Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Zo e frankiz gantañ. Bevañ e-giz tud frank. Iwerzhon zo chomet frank diouzh ar yev roman. & Trl. Bezañ frank war, da ub. : kaout frankiz. Eno e oa frank warnon. Eno eo frank da bep hini mont ha dont. 2. Dre ast. Damantus ouzh frankiz an dud all. Ma oa strizh evitañ e-unan, e oa frank evit ar re all. 3. DISPRED. N'eo ket dalc'het, en deus bet an dizober eus udb. Bezañ frank a anken. 4. ROUEZ (db. an dud) Gwirion, eeun. Hemañ zo frank, egile zo dre zindan. 5. Dre ast. (db. an traoù) Diac'hub. Frank eo an hent. Lezel frank an tremen da ub. HS. dieub. B. 1. Ec'hon. Chom a reont tost d'ar gêr hep klask mont da welet pe 'z eo frank ar bed pe n'eo ket. Bremañ e kavan re frank ma lochenn evidon. Dav eo dimp kaout ur sal frank. [1878] & Trl. Frank eo dezhañ, warnañ : bras eo e lojeiz, e di. 2. Ledan, digor-ledan. Amañ eo frank an hent. & Trl. An toull e-biou zo frank : aes eo c'hwitañ. & (db. an dud) Genoù frank : beg bras. & Bezañ frank e gorzailhenn, e c'hourlañchenn, e c'houzoug : evañ kalz. & Kunuj. Gourlañchenn frank ! : mezvier ! & Bezañ frank e vouzelloù : debriñ kalz. 3. Dre ast. Klok. Teir noz frank. 4. N'eo ket stign, ledan. Kroc'hen an olifanted zo gwall frank d'o c'horf. Frank-mat eo e vragoù. He c'horfenn zo re frank dezhi. & Trl. skeud. Bezañ frank e vilgin : bezañ laer. ES. strizh. 5. Difetis N'eo ket strizh. Bezañ frank e goustiañs : dizonest eo. 6. Fonnus. Frank eo an traoù gantañ : aezamant en deus evit bevañ, kas a ra e vuhez war don. Ne oa ket frank ar stal ganto : paour e oant. Ne oa ket frank ar bara en ti. Dour frank.

Exemples historiques : 
42
Masquer la liste des exemples

frank

1499
Référence : LVBCA p79 (idem)

frank

1659
Référence : LDJM.1 pg librement

frank

1659
Référence : LDJM.1 pg franc, libre, naif

frank a c'hoûg

1732
Référence : GReg pg glouton (goulu, gourmand, Van.), gosier (Grand-gosier, qui a une belle avaloire, Van.)

Bezañ ez parlant frank ha disumul.

1732
Référence : GReg pg franchise (Il parle avec franchise, & à cœur ouvert.)

ez frank

1732
Référence : GReg pg franchement (franc, tout franc), françoise (En bon François, franchement.)

frank

1732
Référence : GReg pg ample

ur spered frank pehini a gompren kalz a draoù, hep konfontiñ an eil gant egile

1732
Référence : GReg pg étendue (d'esprit)

ar volontez frank eus an den

1732
Référence : GReg pg arbitre

al libertez frank en deveus roet Doue d'an den evit ober ar mad pe an droug, an hini a garo da choaz

1732
Référence : GReg pg arbitre

hent frank

1732
Référence : GReg pg chemin (large)

frank

1732
Référence : GReg pg franc (franche, sincere, sans déguisement, Van.)

bezañ frank war un den

1732
Référence : GReg pg (avoir les) coudées (franches)

eizh dez frank

1732
Référence : GReg pg franc (Huit jours francs.)

em oblij gant e c'hrad vat, hag a youl frank

1732
Référence : GReg pg franc (S'obliger de son bon gré, & franche volonté. (clause de Contrats.).)

frank

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité), franc (franche, sincere, sans déguisement), franc (Franc, entier.)

frankoc'h

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité), franc (franche, sincere, sans déguisement)

frankañ

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité), franc (franche, sincere, sans déguisement)

frankañ

1732
Référence : GReg pg candide (qui est franc, sincere, qui aime la verité), franc (franche, sincere, sans déguisement)

frank

1850
Référence : GON.II pg éc'hon, héc'hon, frañk (Franc. Sincère. Loyal. [...] spacieux, étendu, large).

Ne baoueze ket [ar big] da chaokat / Ha da lavaret : -Boed din, boed ! / Boed da Vargod en he c'haoued !- / Hag anez kaout da gorfata / Beg Margod a voa ar frankañ.

1867
Référence : MGK p21-22

Al lec'h-se, en distro, a voa frank ha ledan ; / Tro-war-dro ne chome nemetañ e-unan.

1867
Référence : MGK p116

Da gentañ va fuzuilh he doa graet vad din, abalamour m’oa re frank ar siminal ; bremañ e ra droug abalamour m’eo re strizh ; ne c’hellomp ket mont hon-daou a du-ha-tu, va fuzuilh ha me.

1878
Référence : EKG.II p.139

frank ha hir eo da sae

1909
Référence : BROU p. 239

frank a draoù a zo deuet ganeoc'h

1909
Référence : BROU p. 239 (abondant)

frank

1909
Référence : BROU p. 239 (abondant ; ce mot implique souvent une idée de surabondance))

[D]alc’hit ho podadennoù ouzh kan an evned war lein heoliet ar c’hrec’hiennoù, rak er maezioù frank, a-gevret gant an dud yac’h ha glan, e ra an "dêvi" (doueed) o annez ha mibien ha merc’hed an "dêvi".

1923
Référence : SKET p.51-52

Paotr strizh [1], brizhardennoù e-leizh e dal, war e zivjod, war e fri togn ; ur pennad blev melen dioutañ, ha lemm e lagad gwer-c’hlas digor ha frank. Koant ar paotr ? Ket ; seder ha dever ennañ.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)

War un dro e kave nerzh an tan hag an heol, an douar hag an dour, an aer hag an amzer, hent frank da dreantiñ e gorf ha d’hel lakaat gwevn, kalet ha start.

1924
Référence : SKET.II p.18

frank-digor

1931
Référence : VALL pg béant

frank dezhañ

1931
Référence : VALL pg (à l')aise (pou remuer)

frank a

1931
Référence : VALL pg affranchi (de, libre de)

frank

1931
Référence : VALL pg ample (étendu)

Rak un aezhenn beurbadus a frankiz a c'hournij a-us da Garnoed, pignet war un dosenn frank, a skub an avel anezhi hañv-goañv, hag a weler diwarni pemp lev tro-dro.

1944
Référence : EURW.1 p15

Ar maezioù a zo frank ha n'eo ket diaes kaout digarez d'en em ziarbenn.

1944
Référence : EURW.1 p45

Kaer am boa treiñ ma selloù a bep tu, ne welen ket a baotred eus ma oad ; koulskoude, digouezhout a reas er vodadeg, a-raok he digoradur, daou zen yaouank hag a azezas sioul en ur c'horn ; n'o anavezen ket neuze, ha ne ris anaoudegezh ganto da vat nemet an deiz war-lerc'h e Plouyann : unan a oa bras ha taer, e zaoulagad difoupet, ur c'holier baro hir ha melen o kouezhañ betek e askre ; ur gwir denjentil a Vreizh-Uhel, Herri Thibault de la Guichardière e anv ; egile a oa ur paotr youstoc'h, gant un dremm rouzart, un tal frank hag uhel, daoulagad sklaer, kamm e oa : Francis Even, komis-noter e Landreger.

1944
Référence : EURW.1 p67-68

Ur gambrad hir ha frank, leun a voged butun, a c’hwez louarn, a flaer pounner.

1944
Référence : EURW.1 p.192

Alies e veze c'hoariet pezhioù-c'hoari en ur sal frank a oa dindan ar chapel.

1944
Référence : EURW.1 p52

Hiriv, dre heñchoù leun a fank, / Karroñchoù don, lanneier frank, / A-dreuz ar pri, a-dreuz ar vein, / War-zu ur vilin, me o blein, / Ur vilin-dour, en ul lec'h kuzh, / A gerzh en-dro gant kas ur skluz, / Ma aozer enni, 'vit mab-den, / E-lec'h bleud flour, poultr kras hepken, / E-lec'h bleud gwenn d'ober bara, / Hini du-pod d'en diskarañ.

1960
Référence : PETO p60

Aes ha frank e kavan al lec'h.

1985
Référence : DGBD p123

[...] bep mintin, pa vezent o vont eus ar Wilmersdorfer Feldmark a-hed an Tiergarten e-biou o lojeiz kozh ha pa savent o selloù war-zu ar vañsardenn vistr, ec'h analent frankoc'h o soñjal en devezhioù kent hag a oa bet ken kriz ha strafuilhus.

2012
Référence : ADULT p. 222

Ha na c'houlennit ket diganin bremañ displegañ deoc'h kaderezh boas ar micherioù frank, kement keodedour a zo e Bro-C'hres a anavez anezhañ.

2015
Référence : EHPEA p88

Note d'étude

Menegiñ a ra ar Gonideg geriadur ar Pelleter ha skrivañ a ra n'en deus biskoazh klevet ar ger "frank" gant ar sterioù "libre", "dégagé" pe "libéré" a vez roet e geriadur ar Pelleter.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux