Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Ag. A. [1924, 1985] Tr. stl. (en egor, en amzer) KEIT HA (...) : ken hir ha (...). Tapet en deus ur pesk keit ha ma brec'h. Pell zo ne'm eus ket lennet ul levr keit hag an hini zo ganit bremañ. Keit eo e vlev ha ma oa da re a-raok. E miz Gwengolo e vez keit an noz hag an deiz. [1878] Korf an den n'eo ket evit harpañ alies keit hag e youl [...]. [1924] Ar c’hentelioù a badas keit hag ar c’hatekiz. [1985] Drein keit ha bizied. B. (hep ar stl. "ha" d'e heul) 1. (en egor) [1499, 1732, 1931] Ken hir. Keit eo an daou damm prenn-mañ. Ken uhel ha keit eo ar boestoù-se. Keit-se eo e gazh. & N'eo ket keit ar geot en e foenneg : n'eo ket ken uhel enni. & Plouz keit : plouz, graet gant garennoù ken hir ha ken hir a doer an tiez gantañ. 2. (en amzer) [1732] Ken hir. Keit eo an nozvezhioù bremañ. & Keit amzer : ken hir amzer. [1925] [S]kuizh o fenn da vezañ douget e-pad keit amzer mennozhioù ken boull ha ken goullo. N'ouzon ket pelec'h int bet e-pad keit amzer, a-hed keit amzer. Petra emaint oc'h ober abaoe keit amzer ? & N'eo ket keit-se an amzer c'hoazh : N'eo ket ken diwezhat-se c'hoazh. II. Adv. A. Tr. stl. (dirak un ak., un adv. ; en egor, en amzer) 1. KEIT (...) HA, KEIT (...) EVEL : ken pell ha. Kerzhet o doa keit hag ac'hanen da greiz-kêr. Padout a ray ar brezelioù keit evel ar bed, keit hag ar bed. 2. (hep ar stl. ha pe evel d'e heul) [1732, 1931] Ken pell. Aet e oa an tenn keit-mañ er voger. Perak int aet da chom keit-se, keit all eus pep lec'h ? Ne dalvez ket ar boan dont a geit-se, a geit all evit un devezh. Ne zeufen ket eus keit-se, eus keit all, da welet un arvest ken dister. Ne gomprenan ket perak int aet betek keit-se, betek keit all, da glask ar pezh a gaver amañ. Ne vo ket an dilhad keit o sec'hañ hiziv. Ne gredan ket e vijent aet di keit-mañ a-raok an deiz. Perak oc'h ber lakaet da c'hortoz keit-se, keit all ? Ne vefe ket ar boteier amañ c'hoazh abaoe keit-se, abaoe keit all, ma vefe kavet gwerzh dezho. Petra o deus graet a geit all ? B. (dirak un islav. doareañ degaset gant ma ; en amzer) [1659] Ken pell, kement. Keit e chome da gerzhet ma veze noz alies pa zeue en-dro d'ar gêr. Keit e studi ma'z eo estourdiet. C. Dre skeud. 1. Tr. stl. (dirak un ak.) Keit (...) ha : ken pell ha. N'int ket aet keit eus ar wirionez hag o enebourien. 2. (hep ar stl. ha d'e heul) Ken pell. Souezhet e vezemp gantañ keit ez ae diouzh ar pezh a glevemp digant an dud all. D. Dre skeud. 1. Tr. stl. (dirak un ak., ur rag. pe un av.) KEIT (...) HA, KEIT (...) EVEL : kement (...) ha. Ne gar ket he merc'h henañ keit hag he bugale all. N'eus netra a blije keit dezhi evel ar sonerezh. 2. [1931] Keit-se : kement-se. Ne dalvezont ket keit-se. & Betek keit-se : kement-se. Perak ho tisprizont betek keit-se ? 3. Tr. estl. (evit geriañ ar souezh, an diveuliñ) (Betek) keit-se ! (Betek) keit all ! : kement-se ! III. Tr. stl. isur. 1. (e deroù un islav. amzeriañ) [1850, 1878, 1923, 1944, 1949, 1985, 2015] KEIT HA MA, KEIT EVEL MA : troienn a dalvez da verkañ e pad daou zarvoud ken pell ha ken pell. Ho skoazellañ a rin keit ha ma c'hallin. Chom a rafent da c'hortoz keit evel ma vefe ret. Keit ha ma vevo e dud e kavo bod en o zi. [1850] Keit ha ma vevin. [1878] Mousc’hoarzhit keit ha ma raio vad d’ho kalon : n’er refot ket atav. [1878] Dre ma’z i e selaoui, ha, keit ha ma ne glevi netra dre an heñchoù nag a-dreuz an douaroù, e c’helli bale dinec’h. [1923] Hogen, kement-se, keit ha ma ouzon, ne voe biskoazh ar c’hiz ganeomp, hag aes eo gouzout perak. [1944] Unan a sache warno keit ha ma skoulmec’h ho kouriz. [1949] An Tad-Mestr, avat, keit ha ma tisplege e gentel diwar-benn Merc'hed Eva, ne denne ket e selloù diwar ar paotr kaezh. [1985] Hag e chomas da ehanañ war va fourchetez keit ha m'edon ouzh he c'has d'am genoù. [2015] Ha keit ha ma kendalc'ho an dud da chom hep en em lazhañ n'eus anv ebet e rafen ur fallvarch bennak. DHS. e-pad (ma). HS. e-keit (ma), endra, tra (ma). 2. (e deroù un islav. keñveriañ, goude ar bennlav. prl.) Keit ha ma : kement ha ma. Strivañ a raent keit ha ma c'hallent. 3. (e dibenn un lavared, e deroù un islav. enebiñ) Termen a dalvez da ziskouez pegen uhel eo an derez kreñvder zo bet tizhet e keñver pe geñver e-kerzh un darvoud bnk. Perak e savfen abred, keit evel ma'z eo an deiz er mare-mañ ? Un disamm a oa bet he marv eviti, keit (amzer) ma oa chomet seizet war he gwele.

Exemples historiques : 
39
Masquer la liste des exemples

keit

1499
Référence : LVBCA p111 (si long)

kement ha keit

1659
Référence : LDJM.1 pg tant (& si long-temps)

keit e studi ma'z eo estourdiet

1659
Référence : LDJM.1 pg (il estudie si long-)temps (qu'il en est estourdy)

pe a-benn keit ?

1732
Référence : GReg pg dans (combien de tems ?)

talvezout keit, tizhout keit, hag un all

1732
Référence : GReg pg équipoller (à quelque chose)

keit

1732
Référence : GReg pg avant (si avant, si profondément, si loin, si avant que), autant (comme, aussi, de même)

keit evel ac'hanen da Gastell-Paul

1732
Référence : GReg pg autant (autant que d'ici à Saint Paul de Léon)

keit ur wech all

1732
Référence : GReg pg (une fois) autant

Me ho kar hag ho karo keit ha ma vevin.

1850
Référence : GON.II p.66

Keit ha ma vevin.

1850
Référence : GON.II pg keit (Tant que je vivrai).

keit

1850
Référence : GON.II pg keit (tant, autant, pendant, durant, aussi longtemps).

Neuze ar razh mibin a red ken a findall, / A labour keit ha dek / Gant e dreid[,] gant e veg, / A zrailh hag a zispenn / Sac'h ar vaot penn-dre-benn, / Ker brav m'he devoe hed he gar / Ha ma c'hellas dont d'ar gêr.

1867
Référence : MGK p48-49

Amañ emaoc’h e ti ho kwella mignoned ; chomit ganeomp keit ha ma kerfot ; bremañ, el lec’h kolo, ho pezo gweleoù ha kerkoulz boued ha ni.

1877
Référence : EKG.I. p.84

— Mousc’hoarzhit keit ha ma raio vad d’ho kalon : n’er refot ket atav.

1878
Référence : EKG.II p.66

Dre ma’z i e selaoui, ha, keit ha ma ne glevi netra dre an heñchoù nag a-dreuz an douaroù, e c’helli bale dinec’h.

1878
Référence : EKG.II p.114

Mar teu an hini en deus skrivet istor Yann Pennorz da gomz keit diwar-benn e dad-kozh, n’eo ket evit en em veuliñ nag evit en em fougeal eo, evit lavaret an traoù evel ma’z int c’hoarvezet eo avat.

1878
Référence : EKG.II p.58

Korf an den n'eo ket evit harpañ alies keit hag e youl ; ezhomm hoc’h eus, kerkoulz ha me, hen anzav a ran hep mezh evidon, eus a un tamm bennak d’en em greñvaat.

1878
Référence : EKG.II p.3

keit e talv din-me

1909
Référence : BROU p. 212 (il me vaut autant)

Neuze, o tennañ a-dre an divrec’h anezhi ar mabig a luskelle, e c’horreas anezhañ keit hag he dremm, e pokas dezhañ ha, goude, ouzh e adreiñ d’e vamm, e lavaras : « Gra mat war e dro, rak enor hor Gouenn e vo un deiz da zont hag ar gwellañ harp anezhi. »

1923
Référence : SKET p.105

Hogen, kement-se, keit ha ma ouzon, ne voe biskoazh ar c’hiz ganeomp, hag aes eo gouzout perak.

1923
Référence : SKET p.45

Rak, keit ha m’eo bet heuliet strizh al lezennoù-se gant an darn vuiañ, he devoe hor gouenn en he rann un eurvad dispar !

1923
Référence : SKET p.53

Nemet e tlee padout an adkarantez-se, hep keuz, na digresk, na divlaz biken, keit hag ar Bed hag an doueed (1).

1923
Référence : SKET p.75

Ar c’hentelioù a badas keit hag ar c’hatekiz.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1025 (Gouere-Eost 1924)

Keit ha m’emaint oc’h ober un diskuizhadenn, eme Jarlig, me ac’h a da ober evel Jañ Glaudadig.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.946 (Mae 1924)

Keit ha ma voe re wan e zivesker evit e zougen, ne lakeas Velia dilhad ebet en e gerc’hen, ha, pa zeraouas kerzhout, ne roas dezhañ nemet ur c’hroc’hen louarnig re verr ha re strizh evit ma vije e gorfig peurc’holoet gantañ (1).

1924
Référence : SKET.II p.13

Ar beüt a [veze] bervet, dibluskennet keit ha ma [veze] tomm.

1925
Référence : BILZ2 p.115

Ha, keit ha ma oa bet gant ar Vran, Bilzig a gavas abeg, meur a wech, da implij e skiant a vartolod ha nerzh e galon.

1925
Référence : BILZ2 p.170

Keit ha ma hijent, en-dro dezhe, ar mennozhioù-se, ar sparl drez a stouve dor ar vered a zo kouezhet. Dor-dal an iliz a zo frank-digor ; war an aoter vras, ar gouloù koar a luc’h ; an aotrou person, ar c’hure, ar sakrist hag ar [g]olisted a zo o c’hortoz…..

1925
Référence : BILZ2 p.157

Hag hon zud fur, dindan brumenn an abardaez, an eil war-lerc’h egile, krommet, o daouarn gante en o godelloù, ac’h eas d’ar gêr, war o fouez, goustadik, demzerret o daoulagad, skuizh o fenn da vezañ douget e-pad keit amzer mennozhioù ken boull ha ken goullo.

1925
Référence : BILZ2 p.138

keit

1931
Référence : VALL pg aussi, autant

keit

1931
Référence : VALL pg autant

Plegioù ‘dreñv ar gapotenn a ranke bezañ par ; unan a sache warno keit ha ma skoulmec’h ho kouriz.

1944
Référence : EURW.1 p.195

Keit ma yae an traoù-mañ en-dro, Srollad Paotred Plouyann a oa o c’hoari Mister Sant-Gwenole ha fentigell ar Vezventi dindan ar c’hoc’hu, leun-barr.

1944
Référence : EURW.1 p.189

Ha, keit m’edomp oc’h evañ hag o kontañ, Herri a selle atav ouzh traoñ an armel hag a selaoue, aon gantañ, emichañs, klevout un draskadenn spontus bennak ha gwelout e aour o ruilhañ war al leur-di.

1944
Référence : ATST p.76

An hini kondaonet d'ar bara sec'h a chome 'n e sav 'kreiz ar refektouer keit ha ma oa ar re all o leinañ.

1944
Référence : EURW.1 p40

An Tad-Mestr, avat, keit ha ma tisplege e gentel diwar-benn Merc'hed Eva, ne denne ket e selloù diwar ar paotr kaezh.

1949
Référence : SIZH p.40

Tra m'edon azezet gant va fred e teuas ur valafennig da droiellat en-dro din, hag e chomas zoken da ehanañ ur pennadig war va fourchetez keit ha m'edon ouzh he c'has d'am genoù.

1985
Référence : DGBD p57

Dizale en em gavomp gant un doare koad evel n'am boa bet gwelet c'hoazh : krakwez nemetken gant e-leizh a weennoù, palmez dreinek (rotang) dreist-holl ; ar re-mañ a zo eus ar c'hentañ evit fardañ paneroù, met da ziwall a zo diouzh o drein e stumm higennoù, darn anezho keit ha bizied.

1985
Référence : DGBD p156

Ha keit ha ma kendalc'ho an dud da chom hep en em lazhañ an eil re ar re all, n'eus anv ebet e rafen ur fallvarch bennak, evel a lavar Gikas.

2015
Référence : EHPEA p22

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux