Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
7
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

1. Barrek ha desket war dachenn pe dachenn. Gouiziek a-walc'h eo evit e oad. Gouiziek int war draoù Breizh. ES. diouiziek. & Bezañ gouiziek da : gouzout diouzh. Gouiziek e oa Fañch da labourat. Gouiziek da zoñvaat al loened direizh. & Bezañ gouiziek eus : gouzout, anavezout. E varc'h, gouiziek mat eus an hent, a ya atav hep paouez. 2. (db. ar skridoù, ar prezegennoù) Leun a ouiziegezh. Kentelioù uhel ha gouiziek.

Skouerioù istorel : 
54
Kuzhat roll ar skouerioù

Ha neuze ez komañsas [Katell] lavaret dezhañ : [«]Lakaet em eus ma foan ha ma soursi, da lavaret an traoù-mañ evel d'un den gouviziek ha savant.[»]

1576
Daveenn : Cath p6

12. Sezar a respontas dezhe : [«] Amañ en hon eus un verc'h yaouank peheni n'he deus ket a gompagnonezh e skiant hag eo gouvizek 'vez[. »]

1576
Daveenn : Cath p11

Maz leverzont : [«] Bezet digaset [Katell] dirazomp evit pan vezo koñvinket [eus] he zemerite hag [eus] he sotoni, maz anavezo envat beskoazh na welas den gouvizek[.»]

1576
Daveenn : Cath p12

M. Petra a gredit-hu someramant eus hon Aotrou Jezuz Krist ? D. Me gred ez eo mab da Doue an Tad, ken puisant, ken gouiziek, ken mat hag an tad, hag ez eo en em graet den evidomp-ni e kof ar Werc'hez glorius Mari hag evel-henn ez eo gwir Doue ha gwir den.

1622
Daveenn : Do. p14

gouiziek

1659
Daveenn : LDJM.1 pg docte, (bien) entendu, expert, scauant

peger gouiziek bennak e vent

1659
Daveenn : LDJM.1 pg quelques (sçauans qu'ils soient)

M. Petra a gredit-hu sommeramant eus hon Aotrou Jezus-Krist? D. Me gred ez eo Mab da Zoue an Tad Hollgalloudek ker gouiziek ha ker mat hag an Tad ; en deus en em graet den evidomp e kof ar Werc'hez glorius Vari, hag evel-henn ez eo gwir Doue ha gwir den.

1677
Daveenn : Do. p15

gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg capable (sçavant), docte

ker gouiziek ha c'hwi

1732
Daveenn : GReg pg aussi (docte que vous)

gouiziek meurbet

1732
Daveenn : GReg pg bien (fçavant)

gouiziekoc'h

1732
Daveenn : GReg pg capable (sçavant)

gouiziekañ

1732
Daveenn : GReg pg capable (sçavant)

gouiziekañ

1732
Daveenn : GReg pg capable (sçavant)

latinat dirak an dud gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg clerc (parler latin devant les clercs)

gouiziek bras eo

1732
Daveenn : GReg pg (il a de belles) connaissances

gouiziek meurbet

1732
Daveenn : GReg pg consommé (parfait, très-profond, en vertu, en science, en experience)

dispozision en deus da vezañ gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg (il a de la) disposition (à devenir sçavant)

gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg docte

gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg docte

en ur feson gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg doctement

ez-gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg doctement

bezañ gouiziek en un ard

1732
Daveenn : GReg pg entendre (un art)

un den gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg (un homme) entendu, (qui a de l') experience

gouiziek en e ard

1732
Daveenn : GReg pg expert (qui est habile en son art)

tud gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg gens (Gens de lettres.)

en ur feson gouiziek

1732
Daveenn : GReg pg habilement

Peger gouiziek bennak oc'h, e kavfet c'hoazh gouiziekoc'h evidoc'h.

1850
Daveenn : GON.II p.77 (Quelque savant que vous soyez, vous trouverez encore plus savant que vous).

gouiziek

1850
Daveenn : GON.II pg gwiziek (Savant. Instruit. Qui a des connaissances, de l'expérience), lennek

Gwiziek a-walc'h eo evit e oad.

1850
Daveenn : GON.II pg gwiziek (Il est assez instruit pour son âge).

Gouiziek-bras

1850
Daveenn : GON.II p.23, livre premier, "fort savant".

Ker gouiziek eo ma oar pep tra.

1850
Daveenn : GON.II p.94, livre second, "Il est si savant qu’il sait tout".

Gouiziekoc'h eo evit e vreur.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, « Il est plus savant que son frère ».

Gouiziek a-walc’h int evit o oad.

1850
Daveenn : GON.II p.89, livre second, « Ils sont assez instruits pour leur âge ».

N'eo ket ar re a gomz ar muiañ a zo ar gouiziekañ tud.

1850
Daveenn : GON.II p.64

En ur gêr ne anvin, zo pell diouzh ar vro-mañ, ur gêr a oa enni leun a dud pennoù skañv; ur marvailher brudet, eus ar re ouiziekañ; o welet edo 'n droug a lamm o tirollañ; hag e teuje a-benn da gas ar vro da goll a yeas war leurgêr evit prezeg d'an holl

1867
Daveenn : MGK p1

« Gouiziekoc'h evito, skrivañ ha lenn a ran, / Galleg ha brezhoneg ivez a ziskolpan / Koulz a-dreuz hag a-hed, n'eus forzh e pe zoare ; / Petra vir 'ta neuze, / N'am be eost evelto ? »

1867
Daveenn : MGK p90

« E levr kaer an neñvoù an tieg noz-deiz a lenn, / Hag hep skol all ebet zo ar gouiziekañ den. »

1867
Daveenn : MGK p92

« Em zroioù pell em beus komzet / Oc'h tud gouziek ha fur-meurbet. »

1867
Daveenn : MGK p105

Anezhi 'rejont goap; nemet re a beadra er parkeier ne oa. Deuet glas ar ganabeg, ar wennili ouiziek 'lavaras a-nevez d'al laboused disent, penn-skañv ha dievezh : tennit 'ta breunenn ha breunenn, ar pezh a sav war pep greunenn, pe ez afoc'h hep mar da goll, hep na chomo unan a gement ma'z oc'h holl.

1867
Daveenn : MGK p14

Ya, ya, bezit dinec’h ; gouiziek-meurbet eo ar skrivagner a gomzan deoc’h anezhañ.

1877
Daveenn : EKG.I. p.93

Er gêr ziwezhañ-mañ e tigouezhas ganin, dre eurvad, un den kadarn ha gouiziek eus Iverio, Bituslanos e anv, a oa deut war e lestr da werzhañ aour, krec’hin ha sklaved, hag a roas din, diwar-benn e vro hag an istor anezhi, an disklêriadurioù a vezo kavet pelloc’h.

1923
Daveenn : SKET p.18

Ober a c’heller gantañ e gerioù nevez, divgevrennek ha gouiziek a seurt gant "arouezlun" "hiéroglyphe".

1924
Daveenn : SKET.II p.134 « Geriadurig », « "lun" g. »

« Vindosêtlos a zo bet savet en ur geoded illur, froudoù-mor en he zro ; maget eo bet gant ar wellañ doueez, kelennet gant ar gouiziekañ doue. »

1924
Daveenn : SKET.II p.8

gouiziek

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XXVII

ober diouzh bezañ gouiziek

1931
Daveenn : VALL pg agir (dans le but de devenir savant)

an eil ouiziekañ

1931
Daveenn : VALL pg (celui qui vient) après (le plus savant)

Joseph Ollivier a zeuas da vezañ brudet evel furcher gouiziek war istor Breizh [.]

1944
Daveenn : EURW.1 p.198

Setu ma oan gouiziekoc'h eget ma c'hendiskibien vihan all, pa voen kaset d'ar skol, sonet ma seizh vloaz.

1944
Daveenn : EURW.1 p20

— « Bez' ez eus e kêr, emezon-me, un aotrou gouiziek, hag a vije laouen da genteliañ brezhoneg d'ar skolidi vras. »

1944
Daveenn : EURW.1 p58

An daou-se eo o doa skoet war ma spered ar muiañ, gant René de Kerviler, a lavared ar gouiziekañ eus ar Vretoned, hag en doa ur vrec'h voñs.

1944
Daveenn : EURW.1 p67

Setu amañ Jozeb Loth e-kichen Emil Ernault, an daou ouiziekañ den war ar yezhoù keltiek.

1944
Daveenn : EURW.1 p.189

Evit kavout d’am goulenn ur respont dereat e vefe ret bezañ gouiziek e kement gouiziegezh, hag a-boan ma ’m eus-me uzet foñs ur bragoù war skiñvier ar skolioù.

1944
Daveenn : ATST p.8

Er sal e oa bleuñv Yaouankiz Vreizh, ha kement den gouiziek a blede gant labourioù er vro.

1944
Daveenn : EURW.1 p.205

An Tad-Mestr a oa anezhañ un den war an oad, gouiziek war gement tra, a c'helle bezañ gouezet war an douar.

1949
Daveenn : SIZH p.40

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial