5
Meur a c'her, meur a dro-lavar dizanvez dezhañ am eus roet da'm mignon bras e-pad an tri bloavezh hon eus en em darempredet e Sant-Brieg...
Meur a c'her, meur a dro-lavar disanvez d'ezañ, am eus roet d'am mignon bras e pad an tri bloavez hon eus en em darempredet e Sant-Brieg...
1944
Daveenn :
EURW.1
p56
- Perak e teuit bemdeiz, e-giz-se, d'hon iliz-ni ? [...] - ...D'ho kwelout. - D'am [Da'm] gwelout, me?
1949
Daveenn :
SIZH
p.49
Met deoc'h, den yaouank, petra ' vern / E vefen amañ en ur stern, / Ur stern ifern 'lec'h ma 'z on stag / Hag am gwall heskin hag am zag ?
Met deoc'h, den yaouank, petra ' vern / E vefen amañ en eur stern, / Eur stern ifern 'lec'h ma 'z on stag / Hag am gwall-heskin hag am zag ?
1960
Daveenn :
PETO
p57
Krizder an darvoud a zeufe d'am gloazañ.
Krizder an darvoud a zeufe d'am gloaza.
1960
Daveenn :
PETO
p37
Notennoù studi
Ar raganvioù-gour renet implijet dirak an anvioù-kadarn a dalvez da anv-gwan perc'hennañ.