Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. [1699, 1850] Pled dibar a daoler oc'h eveshaat ouzh ub., udb. Heñvel int e meur a geñver. A-fet bred hag a-fet emzalc'h ned int ket heñvel, er c'heñverioù-se ez eus kemm bras etrezo. Er c'heñver-se e c'haller lavaret eo un den barrek. 2. Tr. adv. E pep keñver : e pep doare. E pep keñver ez int tud a feson. Re all a seveno labour splannoc'h e pep keñver. & E NEP KEÑVER, E KEÑVER EBET : e nep doare, e doare ebet. N'eus ket tu da gaout fiziañs enno e nep keñver. II. 1. [1985] Ere merzet dre ar meiz etre daou pe lies tra disheñvel. Peseurt keñver zo etre ar Stad hag an Natur ? Ar c'heñverioù etre an douar hag an armerzh a studier e-ser an douaroniezh armerzhel. [1985] Hag o vezañ ma n'eus netra evit muzuliañ ar c'heñver e ranker prederiañ zoken evit dont a-benn da gompren pegen uhel eo ar gwez. DHS. kemm. 2. JEDON. Rannad daou gementad kenseurt. Keñver an niver 'a' ouzh an niver 'b' zo anezhañ an niver zo ret ha trawalc'h liesaat 'b' gantañ evit kaout 'a'. Feur ar c'hampi a reer eus ar c'heñver etre ar c'hampi bloaziek hag ar c'hevala. & Keñver gin ur c'heñver bnk. : keñver savet a-ziwar ar c'heñver-se dre eilpennañ ar c'hementadoù zo ouzh e ober. Keñver gin 5115 zo 1515. III. A. Tr. adv. 1. En ur geñver : kichen-ha-kichen. Daou di en ur geñver. Daou jav en ur geñver. 2. A-gevret. Tremenet hon eus ur pennadig amzer en ur geñver. B. Tr. ar. Lakaat udb. en ur geñver gant udb. all : keñveriañ udb. gant udb. all. IV. Impl. da stn. Kichen-ha-kichen. Daou di keñver.

Exemples historiques : 
40
Masquer la liste des exemples

e pep keñver

1659
Référence : LDJM.1 pg (e pep) quêver

M. Pa bidit hoc'h Ael Gardian, pe orezon a leveret-hu ? Ael Doue, pa'z oc'h deputet / Ouzh an ezrevent da'm miret, / Grit, m'ho supli, ker mat dever, / Na hallint netra em c'heñver; / Grit din ker sur kompagnunezh, / Ma finisin mat ma buhez.

1677
Référence : Do. p21-23

em c'heñver

1699
Référence : Har. pg em, keñver (envers moi)

keñver

1732
Référence : GReg pg charrue (le bois qui entre dans le soc)

ar c'heñver

1732
Référence : GReg pg charrue (le bois qui entre dans le soc)

ar c'heñver

1732
Référence : GReg pg charrue (le bois qui entre dans le soc)

em c'hever

1732
Référence : GReg pg (en mon) endroit

keñver

1732
Référence : GReg pg endroit (envers)

em c'heñver

1732
Référence : GReg pg (à mon) égard (envers moi)

digaz eo em c'heñver-me

1732
Référence : GReg pg (il ne fait point de) cas (de moi)

neb a zo e kever un all

1732
Référence : GReg pg concurrent (qui a la même prétention qu'un autre à une même charge, dignité, avantage)

keñver

1732
Référence : GReg pg charrue (le bois qui entre dans le soc)

E keñver Doue

1850
Référence : GON.II pg kéfer ou kéver ou kéñver (Envers Dieu, à l'égard de Dieu).

Baleit em c'hefer.

1850
Référence : GON.II pg kéfer (Marchez à côté de moi).

Bras on en ho keñver.

1850
Référence : GON.II pg kéfer (Je suis grand en comparaison de vous).

kefer

1850
Référence : GON.II pg kéfer, kéver, kéñver (Proportion. Comparaison. Côté. Egard. Considération).

kever

1850
Référence : GON.II pg kéfer, kéver, kéñver (Proportion. Comparaison. Côté. Egard. Considération).

Diouzh ho tellid e vezo graet en ho keñver.

1850
Référence : GON.II pg dellit, dellid (On vous traitera selon votre mérite).

keferioù

1850
Référence : GON.II pg kéfer, kéver, kéñver (Proportion. Comparaison. Côté. Egard. Considération. Pl.)

keferoù

1850
Référence : GON.II pg kéfer, kéver, kéñver (Proportion. Comparaison. Côté. Egard. Considération. Pl.)

keñver

1850
Référence : GON.II pg kéfer, kéver, kéñver (Proportion. Comparaison. Côté. Egard. Considération).

Dre ma taole evezh ouzh ar re ziskiantañ, 'welas, en o zouez, an dud er penn-kentañ. Abeg en doa, m'en tou ! Rak holl, gwitibunan, chomomp bras ha bihan, heñvel ouzh kaouenned, en noz a wel gwellañ, da sellet a-vichez, ha da zispourbellañ ouzh fazioù hon nesañ, ouzh techoù ar re all. Ne welomp ket hor re ; en hor c'heñver omp dall, dall-poch evel gozed ; rak siwazh ! Mar karfemp, hep turiañ don hor park, grizioù fall a gavfemp

1867
Référence : MGK p12

Ar beleg : "Omnes sancti et sanctae Dei", Sent ha sentezed an Aotrou Doue, Ar bobl : "Intercedite pro nobis !" Erbedit holl Doue evidomp ! Ar beleg : "Propitius esto !" Bezit, Aotrou Doue, trugarezus en hor c’heñver !

1877
Référence : EKG.I. p.165

Achu an oferenn ; mes a-raok mont an eil diouc’h egile, a-raok en em zispartiañ, an dud kalonek a gan c’hoazh ar c’hantik-mañ evit trugarekaat Doue eus e vadelezhoù en o c’heñver : Meulomp Doue bep eur, / Eñ a ra hon holl [v]oneur. [...]

1877
Référence : EKG.I. p.100-101

en ur geñver emaomp

1909
Référence : BROU p. 212 (nous sommes vis-à-vis)

er geñver-mañ

1909
Référence : BROU p. 212 (en cette place)

heñvel e meur a geñver ouzh [...] (ivez "e meur a feur")

1923
Référence : SKET p.163, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Semblable par plus d’un côté, sous certains rapports, à (ivez "e meur a feur")".

Disklêriañ a rejont na oant ket deut er vro e sell da ziazezañ enni, hogen evit kenwerzhiñ ; ez oa, koulskoude, o menoz chom enni ur pennad-amzer hag ez oant tuet, e-keit ha ma chomjent, da reiñ da vibien Vanos an holl gennerzh a c’hallje ar re-mañ da c’hoantaat ; ez oa reizh-mat dezho sevel kevredad hag en em skoaziañ o vezañ ma’z oant an eil re hag ar re all ermaeziaded war an douar-se ma teuent di dre vor eus ar C’huzh-heol ha mibien Vanos dre zouar eus ar Sav-heol, hag ouzhpenn, pa rae dezho an doueed kejañ ker burzhudus el lec’h-se, hag int keit-ha-keit-all dioutañ ar mammvroioù anezho, eo o doa, hep mar, un dezo bennak en o c’heñver.

1923
Référence : SKET p.101

"keñver" g.

1923
Référence : SKET p.163, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Côté, rapport ; arpent ou journal".

"lakaat e keñver gant" [...] (ivez "lakaat e kemm gant", "lakaat e skoaz gant")

1923
Référence : SKET p.163, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Comparer à".

— Bez sentus, va mabig, anaoudek, va mabig bihan, en keñver da vamm Izabel ha da eontr ; karantezus, va mabig… Izabel a vo da vamm… atav, atav… n’eo ket ’ta, Izabel ?… — O ! ya, mamm Marc’harid.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)

Da serr-noz e tremenas en o c'heñver kirri skoazellerien-ganolierezh hag an daou gañfard a voe aotreet da sevel en unan anezho ; dezouget e voent evel-se betek Melun. Ar c'hirri ned aent ket larkoc'h : ha setu Yann ha Pêr war ar straed da hanternoz.

1941
Référence : ARVR niv.6, p4

Gant mantr-kalon e lavaris kenavo d'am c'heneiled ar gambrad, tud uvel, labourerien-douar kalz anezho ; ar c'hleroner Huchet, an daboulinerien Glo hag Ulliag, ar soudard kentañ-klas Cocaud, a oa bet holl ken jentil em c'heñver, hag o doa c'hoazh, siwazh dezho, ur bloaz da dennañ, a-barzh distreiñ d'o c'heriadennoù un tu bennak war ar maez e Breizh-Uhel.

1944
Référence : EURW.1 p.204-205

Ne oa ket bet diazezet ur c'heñver-nerzh bras a-walc'h nag ur stourm padus evit lakaat ar galloud da blegañ.

1980
Référence : BREM Niv. 0, p.4

Mar deus bet un tamm reuz er c'heñver-se, ne deo ket lavaret koulskoude e vije bet graet ken gwazh d'ar Yuzevien ha ma hete va blenier e 1937 !

1985
Référence : DGBD p14

"Peseurt doare den eo da welout ?" " N'eo ket aes e zeskrivañ. Un dra bennak siek zo d'e neuz, un dra bennak displijus, kasaus a-grenn. Biskoazh ne 'm eus gwelet un den o tisplijout din kement, ha n'ouzon ket mat perak. Moarvat eo disneuz en un doare bennak ; ar santad kreñv a ro da vezañ disneuz, koulskoude n'on ket evit resisaat e pe geñver".

2012
Référence : DJHMH p17

Houmañ a denn e meur a geñver da steuñvennoù ilizoù-meur divent Bro-C'hall e penn kentañ an XIIIvet kantved.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 10

Ma vez moc'het tra pe dra gant stourmerien difeuls ez eo da gentañ peogwir e vez soñjet gante e vo talvoudus a-fed [a-fet] strategiezh da geñver gwanderioù an enebourien.

2015
Référence : DISENT p67

Gallout a ra ar c’henemglev -"pe ar framm preder"--mañ bezañ burutellet adarre da geñver an taolioù da zont.

2015
Référence : DISENT p66

Ken pounner hag ur c'horf marv. Peadra da reiñ bec'h d'an archerien ha da gaout poltredoù brav - stourmerien Ai'ta! e ti-post Gwengamp da geñver un abadenn pegsuniañ.

2015
Référence : DISENT p52

Note d'étude

Reiñ a ra ar Gonideg tri stumm evit ar ger : "kéfer, kéver, kéñver". Hervezañ e oa ar stumm "kéñver" an doare da zistagañ kavet stankoc'h e 1850.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux