Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. A. 1. [1985] Eur eus kreiz an noz, daouzekvet eur goude kreisteiz. Er gêr e vin adalek hanternoz betek seizh eur vintin. Sonet eo, skoet eo hanternoz. Sevel da hanternoz, d'an hanternoz. • Hanternoz (ha) pemp. Hanternoz ha kard. Hanternoz hanter. • Abaoe hanternoz. A-raok an hanternoz. [1985] Setu an abeg ma 'z eo tost da hanternoz pa lakomp hon treid war an douar. & E-tro (an) hanternoz, war-dro (an) hanternoz : da vare hanternoz, un tammig a-raok pe goude. 2. Rann eus an noz a zeraou goude an daouzekvet eur zo war-lerc'h kreisteiz. Oferenn an hanternoz, an oferenn hanternoz : oferenn a lider d'ar c'houlz-se da geñver gouel an Nedeleg. B. (db. durc'hadur ar savadurioù, an tachennoù, h.a.) Tu zo en disheol (enebet ouzh an hini zo heoliet). Troet eo e di d'an hanternoz. II. (er rann eus an hantervoul norzh zo etre ar pennahel ha trovan ar C'hrank) 1. [1699, 1878] Roud-avel zo rag-enep d'ar su. [1878] An avel a c’hwezhe a-dreuz-vor hag am c’hase hag am digase eus an hanternoz d’ar c’hreisteiz, hag eus ar c’hreisteiz d’an hanternoz, en ur stekiñ ac’hanon en ur vont hag en ur zont ouc’h moger an tour. & Tremenet eo an avel d'an hanternoz. Steredenn* an hanternoz. Mont war-du an hanternoz. Treiñ, skeiñ d'an hanternoz, war-du, etrezek an hanternoz. & Bezañ en hanternoz d'ul lec'h bnk. : skeiñ war an hanternoz e-keñver al lec'h-se. & Biz hanternoz, hanternoz gwalarn : roud-avel zo hanter hent etre biz ha norzh, etre norzh ha gwalarn. & (db. ar savadurioù, an tachennoù, h.a.) Tu an hanternoz : tu zo durc'haet d'an norzh. HS. norzh. 2. (gt ur bennlizherenn-dal) [1850] Tolead zo en norzh d'ur vro bnk, e norzh ur rann eus ar bed. Hanternoz Europa. & Diren. An Hanternoz : an tolead(où) zo e norzh ur vro bnk., ur rann eus ar bed. Broioù an Hanternoz. Afrika an Hanternoz. 3. Stn. Lec'hiet en tolead(où) zo e norzh ar vro. Al lodenn hanternoz eus Breizh. An aradennad menezioù hanternosañ.

Skouerioù istorel : 
40
Kuzhat roll ar skouerioù

Hag er stad-se ez koñverssont añsambl bede hanternoz.

1576
Daveenn : Cath p17

hanternoz

1659
Daveenn : LDJM.2 pg anter-nos

hanternoz

1659
Daveenn : LDJM.1 pg minuict, minuit

hanternoz

1699
Daveenn : Har. pg hanter-noz, noz (septentrion, nord)

hanternoz

1850
Daveenn : GON.II pg hañter (-nôz), nord

an amheol a bad pell e broioù an Hanternoz

1850
Daveenn : GON.II pg amhéol

A-benn hanternoz e vezint distroet.

1850
Daveenn : GON.II p.92, livre second, (Ils seront de retour à minuit).

Kalz a gorred a zo e broioù an hanternoz

1850
Daveenn : GON.II pg korr

tremenet eo an avel d'an hanternoz

1850
Daveenn : GON.II pg hañter (-nôz)

ne oa ket distroet da henternoz

1850
Daveenn : GON.II pg hañter (-nôz)

E Landreger, toull an nor-dal, / En iliz-veur Sant-Tudual, / Pa son klemmus an hanternoz, / E oa daoulinet un den kozh.

1877
Daveenn : EKG.I. p.25

Tost da hanternoz [e] oa pa zigouezhjont e-tal dor-borzh al leandi : teñval [e] oa an noz ; un tamm aon a grogas er soudarded ; edont e kreiz ur c’hoad bras, pell diouc’h an dud....

1877
Daveenn : EKG.I. p.37

En un taol-kont, etre unnek eur hag hanternoz, e kleved, e-kreiz ar mor, ur c’hloc’h o seniñ ; dont a rae eus a gostez enezen Vriad, kêr Pempol pe Landreger, hag e son a yae a-hed an aod.

1877
Daveenn : EKG.I. p.94

An avel a c’hwezhe a-dreuz-vor hag am c’hase hag am digase eus an hanternoz d’ar c’hreisteiz, hag eus ar c’hreisteiz d’an hanternoz, en ur stekiñ ac’hanon en ur vont hag en ur zont ouc’h moger an tour.

1878
Daveenn : EKG.II p.134

Allas ! Netra, netra ! Ker sioul e oa Maner al Liorzhoù evel bered Gwinevez pa vez sonet an hanternoz.

1878
Daveenn : EKG.II p.38

Anaout mat a raent an hentoù-distro, hag er c’hiz-se n’en em gavas droug ebet ganto hag e tigouezhjont e Lanzeon war-dro un eur goude an hanternoz.

1878
Daveenn : EKG.II p.58

300-250. Pobloù keltiat eus an tu-hont d’ar Roen, Belged (Belgae) pe C’hermaned, o tiazezañ e biz hanternoz Galia.

1923
Daveenn : SKET p.150 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Holl yaouankizoù gouenn Vanos eo a oa o teurel hedoù, evel gwenan, da bep nevez-hañv, war-du an Hanternoz hag ar C’hreisteiz, ar Reter hag ar C’hornog, o tudañ ar gouelec’h hag oc’h astenn a-vloaz-da-vloaz bevennoù ar Vroad (1).

1923
Daveenn : SKET p.67

(1) [...] gant pobloù-all Hanternoz an Europ, Germaned, Slaved ha Finlandiz, Kezar, Commentarii, VI, 21 [...].

1923
Daveenn : SKET p.53

Ra nesaio da bep kavell, war an douar-Bras hag en enezennoù, er sav-heol evel er c’huzh-heol, en hanternoz hag er c’hreisteiz, dre Geltia a-hed !

1923
Daveenn : SKET p.45

En hanternoz d’an hent, em eus gwelet dismantroù, kement anezho ha kêrioù.

1923
Daveenn : SKET p.14

Da daol hanternoz e tirede a bep tu erevent drouk an Amc’houlou, ar speredoù dic’hlan a sav eus don an Islonk, an teuzioù lik bouc’hzremmek, gavrbennek, tarvenebek, a ziskenn eus menezioù al loar (1).

1923
Daveenn : SKET p.114

[...] ar c’hrankal dentek (physeter macrocephalus), 23 metrad hed, 9 metrad tro ; krankal Boops (balaenoptera Boops), 34 metrad hed ; balum an hanternoz (balaena mysticetus), 22 metrad.

1924
Daveenn : SKET.II p.40

gourruzell an Hanternoz

1931
Daveenn : VALL pg aurore

balum-an Hanternoz

1931
Daveenn : VALL pg baleine

kelc'h pennahel an hanternoz

1931
Daveenn : VALL pg arctique

an atlanteg hanternoz

1931
Daveenn : VALL pg Atlantique

hanternoz

1931
Daveenn : VALL pg arctique, boréal

mont lark war-du an hanternoz

1931
Daveenn : VALL pg avancer

Da serr-noz e tremenas en o c'heñver kirri skoazellerien-ganolierezh hag an daou gañfard a voe aotreet da sevel en unan anezho ; dezouget e voent evel-se betek Melun. Ar c'hirri ned aent ket larkoc'h : ha setu Yann ha Pêr war ar straed da hanternoz.

1941
Daveenn : ARVR niv.6, p4

Ar fest-noz a oa c'hoazh goude, ha goude hanternoz, ar "Soubenn-Laezh". An daou bried, aet en o gwele, a rank dre vrav pe dre heg degemer un nebeut mignoned a zeu da ginnig dezho ur skudellad-laezh, a zo tremenet un neudenn en tammoù bara anezhi.

1944
Daveenn : EURW.1 p.168-169

Diouzh ar prenestr e weled traoñienn Vontroulez ; ar vrec’h-vor, e tu hanternoz ; tosennoù kostez Plouigno e tu kreisteiz.

1944
Daveenn : EURW.1 p80-81

Pignat a reas evel un archer en hor c'hichen, ha yao da Wengamp, lec'h ec 'h errujomp da hanternoz.

1944
Daveenn : EURW.1 p39

An horolaj a skoas unnek taol. Unnek eur ! Bremaik e sono hanternoz !

1944
Daveenn : ATST p.50

Pelloc'h war-du hanternoz, war hent Gwerliskin ez aen alies da aveliñ ma fenn war zismantroù kastell douar Rospelem a vije bet, gouez d'an hengounerien, unan eus ar c'hreñvlec'hioù startañ bro Poc'hêr.

1944
Daveenn : EURW.1 p17

Setu an abeg ma 'z eo tost da hanternoz pa lakomp hon treid war an douar, goude bezañ graet anaoudegezh gant implijidi hor c'hevredad, a oa eno evit pred : pemp e oant o tegouezhout, daoust ma ne oamp nemet pevar o kuitaat Bourdel : tri douarour (me en o zouez) hag ur menteour.

1985
Daveenn : DGBD p25

Da Sul, goude koaniañ, e oa boas da azezañ e korn an oaled, ul levr dizudi a zoueoniezh war al letrin, ken na sone daouzek taol an hanternoz gant horolaj an iliz a oa nepell.

2012
Daveenn : DJHMH p19

Kalz hiroc'h eo an tu kreisteiz dezhi eget an tu hanternoz.

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 23

Skramm demokratelezhioù ar C'hornôg a skoach fall a-walc'h penaos e vez sunet pinvidigezhioù an Douar, penaos e vez graet brezel dizehan d'ar re baour en Hanternoz koulz hag er C'hreisteiz, penaos e vez dalc'het groñs d'ar galloud gant ul lodenn vihan a dud binvidik.

2015
Daveenn : DISENT p37

Darempredoù a zo bet a-viskoazh etre an Henc'hresianed ha pobloù an Hanternoz pe ar Gwalarn - Kelted pe C'hermaned - gras da genwerzh ar staen hag ar goularz da gentañ, ha, pell-pell goude, gras d'an darempredoù stank a veze etre Impalaeriezh Bizañs hag ar Skandinaved, anvet Rus pe Varegiz, darn anezhe o servijañ evel gopr-soudarded e Konstantinopoulis.

2016
Daveenn : ILIAS P 8

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial