Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
6
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. V.g. A. (db. an dud) 1. Reiñ ur griadenn, kriadennoù da glevet. Klevet a raen krial ha youc'hal. & Krial a-bouez-penn, a-bouez e benn : krial uhelañ ma c'haller evit bezañ klevet. 2. Krial forzh : gelver ub. da zont war e sikour (pa vezer taget prl.), ha, dre ast., krial a vouezh uhel-kenañ. 3. Leñvañ. Ar re a lez bugale da grial en o c'havell. DHS. garmiñ. 4. Gouelañ. Ma daoulagad ne baouezont ket o krial. 5. Trouzal, pa reer anv eus ar bouzelloù. Krial a ra ma bouzelloù. HS. soroc'hal. B. (db. an evned) Reiñ kriadennoù skiltr da glevet. Klevet e veze an evned bihan o krial en neizh. C. (db. an traoù) Trouzal. An dornerezioù o krial. An ahel a grie. II. V.k.d. 1. Krial ouzh ub. : e c'helver. Unan bennak zo o krial ouzhoc'h. HS. hopal (da), huchal (da). 2. Krial war-lerc'h ub. : diskouez e zisplijadur e-keñver ub. Atav e veze-hi o krial war-lerc'h ar wazed. 3. Krial war (ub., ul loen bnk.) : lavaret (udb.) a vouezh uhel. Bepred e kri àrnomp karet hon nesañ. Bep an amzer e kleved e vouezh o krial war e gezeg. Krial a reas warnañ : chomit a-sav ! III. V.k.e. 1. Rouez Gelver. Kri anezho en ti ! 2. Ezteuler ur santad bnk. dre ur griadenn pe meur a hini. Hag ar beajour da grial joa. 3. (dirak un av.) Lavaret (udb.) a vouezh uhel. Ar mestr a gri boueta al loened.

Skouerioù istorel : 
37
Kuzhat roll ar skouerioù

Neuze Maksentius evel un den kollet gantañ e skiant a deuas a un vouezh terripl da grial en un lavaret[: «] O ! Me mizerapl ha reuzeudik [! »]

1576
Daveenn : Cath p22

krial

1659
Daveenn : LDJM.1 pg criall

krial

1659
Daveenn : LDJM.1 pg crier, huer (quelqu'vn)

krial war

1659
Daveenn : LDJM.1 pg inuectiuer (contre)

krial

1732
Daveenn : GReg pg crier (élever sa voix avec violence) (parlant des petits enfants)

kriet harao war ur re

1732
Daveenn : GReg pg haro (Crier haro sur quelqu'un, le huer, pp.)

krial a-bouez-penn

1732
Daveenn : GReg pg crier (à pleine tête)

krial forzh

1732
Daveenn : GReg pg crier (à la force)

krial harao war ur re

1732
Daveenn : GReg pg haro (Crier haro sur quelqu'un, le huer.)

krial gant souezh, pe gant glac'har

1732
Daveenn : GReg pg (s') écrier

krial a ran ouzoc'h va Doue, eus a oueled va c'halon

1732
Daveenn : GReg pg (je m') écrie (vers vous, Seigneur du profond de mon coeur)

kriet

1732
Daveenn : GReg pg crier (élever sa voix avec violence)

kriet

1850
Daveenn : GON.II.HV pg kria, krial (Crier, jeter un ou plusieurs cris. Part.)

Kaer em eus bet kriañ, n'en deus ket va c'hlevet.

1850
Daveenn : GON.II.HV pg kria, krial (J'ai eu beau crier, il ne m'a pas entendu).

krial

1850
Daveenn : GON.II.HV pg kria, krial (Crier, jeter un ou plusieurs cris).

Krial a rae ma voa un truez [sic, druez] !

1867
Daveenn : MGK p134

Kaer en doe an den-se krial a-bouez e benn, an dud hep ober van, aet o skiant da donenn, 'selle a-gleiz, a-zehou : nouspet hini 'welas o chom sonn o fennoù, 'vel peulioù ur c'harr bras en-dro da vugale 'voa eno o c'hoari.

1867
Daveenn : MGK p2

Evel am beus lavaret deoc’h, ar soudard, en ur zont war o lerc’h, a grie warnezho chom a-sav.

1877
Daveenn : EKG.I. p.304

Krial a rejont war an hini a yoa e-barzh en ur lavaret dezhañ dont er-maez da evañ ur banne ganto, rak achu [e] oa an "enteramant", a-walc’h a zismegañs o doa graet war Landregeriz.

1877
Daveenn : EKG.I. p.32

E-pad m’edo o votounañ e vragez buanañ ma c’helle, e krie : — Kemerit hoc’h amzer ur pennadig bihan, me a ya da zigeriñ an nor deoc’h dioc’htu.

1877
Daveenn : EKG.I. p.111

Unan (kollet e ranke bezañ e skiant-vat gantañ) a savas un dervezh, en un iliz, e kador ar wirionez, hag ac’hano e krias a-bouez e benn, ar c’homzoù spontus-mañ : « O Doue, ma out e gwirionez Doue, frik ac’hanomp gant da dan foultr ! »

1877
Daveenn : EKG.I. p.155

Kerkent ha ma voent en em gavet en ti Kivoron a grias ouc’h ar Prat : — Digas deomp amañ, Frañsoa Prat, pep a vanne, ha pep a vanne sonn. Hasta buan, rak me n’em eus ket a amzer. Hag en u[l] lavaret se, e reas ul luchadenn ouc’h ar Prat.

1877
Daveenn : EKG.II p.220

Atav e kleven krial ha youc’hal war-zu Keryann ; n’eo ket an dra-se a rae aon din ; mes kaout a rae din e kleven ivez atav kaozeal goustadik en-dro din, en tu bennak, hep ma ouien e pelec’h.

1878
Daveenn : EKG.II p.23

O voustrañ dezhi he genou gant e zorn d’he herzel da grial e talc’has anezhi evel-se flastret ken n’o dije e vreudeur kaset da benn o zorfed.

1923
Daveenn : SKET p.103

Hag holl evurus, ankouaet gante o laeroñsi, ha trefuet, krial a raent, ha c’hoarzhin ha skrijal ! Kement ha ker bihan, ken ma deuas ar sakrist kozh, hanter vouzar koulskoude, d’o c’hlevet.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

Na padal ma welas ar baotred el liorzh, hag eñ da grial, diwar-bouez e benn : — Al laer ! al laer !

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

Hag a-greiz an nebeutañ a-wechoù, keit ha ma veze o soñjal evel-se en e stad, alies en netra : — « Bilzig ! Bilzig ! a grie warnañ Mad[a]len pe Yannig, Bilzig, ar vuoc’h a zo o laerezh !… » [...].

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 42, p.974-975 (Even 1924)

— Mat ar per, paotr ! Mat ar spezard ! Mat ar c’hastrilhez ! — Ro deomp pep a hini, Jojo ! eme Bilzig. — Taol dezho pep a hini, a grias Olier da Jojo, pep a hini ! — Dal ! Ha Jojo a stlapas ur vozad da Vilzig. Roet a zo bet dezho ivez un toullad spezard, ha da Vadalen ur c’hodellad kastrilhez.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

Me a dizho ac’hanout, Bilzig, me az tizo, Bilzig ! a grias warnañ Yann. Me a baeo dit da veskl, marmouz fall, mic’hiek !

1925
Daveenn : BILZ2 p.143

En osteleri e kleved anezhe, hemañ o kaozeal, hemañ o krial, darn all o rezoniñ, o touiñ, o sulbediñ ; girioù lemm ha flemmus a nije eus an eil d’egile ha gwalennadoù skoet war hemañ ken a c’hwibane a-dreuz an ti.

1925
Daveenn : BILZ2 p.123

krial a-bouez-penn

1931
Daveenn : VALL pg brailler

Ar vugale, hag o doa lennet e Cymru ‘r Plant ma nevezentioù ha ma c’heleier a Vreizh, gant poltredoù ha skeudennoù (bloavezhioù 1897-98-99) a grie a-bouez o fenn « Hourrah, Hourrah », hag a dostae ouzhin da ginnig din o daouarnigoù.

1944
Daveenn : EURW.1 p.123

Distrafuilh, deoc'h e krian : Dao !

1960
Daveenn : PETO p78

Krial ha yudal a rae ar paourkaezh paotr, en un doare truezus, n'on ket gouest da avat da la[â]ret pe gant ar boan pe gant ar spont eo e rae kement-se ; moarvat ez eo dre ma rank unan bet flemmet gant un naer kaout kalz poan.

1985
Daveenn : DGBD p91

A-greiz-holl e welis neuz daou zen : unan bihan, o trotellat prim a-hed ar straed war-du ar reter, hag ur plac'hig, eizh pe zek vloaz dezhi marteze, o tont en ur redek ken buan ha ma c'halle eus ur straed kenserzh. Neuze, Aotrou, evel-just e stokas rust an eil ouzh egile e korn ar straed ; ha setu ma c'hoarvezads an dra euzhus : ar paotr, difrom, a varc'hellas korf ar plac'hig hag a lezas anezhi o krial war al leur.

2012
Daveenn : DJHMH p12

Evit echuiñ e choazer ur ger-kuzh da grial pa 'vez poan, koulz hag ul lugan da huchal evit derc'hel penn.

2015
Daveenn : DISENT p96

Krial a reas adarre met gant ar gorventenn e voe lonket he c'homzoù.

2023
Daveenn : DREAM p. 15

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial