Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. A. (db. an traoù) Merzerezh ar gouloù pa vez distaolet gant gorreenn an traezoù war skramm al lagad. Ar gwenn eo liv ar c'hlanded. Ar ruz eo liv ar sivi azv. An du eo liv ar c'hañv. B. 1. (db. an dud) Neuz kroc'hen an dremm. Liv yac'h, liv livrin zo war e zivjod. Liv ar c'hleñved, Liv ar marv zo warnañ. Liv ar vezventi zo warni. Liv ar garm, an dienez zo warno. Gwiskañ gwall liv. Kollet eo he liv ganti. Aet eo he liv diouti. Un den liv kreñv dezhañ : ruz ha bev e zremm. Cheñch liv en deus graet ouzh ma c'hlevet. Gwiskañ liv ar marv. [1878] Gwiskañ a reas liv ar marv ; krediñ a raed edo, eñ ivez, o vont da gaout ur fallaenn. & Trl. Dont en e liv : tapout liv en-dro war-lerc'h ur fallaenn. & Dont hanter liv : glazañ. & Dre fent, trl. skeud. Bezañ liv ar grampouezhenn gentañ war ub. : bezañ livet fall diwar gleñved. 2. Liv udb. : ar seblant eus an dra-se. Goulennet e vez diganto un tamm liv skiant, ha netra ken : ne c'houlenner ket diganto kalz a zeskadurezh. 3. Trl. skeud. (db. an dud) Bezañ liv ar groug war ub. : bezañ tres un torfedour, ur muntrer gant ub. 4. (db. an amzer a ra) Doare an amzer. Liv ar goañv, liv an erc'h zo war an amzer. C. 1. (db. kroc'hen an dud) Un den a liv : un den n'eo ket gwenn e groc'hen. Tud a liv. 2. (db. an traoù) A LIV : dezhañ liv, livioù. Dilhad a liv : dilhad na du na gwenn na louet. Ur golo a liv. & (en ilizoù) Gwerenn a liv : doare taolenn wer vras lakaet ouzh ur prenestr. II. G. A. 1. Merzerezh kement gwagenn a ya d'ober al luc'h pa vez distaolet diwar gorreenn an traezoù war skramm al lagad. Livioù ar ganevedenn. Al liv ruz. Al liv melen. Pe liv eo ar mor ? & A bep liv : liesliv. [1924] Toenn grennbikernek an ti-se n’eo ket soul a oa anezhi, hogen pluñv-evned a bep liv. 2. Livioù diazez : al livioù pennañ a c'haller krouiñ diouto, dre o c'hemmeskañ etrezo, al livioù all. Ar ruz, ar melen hag ar glaz a reer livioù diazez anezho. 3. Dre skeud. Liv tomm : liv a zegas ar gwelet anezhañ ur santadur a dommder. & Liv yen : liv a zegas ar gwelet anezhañ ur santadur a yenien. & Livioù bev : livioù flamm. B. 1. Trl. skeud. Gwelet al liv eus udb. : gwelet udb. hep gallout e dizhout. Ar madigoù-se ne'm eus ket gwelet al liv anezho. « Bet hoc'h eus madigoù ? -N'hon eus gwelet nemet al liv anezho ». 2. Trl. Chom en e liv : chom digemm a-fet liv. Ar brageier-mañ ne chomont pennad ebet en o liv : dislivañ a reont diouzhtu. & Dont en e liv : tapout e liv kent en-dro. 3. Tr. ar. A-LIV* GANT. & El liv da : heñvel e liv ouzh. Ar c'harr-mañ zo el liv d'ar gwad. C. (db. al loened) Sae, blevenn. Ur vuoc'h ruz en he liv. D. 1. Dre ast. Arouez. Livioù Breizh eo ar gwenn hag an du. 2. Dre skeud. Politik. Kostezenn. Ned int ket eus an hevelep liv politikel. E. LIV AR GROUG : den a zellez bezañ krouget. Penaos ne lavari ger, respont eta, liv ar groug ! [1878] — Mat, me da anavez, liv ar groug, ha bremaik me en diskouezo dit. HS. boued, lañs. III. G. Fetis 1. Danvezenn dourennek pe eouliek a dalvez da lakaat liv pe liv war udb. Ur podad liv ruz. Ur gorzennad liv. Ur gwiskad liv. HS. livaj, pentur. 2. Liñvenn livek implijet evit reiñ liv d'ar gwiadoù, h.a. Ret e vo lakaat ar bragoù-mañ a-nevez el liv. 3. Liñvenn livek a dalvez da skrivañ. Ul lizher skrivet gant liv du. Liv da skrivañ, liv da voullañ. & [1924] [...] hag eno e tiskouezas dezhañ, war un delienn baper, gant ur bluenn, liv enni, penaos treiñ, distreiñ pep lizherenn. & Liv Sina : aozadenn galet pe liñvel diwar duad moged implijet evit tresañ pe livañ. & (war ur burev) Pod-liv, korned-liv : endalc'her bihan, feilhañs pe wer, ma lakaer liv. 4. Danvezenn a dalvez d'an dud (ar merc'hed prl.) da zegas liv d'o dremm. Lakaet he deus liv war he malvennoù.

Exemples historiques : 
155
Masquer la liste des exemples

liv

1499
Référence : LVBCA p134 (coleur)

liv den marv

1499
Référence : LVBCA p53, 134, 140 (c-est la couleur d-ung homme mort)

liv da skrivañ

1499
Référence : LVBCA p49, 134, 185 (encre, ou euque a escripre)

liv an eñv

1659
Référence : LDJM.1 pg asur

liv

1659
Référence : LDJM.1 pg couleur, encre

liv lufrant

1699
Référence : Har. pg liv, lufrant (encre luisante)

korned liv

1732
Référence : GReg pg ancrier

kornedad liv

1732
Référence : GReg pg ancrier

kornedadoù liv

1732
Référence : GReg pg ancrier

kornedoù liv

1732
Référence : GReg pg ancrier

liv

1732
Référence : GReg pg ancre, couleur

liv war ar ruz

1732
Référence : GReg pg alesan

liv ruz ha bev

1732
Référence : GReg pg coloris (teint rouge & vif)

liv flamm

1732
Référence : GReg pg coloris

ruz ha bev eo e liv

1732
Référence : GReg pg (il a beaucoup de) coloris

liv

1732
Référence : GReg pg couleur (teint)

livoù

1732
Référence : GReg pg couleur

liv

1732
Référence : GReg pg couleur

liv

1732
Référence : GReg pg couleur

livoù

1732
Référence : GReg pg couleur

liv bev

1732
Référence : GReg pg couleur (vive)

liv bev

1732
Référence : GReg pg couleur (vive)

liv bev

1732
Référence : GReg pg couleur (vive)

liv gwenn

1732
Référence : GReg pg couleur (blanche)

liv gwenn

1732
Référence : GReg pg couleur (blanche)

liv gwenn

1732
Référence : GReg pg couleur (blanche)

liv du

1732
Référence : GReg pg couleur (noire)

liv gris

1732
Référence : GReg pg couleur (grise), gris (-e, couleur mêlée de blanc, & de noir)

liv ruz

1732
Référence : GReg pg couleur (rouge)

liv ruz

1732
Référence : GReg pg couleur (rouge)

liv glas

1732
Référence : GReg pg couleur (verte) (bleu verdâtre) (violette), gris (Gris d'eau, ou gris verd.)

liv gwer

1732
Référence : GReg pg couleur (de verd de fougere)

liv pour

1732
Référence : GReg pg couleur (de verd de poireau)

liv staen

1732
Référence : GReg pg couleur (de verd de poireau)

liv pers

1732
Référence : GReg pg couleur (d'azur, ou bleu celeste)

liv tane

1732
Référence : GReg pg couleur (violette)

liv mouk

1732
Référence : GReg pg couleur (de pourpre)

liv pourpr

1732
Référence : GReg pg couleur (de pourpre)

liv melen

1732
Référence : GReg pg couleur (jaune)

liv duard

1732
Référence : GReg pg couleur (brune)

liv demzu

1732
Référence : GReg pg couleur (brune)

liv rous

1732
Référence : GReg pg couleur (brune)

liv roz-moc'h

1732
Référence : GReg pg couleur (de ponceau)

liv ruz-glaou

1732
Référence : GReg pg couleur (de ponceau)

liv gwad marc'h

1732
Référence : GReg pg couleur (de ponceau)

eus a ul liv

1732
Référence : GReg pg (qui est d'une) couleur

eus a ur memes liv

1732
Référence : GReg pg (de même) couleur

eus a un hevelep liv

1732
Référence : GReg pg (de même) couleur

eus a ul liou all

1732
Référence : GReg pg (d'une autre) couleur

eus a galz a livoù

1732
Référence : GReg pg (de plusieurs) couleurs

eus a livoù disheñvel

1732
Référence : GReg pg (de différentes) couleurs

gwiskañ meur a liv

1732
Référence : GReg pg (prendre différentes) couleurs

gwiskiñ meur a liv

1732
Référence : GReg pg (prendre différentes) couleurs

gwiskañ liv ar marv

1732
Référence : GReg pg (prendre une) couleur (de mort)

reiñ liv da un dra

1732
Référence : GReg pg (donner) couleur (à une chose)

degas liv da un dra bennak

1732
Référence : GReg pg (donner) couleur (à une chose)

cheñch liv

1732
Référence : GReg pg (changer de) couleur

kollet e liv gantañ, ganti

1732
Référence : GReg pg (qui a perdu sa) couleur

hep liv

1732
Référence : GReg pg (sans) couleur (qui n'a point de couleur)

liv

1732
Référence : GReg pg couleur (teint)

livoù

1732
Référence : GReg pg couleur (teint)

livioù

1732
Référence : GReg pg couleur (teint)

liv karmoazi

1732
Référence : GReg pg cramoisi (teinture excellente)

liv flour

1732
Référence : GReg pg (teint délicat)

liv ar marv a zo gantañ, warnezhañ

1732
Référence : GReg pg (il a un visage de) deterré

livoù distempret gant dour

1732
Référence : GReg pg (couleurs) detrempées (avec de l'eau)

koll e liv vat

1732
Référence : GReg pg flétrir (parlant du tein)

koll he liv mat

1732
Référence : GReg pg flétrir (parlant du tein)

kollet e liv vat

1732
Référence : GReg pg flétrir (parlant du tein, pp.)

kollet he liv vat

1732
Référence : GReg pg flétrir (parlant du tein, pp.)

koll e liv vat

1732
Référence : GReg pg flétrir (parlant du tein, Van.)

kollet e liv vat

1732
Référence : GReg pg flétrir (parlant du tein, Van., pp.)

Monet a ra he liv vat digant ar plac'h-hont.

1732
Référence : GReg pg flétrir (Le tein de cette fille se flétrit.)

Koll a ra he liv vat

1732
Référence : GReg pg fléchir (Le tein de cette fille se flétrit.)

liv flour

1732
Référence : GReg pg fleuri (teint fleuri)

liv flamm

1732
Référence : GReg pg fleuri (teint fleuri)

liv da voullañ

1732
Référence : GReg pg ancre

liv lufrant

1732
Référence : GReg pg ancre

liv materi

1732
Référence : GReg pg ancre

liv moulloù

1732
Référence : GReg pg ancre

liv ruz

1732
Référence : GReg pg ancre

liv pers

1732
Référence : GReg pg azur (pierre minerale, dont on fait un bleu fort vif & précieux)

liv an oabl

1732
Référence : GReg pg azur (pierre minerale, dont on fait un bleu fort vif & précieux)

a bep liv marc'h mat

1732
Référence : GReg pg (de tout poil bonne) bête

gwiskañ gwall liv

1732
Référence : GReg pg blemir (devenir blême, pâlir, changer de visage par l'émotion de quelque passion)

gwall liv

1732
Référence : GReg pg blemissement (pâleur naturelle)

liv glas

1732
Référence : GReg pg bleu (bleuë)

liv ruz-bev

1732
Référence : GReg pg carmin (couleur)

liv ludu

1732
Référence : GReg pg (de couleur de) cendre

a liv ludu

1732
Référence : GReg pg (de couleur de) cendre

reiñ al liv

1732
Référence : GReg pg colorer (donner la couleur)

liv ruz

1850
Référence : GON.II.HV pg liou (-rûz)

liv

1850
Référence : GON.II pg liou, lîv

liv

1850
Référence : GON.II pg liou, lîv, liva, livad

liv

1850
Référence : GON.II pg liou, lîv

livoù

1850
Référence : GON.II pg liou, liv

ar plac'hed yaouank a gar al liv ruz

1850
Référence : GON.II pg liou, lîv

kollet eo he liv ganti

1850
Référence : GON.II pg liou, lîv

liv du

1850
Référence : GON.II pg liou, lîv

Livoù kaer he deus ar ganevedenn-se.

1850
Référence : GON.II pg kanévéden (Cet arc-en-ciel à de belles couleurs).

Dour [m]or a zo mat evit kenderc’hel al liv.

1850
Référence : GON.II p.62

Ul liv demzu en deûz.

1850
Référence : GON.II pg demzu (Il a le teint basané).

podig liv

1850
Référence : GON.II.HV pg pôdik (-liou)

pluennad-liv

1850
Référence : GON.II.HV pg pluennad, pluennad (-liou)

liv-ruz-gwad

1850
Référence : GON.II.HV pg liou (-rûz-goad )

Ar gentañ, en he brud a oa sonn he c'hribell ; / An eil, aval krinet, etre poazh ha pezhell, Gant liv ha kinklerezh a guzhe ar frailhoù / A skarnile dezhi he zal hag he jodoù.

1867
Référence : MGK p63

« Ar bleuñv zo e liv da askell / A vezo da wele, da neizh. »

1867
Référence : MGK p109

Abalamour da se, en em gavet e-kichen an treuzoù, e tistroas truezus war-zu ar penn uhelañ da sellet ur wech c’hoazh da vihanañ ouc’h Anna Roue, astennet war barlenn Janed ar Go, hag e chomas ur pennad mantret ha dilavar : Gwiskañ a reas liv ar marv ; krediñ a raed edo, eñ ivez, o vont da gaout ur fallaenn.

1878
Référence : EKG.II p.76-77

— Mat, me da anavez, liv ar groug, ha bremaik me hen diskouezo dit.

1878
Référence : EKG.II p.19

« Gouenn ar Gelted, Adaqi he luskellas, — En Amzer-gent ; — He luskellas e yaouankiz an deiz ; — He luskellas e gwrez ar c’hreistevezh ; — He luskellas e ruzder an abardaez, en Amzer-gent ; — Pa gouehze an dourioù sakr eus ar c’hrec’hioù neñvel, — Ha ma luc’he seizh liv ar ganevedenn a-us da islonk an doureier. »

1923
Référence : SKET p.34

Ne vefe ket dre C’halia a-bezh trawalc’h a vugenoù nag a livioù, din d’o lakaat dre skrid.

1923
Référence : SKET p.140-141

dont en e liv

1923
Référence : SKET p.153, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Adliva : repeindre ; reprendre bonne mine (personnes ; ivez dont en e liou)".

Setu amañ al livioù a oa war an eil re hag ar re-all : gwenn an erc’h war o c’hroc’hen, aour an heol war o blev, glas an neñv war o daoulagad leun a bedenn.

1923
Référence : SKET p.120

Addeut e oa dezhi he liv hag he nerzh.

1923
Référence : SKET p.110

O welout ar plac’h yaouank liv ar marv en he c’herc’henn : « Ha c’hoarvezet ez eus un taol bennak, emezañ, ganez pe gant da c’hoarezed ? »

1923
Référence : SKET p.104

Hervez kanenn Vopiskos e oa he blev gell-ruz, he daoulagad glas-louet ha birvidik en he fenn, he dremm hirgelc’hiek, ha gwenn-kann liv he c’hroc’hen.

1923
Référence : SKET p.41

Treset e voent gantañ war vugenoù gant al liv a denner eus ar varantia (gwrizienn-ruz).

1923
Référence : SKET p.9

Lazhet em eus an tirvi, ha gant skoazell tri eus va mibien, em eus aozet ar bugenoù ha mesket al liv.

1923
Référence : SKET p.22

Tiegezhioù a-bezh, hag int savet, d’ar beure, en o c’haerañ gant livioù ar vuhez, e-kreiz levenez ha c’hoarzh, flastret ma ’int bet dindan tousmac’h ar stourmadoù, o c’haver d’an noz yen ha dilavar dindan divaskell zu Katubodua.

1923
Référence : SKET p.20

Bilzig a grogas en dorn Katellig, an daou all d’e heul, liv ar marv en e gerc’henn.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.896 (Miz Ebrel 1924)

Toenn grennbikernek an ti-se n’eo ket soul a oa anezhi, hogen pluñv-evned a bep liv.

1924
Référence : SKET.II p.38

Darn a oa du-peg o liv, re-all brizh-marellet, re-all gwenn-erc’h.

1924
Référence : SKET.II p.40

Un devezh ar c’hure a gasas ar paotr gantañ d’e gambr, hag eno e tiskouezas dezhañ, war un delienn baper, gant ur bluenn, liv enni, penaos treiñ, distreiñ pep lizherenn.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1025 (Gouere-Eost 1924)

Ar seiz ivez hag ar voulouz a sklaerijennfe he liv a c’hlazardenn, ha plegioù hir ha pounner ar mezher arc’hantet a voulfe, dindan he c’horfenn, he ment moan ha mibin.

1925
Référence : BILZ2 p.152

liv

1927
Référence : GERI.Ern pg aù

liv

1927
Référence : GERI.Ern pg aù

liv

1927
Référence : GERI.Ern pg aù

liv

1927
Référence : GERI.Ern pg aù

ha war an daolenn-se e oa skeudennet e mil liv disheñvel : koadoù gwerc'h, enno oc'h ebatiñ marmouzien

1929
Référence : SVBV p.18

liv al ludu

1931
Référence : VALL pg blond (cendré)

liv ar baourentez warnañ

1931
Référence : VALL pg (d'une pauvreté) apparent(e)

liv

1931
Référence : VALL pg air (apparence), apparence (couleur de vérité, de mensonge), aù

liv ar marv en e gerc'henn

1931
Référence : VALL pg blème

liv pers

1931
Référence : VALL pg azur

liv ar riv a zo warnañ

1931
Référence : VALL pg (il a l')air (d'avoir froid)

liou d'al loar

1931
Référence : VALL pg blafard

diziforc'h liv

1931
Référence : VALL pg achromatopsie

Daoust da doull an nor bezañ hanterzismantret abaoe keid-all, ha bezañ kuzhet mat gant ar spern hag an drez, an hini a garfe furchal, a gavfe c’hoazh al liv anezhañ ; ha, me ’zo sur, a-benn disul all, ouzhpenn ur chaseour kurius a yelo di da welout.

1944
Référence : ATST p.44-45

Bihan-bihan, treut evel ur c'hi, dezhañ un dremm liv amanenn, kelc'hiet gant begechoù barv du reut evel spilhoù.

1944
Référence : EURW.1 p79

Duard e oa, evel ar c’halz eus ar Vretoned, hag e liv a oa glazard. Razet e oa avat, evel giz Bro-Saoz […].

1944
Référence : EURW.1 p.103

[...] al loar ; / He c’herniel begek ‘us d’an dremmwel / A skuilhe war Venezioù Groñvel, / War re Vrasparzh ha roc’h Trevezel, / Skeulioù bannoù liv gant ar c’hoar.

1944
Référence : EURW.1 p.211

Ur c'helenner all a oa c'hoazh hag am boa karantez outañ, unan eus ar Stadoù-Unanet e anv Klemens, un den uhelvent, dremm liv ruz, daoulagad glas, blev gwinizh ; hemañ 'oa kelenner war ar saozneg.

1944
Référence : EURW.1 p49

Perak e oa chomet ar c’hazh en ti, pa ne oa ennañ liv zoken eus an disterañ boued ?

1944
Référence : ATST p.63

Dremmoù an holl baotred yaouank a oa liv yec'hed warno.

1944
Référence : EURW.1 p51

Ar c’hirri-dre-dan pa zegouezh dezho dont betek amañ a zo risklus dezho redek buanoc’h eget an dud ; setu perak ne vez ket gwelet al liv anezho gwall alies : d’an deiz kentañ eus ar bloaz, da sul Fask [Sul-Fask] ha d’ar sulvezh diwezhañ a viz [G]wengolo, deiz ar pardon bras.

1944
Référence : ATST p.10

Ar maouezed, Kaourintin, e-giz ar bleunioù o livioù koant, a zo anezho, e melezour ar bed-mañ, un damskeud eus Kened an Aotrou Doue.

1949
Référence : SIZH p.55

Korfoù blouc’h o c’hroc’hen liv an erc’h, dezho pennadoù blev du hir betek o dargreiz gwevn, ha lorc’h enno gant o brennid dizolo.

1949
Référence : SIZH p.38

Gouhin he chupennig wenn, stardet en dargreiz vistr, a lakae splannoc'h puilhentez ar brennid balc'h, ur bonnner a rozenn liv ar gwad bev o flamminañ warnañ.

1949
Référence : SIZH p.66

An diavaeziadez, hi, a oa bet dibouezet ganti he c'heveler gant un taol-lagad : ur bouilh paotr, e vlev melenek damrodellet, troc'het berr a-walc'h, un tal uhel, ha daoulagad liv ar glizin, lemm ha speredek ha nevez-flamm, dic'houzvez-krenn ma oant eus ar vuhez.

1949
Référence : SIZH p.42

War an daol-voued emañ e lein, / Met liv ebet eus ar c'hi du !

1960
Référence : PETO p66

Ha setu ma adwelen adarre traonienn ar Wilun, milin ar Boel gant ar c'herreg maen sklent, liv ar gwad, en daou du d'ar stêr.

1985
Référence : DGBD p9

koeñvet ha diskantet e oa al liv war an nor hep sonell na morzhol.

2012
Référence : DJHMH p11

Pell 'zo e oa bet aezhennet trenkennoù ar gwin ; c'hwekaet e oa bet gant an amzer e liv impalaerel, evel ma pinvidika livioù gwerenneg un iliz ; ha ruzell ar pardaez klouar war winiegi ar pantennoù, er razarc'h, a oa darev da ziglorañ, ha da zispenn latar London.

2012
Référence : DJHMH p48

En he sell e sav liv ar sebez hag ar spouron mesk-ha-mesk, met ur spouron mut eo, hep garm na ger.

2015
Référence : EHPEA p48

Dirazañ ez eus ul letonenn a zo bet plantet roz en he c'hreiz, reoù a bep seurt hag a bep seurt liv. Ul liorzher a zo o tourañ ar roz. Pa glev ar sonerez e tosta da zigeriñ deomp.

2015
Référence : EHPEA p47

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux