Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Gerioù kar :
0

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

1. Kendeuzad diwar houarn ha karbon zo nebeutoc'h eget 1,5 % a garbon ennañ. Ur vouc'hal dir, ur c'hleze dir. Ar c'hontelloù mat o devez malvennoù dir. HS. potin. 2. Trl. skeud. Lakaat an dir en avel : tennañ ur c'hleze e-maez e c'houhin. & C'hoari gant an dir : en em gannañ gant ar c'hleze. Ur pigos kalet evel an dir. & (db. an dud) Bezañ dir war e dal, war e fas : bezañ dispont, dizaon. & Kaout ur galon dir, evel dir, bezañ dir war e galon : bezañ kriz, na vezañ aes da fromañ. [1877] Gwelet a raen tud, hag a anavezen mat, astennet war an douar, mac’hagnet, hag ez aen a-biou dezho evel pa ne vijent ket bet eno ; va c’halon a yoa deuet da vezañ dir. [1878] Mes ur soudard, kalon ker kriz hag an dir, a roas dezhañ ur bountad ker kreñv, m’hen taolas, dreist an treuzoù, war e benn er porzh, e-touez an teil. & Trl. kv. Kalet evel an dir : kalet-tre. 3. Impl. da anv unan. Unan eus ar seurtoù kendeuzadoù houarn ha karbon.

Skouerioù istorel : 
26
Kuzhat roll ar skouerioù

dir

1499
Daveenn : LVBCA p59 (acier)

dir

1659
Daveenn : LDJM.1 pg acier

dir

1732
Daveenn : GReg pg acier

kalonoù dir

1732
Daveenn : GReg pg acier

dir

1732
Daveenn : GReg pg acier

lamennoù dir

1732
Daveenn : GReg pg acier

lamenn dir

1732
Daveenn : GReg pg acier

kalonoù ker kalet evel an dir

1732
Daveenn : GReg pg acier

dir

1850
Daveenn : GON.II pg dîr (acier, fer parfaitement purifié), diren.

sav-dir

1850
Daveenn : GON.II.HV pg chaoser

Ker kalet eo e galon evel an dir.

1850
Daveenn : GON.II pg dîr (Il a le cœur aussi dur que l'acier).

Un dervezh m'en doa naon, o furchañ ken a c'hell / Da glask un dra bennak dre an hernaj kalet, / E kavas un tamm dir ne oa bouk da sunañ.

1867
Daveenn : MGK p72

Ha pa ve, evel dir, kalet o zouchennoù, / Ar pezh zo gwir ha mat ne vezo fall na gaou.

1867
Daveenn : MGK p73

An tamm dir a lavar, hep kaout aon na krenañ : / — « Labour az peus kavet ; kaer az po rigouignat / Ha gwaskañ gant da zent, zo lemm a lavarer, / A-raok ma tistago diouzhin-me ur begad, / Nag an disterañ tamm, / Kozh tamm naerig flemmer, / 'Vezint, evel bruzun, torret en da garvan. »

1867
Daveenn : MGK p73

Gwelet a raen tud, hag a anavezen mat, astennet war an douar, mac’hagnet, hag ez aen a-biou dezho evel pa ne vijent ket bet eno ; va c’halon a yoa deuet da vezañ dir.

1877
Daveenn : EKG.I. p.287

Ar Breizhad, evitañ da vezañ dispont dirak an tan hag an dir, a zo aonik, spontik-meurbet dirak an divroidi ; pe evit lavaret gwell, ar Breizhad a lez e skiant-vat a-gostez evit krediñ ha mont da heul an hini a deuio da gontañ dezhañ sorc’hennoù burzhudus, dispar ha diskiant, ma n'eo ket eus e vro, ma ne gomz ket yezh e dudoù-kozh ; abalamour da se ez aed a-unan gant an divroidi a rae en hor bro an traoù fall a gontañ amañ.

1877
Daveenn : EKG.I. p.173

Mes ur soudard, kalon ker kriz hag an dir, a roas dezhañ ur b[o]untad ker kreñv, m’en taolas, dreist an treuzoù, war e benn er porzh, e-touez an teil.

1878
Daveenn : EKG.II p.77

Dir pe houarn ? Na dir nag houarn, laosk ganin va divskouarn

1909
Daveenn : BROU p. 419 (parfois, en s'amusant, un enfant prend l'oreille d'un de ses compagnon, en disant : Dir pe houarn ? Celui-ci doit répondre, Na dir, nag houarn, laosk gane ma diskuarn)

Dir e galon enep an druez ; e-pad e vuhez a varner, gwelet en devoa gwazh, pegen gwazh, ha gwashoc’h c’hoazh, hag e goñsiañs, pell amzer a oa abaoe, ne fiñve ken en e greiz ; marv e oa ar preñvig bihan-se dirak pinijennoù ken dister : un taol gwialenn !…

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 40, p.897 (Miz Ebrel 1924)

Ha kroget o deus ennoc’h gant o beg du, kalet evel dir, lemm evel un aotenn ?

1925
Daveenn : BILZ2 p.112

dir

1931
Daveenn : VALL pg acier

teuzerezh dir

1931
Daveenn : VALL pg aciérie

An Delenn dir, gwerzioù ha sonioù, .. .. .. 1900

1944
Daveenn : EURW.1 p2

Ne oa ket farsal ; eno 'oa un disiplin dir : plegiñ pe terriñ.

1944
Daveenn : EURW.1 p32

Petra ' c'hoarvezfe ma vefemp dizornet ? / Hon teodoù simudet a chomfe skornet, / Rak diganto, da brezeg, ' lamfed ar gwir / Dre an urzh a lerez ken kalet ha dir.

1960
Daveenn : PETO p18

Harzit, mar plij ! Pelloc'h ned eoc'h / Pe ar broch dir-mañ war ho led / Ho taolo prim ; gwazh a-se deoc'h.

1960
Daveenn : PETO p43

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial