I.
1. (er baraerezhioù, h.a.)
Savadur goret gant gaz pe dredan ma poazh ar baraer e vara.
2. (en tiez)
Lodenn eus ar fornigell zo un nor outi ha ma lakaer meuzioù zo da boazhañ.
Lakaat ar rost er forn.
3. (war ar maez)
Pezh mañsonerezh mein ha brikennoù, bolzek en diabarzh, digor en e lodenn a-raok ma'z a(e) an dud da boazhañ bara, kig, h.a.
Goriñ, tommañ ar forn. Lakaat an toaz er forn. Bara poazhet er forn. Skubañ ar forn.
&
Keuneud forn, gor forn : koad da c'horiñ ar forn.
&
Rozell* forn.
&
Ti-forn : savadur emañ ar forn ennañ.
&
(An) toull-forn, genoù ar forn : digor ar forn.
4. (dirak ur spizer)
Forn-deol : ma poazher priajoù (brikennoù, teol, h.a.).
Forn-raz : ma pulluc'her maen-raz evit kenderc'hiñ raz bev.
5. Trl. kv.
Teñval evel ur forn : teñval-tre.
&
Tomm evel ur forn : tomm-tre.
6. Trl. skeud.
Emañ ar forn o c'horiñ : emañ an traoù war brientiñ.
&
(db. an amzer a ra)
Bezañ digor war ar forn : bezañ tomm an amzer. Hiziv 'vat eo digor war ar forn.
II. Dre skeud., pemdez
1. (db. an dud)
Genoù.
Chomet e oa o forn digor ganto : digor o genoù ha dilavar.
2. Trl.
Stankañ e forn da ub. : e lakaat da devel ha dre ast., trec'hiñ warnañ dre gomzoù.
Stank e forn dezhañ 'ta.
&
[1985] Bezañ tomm ar forn gant ub. : bezañ mezv.
[1985] Tommedik e oa d'e forn pa 'z ajomp da gousket.
3. Dizoare
Kourzh.
Daveenn :
GReg
pg four (Le four est-il assés chaud ? ouï.)
lein ar forn
lein ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le haut du four.)
an toull forn
an toull fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (La gueule du four.)
ar mouchal forn
ar mouchall-forn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (La gueule du four.)
genoù ar forn
guenou ar forn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (La gueule du four.)
alc'hwez ar forn
alc'huéz ar fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le soupirail qui est au-dessus [d]es deux pierres qui font la gueule du four.)
gwiriñ ar forn
guïri ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Chauffer le four.)
goret ar forn
goret ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Chauffer le four, pp.)
forn raz
fourn raz
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à chaux.)
Ha goret a-walc'h eo ar forn ? A-walc'h.
Ha goret aoualc'h eo ar fourn ? aoualc'h.
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le four est-il assés chaud ? ouï.)
keuneud forn
qeuneud fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le bois dont on chauffe le four.)
fichell forn
fichell fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le fourgon pour remuer le bois dans le four.)
perchenn forn
perchenn fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le fourgon pour remuer le bois dans le four.)
skubellenn forn
scubellenn fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (L'instrument pour retirer la cendre du four.)
patouilh forn
patouilh fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (L'instrument pour retirer la cendre du four.)
skubañ ar forn
scuba ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Ecouvillonner, ou balaier le four.)
skubet ar forn
scubet ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Ecouvillonner, ou balaier le four, pp.)
ar pal forn
ar pal fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (La paile pour enfouiner le pain.)
lakaat an toaz er forn
lacqât an toas èr fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Mettre au four, enfourner.)
lakaet an toaz er forn
lecqeët an toas èr fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Mettre au four, enfourner)
poazhet e-barzh er forn
poazet ebarz èr fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Cuit au four.)
poazhet er forn
poazet èr fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Cuit au four.)
forn teol
fôrn teol
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à briques.)
forn teol
fôrn teoul
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à briques.)
ar gwir forn
ar guir fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg fournage (ce qu'on donne pour la cuite du pain)
beg forn
becg fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg gueule (Gueule beante, Van.)
geol forn
guéaul fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg gueule (Gueule beante.)
forn banal
fourn bañnal
1732
Daveenn :
GReg
pg (four à) ban (four du Seigneur, où les vassaux sont obligez de venir cuire), four (Four à ban, ou bannal, ou public, four de la Seigneurie.)
forn an aotrouniaj
fôrn an autrounyaich
1732
Daveenn :
GReg
pg (four à) ban (four du Seigneur, où les vassaux sont obligez de venir cuire)
keuneud da wiriñ ar forn
qeuneud da viri ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg bois (à chauffer le four)
tommañ ar forn
toma ar fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg chauffer (le four)
gwiriñ ar forn
güiri ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg chauffer (le four)
forn raz
fourn-raz
1732
Daveenn :
GReg
pg chauffour (four à chaux)
fornioù raz
fournyou-raz
1732
Daveenn :
GReg
pg chauffour (four à chaux)
lakaat ar bara er forn
lacqât ar bara èr fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg enfourner (du pain)
forn
fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (lieu ou cuire le pain. ce mot est en tout Leon, & à la côte maritime de Van.)
fornioù
fournyou
1732
Daveenn :
GReg
pg four (lieu ou cuire le pain, p. ce mot est en tout Leon, & à la côte maritime de Van.)
forn
fôrn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (lieu ou cuire le pain. Par tout ailleurs [que] Leon, & à la côte maritime de Van.)
fornioù
fôrnyou
1732
Daveenn :
GReg
pg four (lieu ou cuire le pain, p. Par tout ailleurs [que] Leon, & à la côte maritime de Van.)
forn vara
fourn vara
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à pain.)
forn vara
fôrn vara
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à pain.)
forn gwir
fôrn-guïr
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à ban, ou bannal, ou public, four de la Seigneurie.)
forn aotrou
fôrn-autrou
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four à ban, ou bannal, ou public, four de la Seigneurie.)
forn red
fourn-red
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four libre, ou va cuire qui veut.)
fornioù red
fournyou-red
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Four libre, ou va cuire qui veut, p.)
oaled ar forn
oaled ar fourn
1732
Daveenn :
GReg
pg four (Le fond, l'âtre du four.)
forn
fourn
1850
Daveenn :
GON.II
pg forn (Four, lieu voûté où l'on fait cuire du pain, la pierre à chaux, etc.), fourn (Voyez "forn").
fornioù
fourniou
1850
Daveenn :
GON.II
pg forn (Four, lieu voûté où l'on fait cuire du pain, la pierre à chaux, etc. Pl.), fourn (Voyez "forn").
N'eo ket gor a-walc'h ar forn.
Né két gôr awalc'h ar forn
1850
Daveenn :
GON.II
pg forn (Le four n'est pas assez chaud), fourn
forn-aotrou
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-aotrou (Four banal ou public, four de la seigneurie), forn-voutin, forn-wir
forn-deol
forn-déol
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-déol (Four à briques ou à tuiles), forn-vriken
forn-raz
forn-râz
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-râz, fourn-râz (Chaufour, et, plus ordinairement, four à chaux, grand four à cuire la chaux).
forn-raz
fourn-râz
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-râz , fourn-râz
fornioù raz
forniou-râz
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-râz , fourn-râz (Chaufour, et, plus ordinairement, four à chaux, grand four à cuire la chaux).
fornioù raz
fourniou-râz
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-râz , fourn-râz Chaufour, et, plus ordinairement, four à chaux, grand four à cuire la chaux. Pl.)
forn red
forn-réd
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-réd (Four libre).
forn wir
forn-wir
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-voutin et forn-wir (Voyez "forn-aotrou").
forn-vrikenn
forn-vriken
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-vriken (Voyez "Forn-déol" : Four à briques ou à tuiles).
forn vras
forn-vrâz
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-vrâz (Fournaise, grand four).
En ur forn vras e voent taolet.
Enn eur forn-vrâz é oeñt taolet
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-vrâz (On les jeta dans une fournaise).
En ur forn vras e voent stlapet.
Enn eur forn-vrâz é oeñt stlapet.
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg forn-vrâz (On les jeta dans une fournaise).
ostaleri-forn
hostaléri-vorn
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg hostaléri (-vorn)
skubellenn forn
skubélen-fourn
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg skubélen (-fourn)
ti forn
tî-fourn
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg tî (-fourn), tî (-paradur)
forn
1850
Daveenn :
GON.II
pg forn, fourn, iforn, ifourn
fornioù
forniou
1850
Daveenn :
GON.II
pg forn, fourn
Evit tennañ houarn deus ar c'hozh vin-se, pa ve[z] deut er-maez deuz ar vengleu[z), e ve[z] ret teuziñ (pe "fontañ") ane[zh]añ 'barzh ur forn vras a ve[z] heñvel a-walc'h ouzh ur forn raz, nemet e ve[z] kalz muioc'h a dan e-barzh.
Evid tennan houarn deuz ar c'hoz vin-ze, pa ve deut er-maez deuz ar vengleu, e ve red teuzi (pe "fontan") anean 'barz eur forn vraz a ve henvel a-walc'h ouz eur forn-raz, nemed e ve kalz muioc'h a dan e-barz.
1898
Daveenn :
KZVR
Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1
forn
fourn
1909
Daveenn :
BROU
p. 239
Pa lavaran dezhañ ne ve netra aesoc'h eget sevel ferniel raz e Libreville pe war-dro, setu ma chom sabatuet-krenn.
1985
Daveenn :
DGBD
p145
Tommedik e oa d'e forn pa 'z ajomp da gousket.
1985
Daveenn :
DGBD
p163
Diouzh ar mintin, er pempet devezh pa zihunan, en em gavan en un taol en ur forn c'hor.
1985
Daveenn :
DGBD
p16
Berjinez, kourjetez, avaloù douar, tomatez ha skilbebr poazhet er forn.
2015
Daveenn :
EHPEA
p101 [notenn]
Notennoù studi
S.o. "forn-voutin".
Evit an droienn "gor forn" e tispleg ar Pelleter (1752, p1468) emañ da vezañ komprenet : "comme si nous disions en François Chauffe-four, pour dire ce qui sert à chauffer le four."
