Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
175
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.g. A. l. (db. al liñvennoù) Fiñval ha klogorennañ dre berzh ar wrez. E kant derez e verv an dour. Lakaat al laezh da virviñ. & Trl. skeud., dre fent Emañ ar soubenn o virviñ : ur bugel zo da c'henel. 2. (db. ar boued pe ar gwiadoù) Poazhañ pe dommañ en dour berv. Lakaat un tamm lien da virviñ. Bez' ez eus un tamm kig-sall o virviñ er pod. & Trl. Birviñ e gouez dindanañ : bezañ staotet en e wele. B. Dre heveleb. 1. (db. an dourredennoù) Klogorennañ hag eonenniñ diwar nerzh ar gas. Dour ar stêr a oa o virviñ hag oc'h eonenniñ. 2. Goiñ en ur glogorennañ. Kregiñ a ra ar sistr da virviñ. C. Dre skeud. 1. Bezañ atizet gant ur santad bnk. Birviñ a ra e wad gant an droug zo ennañ. E galon zo o virviñ en e greiz. [1924] Droug en aotrou person, ken [n]a verve : — "Piv ?" 2. Birviñ d'ober udb. : hastañ d'ober an dra-se. 3. (db. an daoulagad) Skediñ. [1877] Ha lagad ar sakrist a verve en e benn, rak gouzout a rae en divije e lod da evañ eus ar gwin. 4. (db. an dud pe al loened) Bezañ stank-tre en ul lec'h bnk. Merien, logod o virviñ. & Birviñ gant : bezañ leun a. Ur grugell o virviñ gant merien. Hennezh a verve gant al laou. & Trl. kv. Birviñ evel un taol gwenan : bezañ stank-tre. Birviñ a ra an dud eno evel un taol-gwenan. 5. Lakaat an aer da grenañ dre berzh e wrez. Birviñ a ra an heol. II. V.k.e. 1. Lakaat un dourenn da virviñ (I A 1). Birviñ e vanne soubenn. 2. Lakaat boued pe wiadoù en dour berv. Birviñ ar c'houez. & Trl. kv. (db. al liñvennoù) Birviñ evel birviñ dilhad : birviñ en ur glogorennañ kalz. DHS. skaotañ.

Exemples historiques : 
69
Masquer la liste des exemples

birviñ

1499
Référence : LVBCA p37 (boullir)

birvi

1659
Référence : LDJM.1 pg bouillir

bervet

1659
Référence : LDJM.1 pg bouillir

ar gwad a verv dreist muzur e gwazhied an dud yaouank ; hag i n'her c'hredont ket

1732
Référence : GReg pg bouillonner (le sang boüillonne dans les veines des jeunes gens)

bervet

1732
Référence : GReg pg (qui a) bouilli

laezh bervet

1732
Référence : GReg pg (du lait) bouilli

dour bervet

1732
Référence : GReg pg (de l'eau) boüilli(e)

birviñ kaer a ra ar pod

1732
Référence : GReg pg (le pot boût à gros) bouillon(s)

birviñ kaer

1732
Référence : GReg pg bouillonner

bervet kaer

1732
Référence : GReg pg bouillonner

birviñ ken na fu

1732
Référence : GReg pg bouillonner

birviñ ken na zeu er-maez eus ar pod

1732
Référence : GReg pg bouillonner

birviñ bier

1732
Référence : GReg pg brasser (faire de la bière)

birviñ a ra

1732
Référence : GReg pg (il fait très-) chaud

birviñ gant orged

1732
Référence : GReg pg brûler (au Soleil)

bervet gant an amourousded

1732
Référence : GReg pg brûler (au Soleil)

birviñ gant an amourousded

1732
Référence : GReg pg brûler (au Soleil)

bervet gant an youl

1732
Référence : GReg pg brûler (au Soleil)

birviñ gant ar youl

1732
Référence : GReg pg brûler (au Soleil)

birviñ gant ar c'hoant

1732
Référence : GReg pg brûler (au Soleil)

a verv

1732
Référence : GReg pg bouillant (qui boût)

dour a verv

1732
Référence : GReg pg bouillante (de l'eau boüillante)

birviñ gant koler

1732
Référence : GReg pg (etre tout) boüillant (de colere)

bervet gant koler

1732
Référence : GReg pg (etre tout) boüillant (de colere)

birviñ

1732
Référence : GReg pg (etre tout) boüillant (de colere)

bervet

1732
Référence : GReg pg (etre tout) boüillant (de colere)

birviñ a ra e c'hwad en e wazhied

1732
Référence : GReg pg bouillir (le sang lui boût dans les veines)

birviñ a ra e wad en e gorf

1732
Référence : GReg pg bouillir (le sang lui boût dans les veines)

birviñ a ra e wad en e wazhied

1732
Référence : GReg pg bouillir (le sang lui boût dans les veines)

e wad a verv en e greiz

1732
Référence : GReg pg bouillir (le sang lui boût dans les veines)

E zaoulagad a verve.

1850
Référence : GON.II pg birvi (pour) bervi (Ses yeux pétillaient).

eil virviñ

1850
Référence : GON.II p.7, introduction ; "rebouillir"

Birviñ a ra an dour.

1850
Référence : GON.II pg birvi (L'eau bout).

E wad a verv.

1850
Référence : GON.II pg birvi (pour) bervi (Son sang bouillonne).

berviñ

1850
Référence : GON.II pg birvi (pour) bervi (Bouillir. Bouillonner. Pétiller. Etinceler), pg bervi (voyez "birvi").

bervet

1850
Référence : GON.II pg birvi (pour) bervi (Bouillir. Bouillonner. Pétiller. Etinceler. Part.)

berviñ

1850
Référence : GON.II pg birvi (pour) bervi (Bouillir. Bouillonner. Pétiller. Etinceler. En Vannes).

birviñ

1850
Référence : GON.II pg birvi, eil (Bouillir. Bouillonner. Pétiller. Etinceler).

Hor gwaz, raktal m'er gwel, / E zivskouarn o sevel / Hag e c'hwad o virviñ, / A strink eeun d'an turier ur bir lemm d'e dreuziñ.

1867
Référence : MGK p97

Er gouent e kavin dour hag er c’hoad keuneud d’her birviñ.

1877
Référence : EKG.I. p.51

E-pad m’edon o kontañ, e welen dremm Jañ-Mari o laouenaat muioc’h-mui dre ma’z aen, hag e lagad lemm o virviñ en e benn.

1877
Référence : EKG.I. p.84

Kounnaret eo war-lerc’h an dud a gar c’hoazh o Doue, evel pa ve tan an ifern o virviñ en e galon.

1877
Référence : EKG.I. p.108

Ha lagad ar sakrist a verve en e benn, rak gouzout a rae en divije e lod da evañ eus ar gwin.

1877
Référence : EKG.I. p.123

Diouzh ar mintin, en dervezh-se zoken, edo oc’h evañ en e di, gant e ganfarded, gwin laeret diwar-goust e nesañ, oc’h en em veuliñ, oc’h en em bompadiñ n’en doa ket Loull ar Bouc’h e bar war ar beg-douar-mañ, rak ar gwin a lakae ar gwad da sevel d’e benn, hag e galon da c’hwezañ gant an ourgouilh, evel ma c’hwez ar podad laezh lakaet da virviñ war an tan.

1877
Référence : EKG.I. p.129

Eno, en ur park, e oa ur paour-kaezh kozh o keuneuta a-hed ar c’hleuz. Dastumet en doa dija ur gazeliad bodoù lann, hag e lavare outañ e-unan : — Bremaik, en ur virviñ va banne soubenn ar brignen me a c’hello tommañ va izili morzet gant ar yenien hag ar gozhni.

1877
Référence : EKG.I. p.191

Amzer hon eus, eme ar c’habiten, a verve e lagad en e benn hag a dride e galon en e greiz o klevet hanv eus a ober fest.

1877
Référence : EKG.I. p.222

Ar c’homzoù-se a lakeas ar gwad da virviñ en hor gwazhied ; e-lec’h treiñ kein e teujomp d’ar red war ar soudarded.

1877
Référence : EKG.I. p.282

E penn eben edo an Aotrou de Kersaozon, eus a vaner Trodibond, pemp troatad ha seizh meutad, blev brun war e benn, hag, en e dal, daoulagad c’hlas hag a verve dirak soudarded Canclaux.

1878
Référence : EKG.II p.142

Dispennet e veze ar savadelloù-berioù (2) hag enaouet an tanioù ; pastelloù kig a boazhed er ber ouzh an tan-flamm pe a verved e kaoterioù arem, e listri kouevr.

1923
Référence : SKET p.61-62

Ar werennad kentañ a domme dezhe o c’halon, a sklaerae mammenn o lagad ; siwazh ! an eilvet a lakae an tan da ruilhañ a-dreuz dre o gwazhied, en o empenn an alter da verviñ.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1122 (Miz Du 1924).

Droug en aotrou person, ken [n]a verve : — Piv ? — Kanfarded ar bourk, aotrou person ! eme ar sakrist.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.867 (Miz Meurzh 1924)

An derzhienn a gouezhas war ar c’habiten : ar boan izili hag ar yenijenn en devoa tapet a greskas e gleñved. Bemnoz an alter a lakae e wad da verviñ.

1925
Référence : BILZ2 p.174

Hag, e-pad m’emañ ar mennozhioù o verviñ en he empenn, e klev, sklaer ha fraezh, o sevel betek enni, a-dreuz mogerioù he maner, ar son dudius a zo bet graet dezhi : Nan ouzoc’h ket ar galleg, kennebeut ar c’hadañs, Nan eo ket en brezhoneg e tiskours an noblañs.

1925
Référence : BILZ2 p.161

Eizh devezh zo em eus lakaet ur vruzunenn eus an traet-se war ar goañvenn a verve war biz bihan va zroad kleiz, abaoe n’on ket evit herzel, n’on ket evit pad ganti : an tan ruz a zo e-barzh.

1925
Référence : BILZ2 p.136

an dour a verv

1927
Référence : GERI.Ern pg a4 (l'eau qui bout ; l'eau bout)

birvet

1927
Référence : GERI.Ern pg birvi

berviñ

1927
Référence : GERI.Ern pg birvi

berviñ

1927
Référence : GERI.Ern pg birvi

birviñ kaer

1931
Référence : VALL pg bouillir (à gros bouillons), bouillonner

birviñ gant

1931
Référence : VALL pg (être) bouillant (de colère)

birvet

1931
Référence : VALL pg s'agiter (au moral), bouillir

birvi

1931
Référence : VALL pg s'agiter (au moral), bouillir (& faire bouillir, être ardent), bouillonner

birviñ bier

1931
Référence : VALL pg brasser

lakaat da virviñ

1931
Référence : VALL pg (faire) bouillir

Ar wech kentañ a oa din gwelout dirak ma daoulagad tud o vont da gomz brezhoneg a-wel d'an holl, hep aon na mezh, ha birviñ a raen gant ar fouge evit ma Bro.

1944
Référence : EURW.1 p70-71

Pe marteze, n’en doa ket komprenet e oa boued e lec’h all, evel ma oa e Karreg-al-Louarn, en amzer ma oa yac’h tud an ti, kig e-leizh an daol ha logod o virviñ ?

1944
Référence : ATST p.63

Dilevenez e oa e zremm ; e ziabarzh, avat, a verve ennañ buhez ar spered, an hini nemeti a dalve, hag al levenez digemmesk.

1949
Référence : SIZH p.48

Ganet diwar ar c'hoñvers, e verv ennañ ar vuhez pa vez kresk war briz an okoume, hag e koazh pa rank an droc'herien souzañ pe dec'hout dirak an diskar-briz, pa vez karget skiberioù bras Europa.

1985
Référence : DGBD p27

Ha birviñ a rae ar vuhez a bep tu, neizhioù laboused a gaved a-ispilh ouzh ar plant troell, met ivez neizhiadoù gwesped, hag a veze peurvuiañ en uhelder ho fri, ur riskl deoc'h eta da vezañ flemmet, gant un dra vat koulskoude ne veze nemet un nebeud bihan a loened e pep neizh.

1985
Référence : DGBD p91

Note d'étude

Lenn a reer e GON.II eo "berc'houein" ar stumm a veze graet gantañ e Bro-Wened.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux