Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
7
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. (db. an dorioù, an traoù damheñvel outo, an traoù zo dorioù outo) A ro tu da dremen. Digor eo an nor ? Laoskit an nor hag ar prenestri digor war o hed. Prenestr an ti a oa digor. Skluzioù Kêr-Iz zo digor ! & Trl., dre verr. Bezañ digor war ul lec'h bnk. : bezañ digor an nor anezhañ war al lec'h-se. Mar befe lezet digor war ar c'hrignol ez afe ar vugale e-barzh. & Bezañ digor war ar moc'h, ar yer, h.a. : na vezañ serr an nor warno. & Kavout dor zigor : bezañ degemeret. Atav e kave dor zigor en o zi. & Dre ast. Dibrenn. Prennet e vo an nor pe lezet digor ? 2. (db. ar savadurioù, ti an dud) Bezañ digor e di da ub. : bezañ prest d'e zegemer. E di a veze bep red digor d'an dremenidi. & Trl. skeud. Bezañ digor d'ar seizh avel : bezañ digor-bras, na dor na prenestr warnañ. 3. (db. ar savadurioù foran, ar stalioù, h.a.) A c'haller daremprediñ. Digor eo e-pad ar bloaz hep distag nag ehan. Digor e vez ar mirdi d'an holl a-hed ar sizhun. II. (db. an endalc'herioù, ar binvioù ha traezoù zo) 1. Lamet ar golo diwarnañ. Ur voestad vadigoù digor. Digor e oa e valizenn. 2. (db. al levrioù, ar c'haieroù, h.a.) Dispak. Lenn a rae en dud evel en ul levr digor. Ur c'haier sonerezh a oa digor war letrin ar piano. & Trl. skeud. Bezañ lizher* digor gant ub. 3. Dispak. Gant he dorn dehoù e talc'he un disheolier bihan digor. Digor e oa he disglavier ganti. Lezet e vo ar vag da vont, he gouelioù digor-frank ganti. 4. Ledan. Pegen digor ha pegen uhel ober arc'h Noe. Bouc'hal digor : ledan an direnn anezhi. III. (db. an dud, dre vras) A. 1. Bezañ digor d'an holl : ober brav d'an holl. Mat e oa an den-se evel un tamm bara ha digor d'an holl evel ul levr. 2. Ur spered digor : un den speredek. & Trl. Bezañ digor e spered : bezañ speredek. E spered ne oa ket gwall zigor ha pout e oa da zeskiñ. & Kaout ur spered digor : bezañ prest da zegemer mennozhioù liesseurt. 3. Trl. Bezañ digor da ub. : bezañ lorc'h ennañ, bezañ laouen-tre. Digor eo dezhañ. Sell pegen digor eo dezhi gant he frof ! B. (db. an organoù, an izili) 1. (db. ar genoù, ar fronelloù, h.a.) Brasoc'h eget boaz. E veg a oa digor-ledan. Dre e fronelloù digor-frank e ruflas c'hwezh ar poultr gant dudi. & Trl. skeud. Bezañ, chom, menel digor e c'henoù* (war c'hwec'h eur, war nav eur, war nav eur hanter). 2. Rampet. Digor eo e zivhar gantañ. Digor e oa he divrec'h evit pokat dezhañ. & Trl. Bale digor e zivesker : bale a gammedoù bras. 3. Dizolo. Digor e vruched. 4. (db. an daoulagad) Kousket a ra e zaoulagad digor : hep o serriñ. & Trl. Bezañ digor e lagad war ub. : sellet pizh outañ. Ar c'hazh a oa disfizius-meurbet hag a oa digor e lagad war ar c'hi. 5. (db. an divskouarn) Bezañ digor e (div)skouarn : bezañ prest da selaou gant aket. [1877] E-pad m’edo ar manac’h o kontañ, an den yaouank her selaoue gant evezh, digor e skouarn ha lemm e lagad. [1878] Azezañ a reas en hor c’hichen : pep hini ac’hanomp a droas outañ, digor hon divskouarn. 6. Bezañ digor e galon, e skrin : bezañ gant an naon. Digoroc'h eo ma c'halon abaoe un nebeud devezhioù. Lemm e oa o dent ha digor-bras o c'halon. 7. (db. ar goulioù) Chom digor : chom hep pareañ, hep serriñ. Ur gouli ken ledan hag an dorn a chome digor el lec'h ma oa bet troc'het dezhi div gostenn. C. (db. obererezhioù an dud, an traoù a bad) 1. Krog, boulc'het. Digor eo koulz ar beilhadegoù. Digor eo an abadenn, ar chase. Mar hoc'h eus un afer bennak digor, serrit-hi er c'hentañ amzer. 2. Foran. Strolladoù digor d'an holl. ES. kuzh. & Trl. Delc'her taol digor : degemer ouzh e daol nep piv bennak a dremen. 3. Eeun ha frank. D'ar yaouankiz, ar c'hoarzh digor hag an ebatoù. IV. (db. ar prantadoù amzer) 1. En e zeroù. War-dro an noz digor : war-dro serr-noz. E-tro ar goañv digor : e penn kentañ ar goañv. 2. Hep skoilh. Gwelet a rae an amzer da zont digor dirazañ. Tremenet e oa koulz an arnodennoù hag e choment sebezet dirak an ehan digor dirazo. 3. Feurm* digor. V. A. 1. (db. an hentoù, an tachennoù) Labouret. Da gentañ e oa al lanneg-se douar digor. 2. Diac'hub. Soñjal a rae dezhañ e oa digor an hent-se dezhañ da vont d'ar gêr ha padal er c'havas diwallet gwelloc'h eget an hentoù all. 3. Dizolo. Un dachenn digor. Maez digor. B. (db. ar mor) 1. Ec'hon. Kalz digoroc'h eo ar bae-se eget hini Douarnenez. 2. Trl. An dour digor, ar mor digor : ar c'heinvor. Aon o doa bezañ tapet gant ur gorventenn war an dour digor. VI. Yezhon. (db. ar vogalennoù) Bras e zigoradur. Ar vogalenn 'a' eo an hini digorañ. & Trl. Tired* digor. ES. serr.

Skouerioù istorel : 
49
Kuzhat roll ar skouerioù

digor

1659
Daveenn : LDJM.1 pg ouvert

digor eo atav an nor da gement a ya hag a zeu

1732
Daveenn : GReg pg allant

kousket a ra, e c'henoù digor

1732
Daveenn : GReg pg (il a la) bouche (ouverte quand il dort)

beg digor

1732
Daveenn : GReg pg (grande) bouche

beg digor

1732
Daveenn : GReg pg gueule (Gueule beante, Van.)

geol digor

1732
Daveenn : GReg pg gueule (Gueule beante.)

asgle, bruched, brennid disparbuilh, digor, dizolo

1732
Daveenn : GReg pg debraillé (ée)

bragoù digor

1732
Daveenn : GReg pg chausse (haut-de-chausses ouvertes, ou, braïes à la Romaina ; comme on en porte depuis Chateauneuf du Faou jusqu'à Quintin)

va dor a vezo atav digor deoc'h

1850
Daveenn : GON.II pg digor

dor an ti a zo digor

1850
Daveenn : GON.II pg dôr

digor eo an draf

1850
Daveenn : GON.II pg drâf, drâv

digor

1850
Daveenn : GON.II pg digéri, digor

Daou varc'h a yae en hent : unan a gerc'h sammet. An eil, o tougen sonn arc'hant holen ar Roue; Bete bouedenn e lost ennañ lorc'h ha fouge, ne roje ket e vec'h evit netra er bed. En em hejañ a ra, stampañ e zivesker, ditirinat e ourouler, p'en em gav war al lec'h skarzherien godelloù, goullo ganto o yalc'h, digor o c'hrabanoù, evit skrabat el lec'h ma'z eus.

1867
Daveenn : MGK p6

Koulm baour, gwelet e voe gant ur gup krabanek o sachañ war e lerc'h, evel ul laer tec'het, ur pennad reun torret. Ar gup a ya dezhi, digor ha lemm e veg, pa gouezh warnañ, d'e dro, evel ur maen pounner, eus a-greiz an neñvoù, ur pezh labous, un er. E-pad m'edo an daou-mañ oc'h en em gribinat, ar goulm a ya kuit e-biou.

1867
Daveenn : MGK p20

O welet en ur park ur goulm all o tebriñ, an tremeniad war yun ha digor e galon a ya di da welet

1867
Daveenn : MGK p19

Setu ar goulm o vont digor he divaskell hag ur valkenn zu-pod [du-pod] rag-enep o sevel.

1867
Daveenn : MGK p19

E-pad an amzer-se, an hini yaouank a zebre e damm bara ; d’an oad-se e vez digor ar galon.

1877
Daveenn : EKG.I. p.61

Kement ti a yoa e Kastell, ken e kêr, ken war ar maez, a yoa digor d’o eskob.

1877
Daveenn : EKG.I. p.16

Doue a zo digor-frank dor e varadoz evit ho tigemer, rak mervel a rit evit ho relijion hag evit ho pro.

1877
Daveenn : EKG.I. p.296

Edo er c’hiz-se e-kreiz an hent pa glevas, o tiskenn eus a gostez ar C’hozhvarc’had, un den hag a valee prim, evel diwar nij, digor e zivesker, ramp gantañ, dibreder ha skañv e droad, ur penn-bazh en e zorn hag e wentle a-zindan e vrec’h, o vont en tu bennak da glask pemp gwenneg d’e zervezh.

1877
Daveenn : EKG.I. p.131

Aonik evel an dud a zo sammet o c’houstiañs a viltañsoù hag a dorfedoù, Loull ar Bouc’h a oa prennet mat an dorioù en-dro dezhañ, ha c’hoazh ne gouske nemet ul lagad digor.

1877
Daveenn : EKG.I. p.118

Goude hor banne soubenn, n’oa ket eus ar re wellañ, hen anzav a rankan, e voe kinniget deomp bep a damm bara sec’h. Kemeret a rejomp, rak digor [e] oa hor c’halon, an hent en doa divouedet ac’hanomp.

1877
Daveenn : EKG.I. p.71

E-pad m’edo ar manac’h o kontañ, an den yaouank her selaoue gant evezh, digor e skouarn ha lemm e lagad.

1877
Daveenn : EKG.I. p.56

Azezañ a reas en hor c’hichen : pep hini ac’hanomp a droas outañ, digor hon divskouarn.

1878
Daveenn : EKG.II p.102

E penn ar voger-se e welis un draf hag a yoa digor. An draf-se a skoe war leur Bielon ; eus al leur ez aed er porzh, n’oa ken digor ; mont a ris dre eno.

1878
Daveenn : EKG.II p.137

Bilzig, war korn an oaled, digor gantañ e c’hinou, a rae pitouilhez tre ma c’halle.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 41, p.946 (Mae 1924)

Paotr strizh [1], brizhardennoù e-leizh e dal, war e zivjod, war e fri togn ; ur pennad blev melen dioutañ, ha lemm e lagad gwer-c’hlas digor ha frank. Koant ar paotr ? Ket ; seder ha dever ennañ.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)

Ha Bilzig elfek, e zaoulagad hag e zivskouarn gantañ digor-frank, stignet, bantet etrezek ar Roc’h, daoust hag-eñ n’en deus ket, a-dreuz kroz ar mor, klevet du-hont…

1925
Daveenn : BILZ2 p.124

korn digor

1931
Daveenn : VALL pg angle (obtus)

digor

1931
Daveenn : VALL pg (jarret) brisé

kalon digor

1931
Daveenn : VALL pg appétit (besoin de manger)

frank-digor

1931
Daveenn : VALL pg béant

dor zigor

1931
Daveenn : VALL pg accès

digor-frank

1931
Daveenn : VALL pg béant

digor e skrin

1931
Daveenn : VALL pg (qui a de l')appétit

digor e galon

1931
Daveenn : VALL pg (qui a de l')appétit

En Enez-Sun, da skouer, e vez graet "an ober" eus ur bae ledan digor, stêr ebet oc'h echuiñ ennañ.

1943
Daveenn : TNKN pg15

Setu e voe lezet ar gwele digor-frank.

1944
Daveenn : ATST p.35

— « Ar chase a zo digor, Job, abaoe disul ; gouzout a rit ? » Job ha Lom a savas eus o foz dañjerus. En hent, daou chaseour a dremenas.

1944
Daveenn : ATST p.78

[E]n ur ganañ en ostalerioù ha war an tachennoù, dirak an dud digor frank o genoù ganto.

1944
Daveenn : EURW.1 p.159

E zaoulagad a oa bras hag eeun, hag a oa melezourioù ur spered lemm ha digor ; e gaoz a oa plijus da glevout.

1944
Daveenn : EURW.1 p79

An nor-dal a oa digor-frank.

1944
Daveenn : EURW.1 p30

Anv e oa e lenne en eneoù al leaned e-giz en ul levr digor.

1949
Daveenn : SIZH p.40

- Ha ni ? - Ni ? Chom a reas Sezni Abgrall digor e c'henou gantañ - Ya ! ni !...

1949
Daveenn : SIZH p.54

En anv Nasion Bro-C’hall, / Dor zigor din-me ha gant mall !

1960
Daveenn : PETO p35

Setu ma kroger gant ur pennad hent war droad, ur gwiskad glizh a zo, ken na ziver ar gwez el lec'hioù digor a zo tost d'ar geriadenn [gêriadenn].

1985
Daveenn : DGBD p36

Ne oamp ket dinec'h-dinec'h o pellaat eus an douar, rak ur pennad a oa e kleved ar gurun o krozal ; hag un dra fall e vije bet evidomp bezañ tapet gant ar gorventenn war an dour-digor, skuizh evel ma oamp deut da vezañ.

1985
Daveenn : DGBD p197

Ar meuz a zo eus ar c'hwekañ hag a walc'hje ur galon digoroc'h eget ma hini.

2015
Daveenn : EHPEA p29

Gallout a reomp-ni diskouez bezañ difeuls ar muiañ ar gwellañ oute, koulz ha moustrañ ar muiañ posupl war hon fulor - evel-just hon dez santadoù ha fromoù evel-se ni ivez - o chom digor ha doujus oute, ha prest d'ober gant pedagogiezh.

2015
Daveenn : DISENT p51

Etimologiezh

Termen da dostaat d'ar c'hembraeg "agor" kenster gantañ, savet diwar ar rakger enebiñ "di-" hag ar ger predenek "kor" (serr) : di-gor = n'eo ket serr.

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial