Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
57
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. Lakaat e benn diaes da ub., lakaat ub. da vezañ prederiet abalamour d'ub. all, d'udb. Peadra a oa da chalañ anezhañ. & (en tu gouzañv prl.) BEZAÑ CHALET GANT UB., UDB. : bezañ diaes e benn, prederiet gant an den-se, an dra-se. Ne oa ket chalet gant ken dister a dra. II. V.g. 1. Bezañ nec'het abalamour d'udb. Izabel er gêr ; enoeet he-unan, a chale, nec'het. 2. Ezteuler e boan oc'h hirvoudiñ pe o ouelañ. [1924] Darn all, tort a bep tu, kamm, jilgamm, penngamm, a jale, a huanade, a glemme, a derme gwashoc’h-gwazh an eil eget egile [...]. III. V. em. EN EM CHALAÑ. 1. Kemer preder gant udb., kaout poan spered. Bezañ krog d'en em chalañ en abeg d'udb. 2. Klemmichal, bezañ chalet gant an-unan. An amezegez en em chale gant ar boan.

Exemples historiques : 
19
Masquer la liste des exemples

jalañ

1659
Référence : LDJM.1 pg iala

en em jalañ

1659
Référence : LDJM.1 pg (s')atrister

jalañ

1699
Référence : Har. pg chalañ (impatienter)

jalet

1850
Référence : GON.II pg chala, jala

jalañ a ra evit nebeut a dra

1850
Référence : GON.II pg chala, jala

na'm likit ket da chalañ

1850
Référence : GON.II pg chala, jala

chalañ

1850
Référence : GON.II pg chala, jala

jalañ

1850
Référence : GON.II pg chala, jala

chalet

1850
Référence : GON.II pg chala, jala

En em chalañ a raent an eil hag egile en ur skrabat o fenn ; ne ouient petra da ober pa lavaras unan anezho, evit disammañ, me 'gred, kalon e gamaraded : — Hon dever hon eus graet [...].

1877
Référence : EKG.I. p.122

N’en em chalit ket re, Anna Roue : an traoù ne droint ket marteze ker fall ha ma soñj deoc’h.

1878
Référence : EKG.II p.80

Dont a ris evelato d’en em chalañ ; skeiñ a ris kreñvoc’h ha mortoc’h war an or... Netra.

1878
Référence : EKG.II p.39

Darn all, tort a bep tu, kamm, jilgamm, penngamm, a jale, a huanade, a glemme, a derme gwashoc’h-gwazh an eil eget egile, evit dispegañ diouzh yalc’h ar belerined un diner, ur gwennegig bennak marteze.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)

Erru an abardaez. Izabel er gêr inouet he-unan a chale, nec’het. — Pelec’h eo chomet ar vugale ?… Petra a zo c’hoarvezet gante ?

1925
Référence : BILZ2 p.120

jalañ

1931
Référence : VALL pg alarmer (effrayer)

en em chalañ

1931
Référence : VALL pg (se faire de la) bile

Ne'm boa ket da zale pell e Port-Gentil na d'en em chalañ evit bremañ gant ar pourvezioù o vezañ ma tleen dont en-dro a-benn ur miz evit mont d'an dachenn labour hag a oa merket din pelloc'h en Norzh : ar rann en tu-hont da bleg-mor ar Gabon a oa da vezañ neuze va c'hreizenn enklask.

1985
Référence : DGBD p27

Lavarout a rae, e berr gomzoù, e oa arabat d'an Dr Jekyll, e vadoberour a oa bet gopret ken fall e vadelezhioù diniver, e oa arabat dezhañ en em chalañ ken evit ar skriver, p'en doa hemañ araezioù tec'hout ma fizie penn-da-benn warno.

2012
Référence : DJHMH p45

Un dra bennak a zo koulskoude hag a chal ac'hanon.

2015
Référence : EHPEA p37

Étymologie

Moarvat un amprest digant ar galleg kozh "chaloir" (ober van, bezañ prederiet), termen deveret diouzh al latin "calere" (bezañ tomm). Evit ar gendestenn, sellout an troiennoù a-vremañ "bezañ tomm da" pe "na vezañ tomm da".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux