Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
7
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

1. Plac'h pe vaouez evit he zad hag he mamm. Teir merc'h he deus ha paotr ebet. Homañ zo merc'h din. & (gant ar gm. s.) Ar verc'h zo e Gourin. Peogwir e oa dimezet ar merc'hed o-zeir. & Merc'h plac'h yaouank : merc'h da ub. zo en he oad-krenn. An tad, ar vamm, ur verc'h plac'h yaouank hag ur paotrig a bevarzek vloaz. & Trl., diw. c'hoap Homañ zo merc'h he mamm*. DHS. mab. II. Dre ast. A. Plac'h. Ur verc'h vrav eo Mona. B. (en e furm lies) 1. Merc'hed : plac'hed, maouezed. Ur paotr e-giz ma plijont d'ar merc'hed. [1944] Pa voe debret koan, eta, goroet ar saout ha kousket ar vugaligoù, paotred ha merc’hed Landremel a gemeras hent Karreg-al-Louarn. 2. Ar merc'hed brav, fall : ar gisti. C'hoant hoc'h eus da welet ar merc'hed brav ? C. MERC'HEDOÙ. 1. Termen pemdez da ober anv eus ar merc'hed, da ober anv eus merc'hed zo. Ar merc'hedoù skañvbenn. 2. Dre zismeg Gisti. Mont da welet ar merc'hedoù.

Skouerioù istorel : 
120
Kuzhat roll ar skouerioù

merc'h

1499
Daveenn : LVBCA p143 (fille)

Santez Katell, merc'h d'ar roe Koste [Kostus], a voe instruet ha doktrinet en holl ardoù liberal[.]

1576
Daveenn : Cath p5

Goude-se hor Salver Jezuz-Krist a aparisas dezhi gant un nombr bras a aelez ha gwerc'hezed hag a lavaras dezhi : « Ma merc'h, eznev da greateur, pe abalamour da heni ez andurez ar somm-mañ ha bez ferm rak me zo bepred genez. »

1576
Daveenn : Cath p18

12. Sezar a respontas dezhe : [«] Amañ en hon eus un verc'h yaouank peheni n'he deus ket a gompagnonezh e skiant hag eo gouvizek 'vez[. »]

1576
Daveenn : Cath p11

Neuze Sanktez Katell pehini a yoa en oad a seitek vloaz pan oa en he falez, karget a bep pinvidigezh hag a servijerien[,] merc'h unik d'he zad ha d'he mamm : pan glevas an brud hag an c'hri a edoa gant bep seurt anevaled pere a brezanted evit o sakrifiañ, hag an joa a rae an re a gane inkontinant ez kasas ur mesajer evit enklask, petra oa an dra-se.

1576
Daveenn : Cath p5

merc'hed

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fille

merc'h

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fille

merc'h an ti

1659
Daveenn : LDJM.1 pg fille (de famille)

merc'h koshañ

1659
Daveenn : LDJM.1 pg aisnée

merc'h neuez

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (nouuelle) mariée

tromplañ ur verc'h

1659
Daveenn : LDJM.1 pg suborner (vne fille)

prometiñ da ur verc’h e-fas an ilis, dimiziñ ganti

1732
Daveenn : GReg pg fiancer (Fiancer une fille à futur.)

prometet [d'ur verc’h e-fas an iliz, dimiziñ ganti]

1732
Daveenn : GReg pg fiancer (Fiancer une fille à futur, fiancé.)

merc'h an douarenez pe merc'h an douaren

1732
Daveenn : GReg pg fille (Fille de la petite fille , ou du petit fils , arrière petite fille.)

ur verc'h

1732
Daveenn : GReg pg fille (une fille)

merc'h

1732
Daveenn : GReg pg fille (à l'égard du pere & de la mere)

merc'hed

1732
Daveenn : GReg pg fille (à l'égard du pere & de la mere, pl.)

kemer da verc'h

1732
Daveenn : GReg pg adopter

bleuñv ar merc'hed

1732
Daveenn : GReg pg fleurs (terme de medecine. [règles])

touellet eo gant ar merc'hed

1732
Daveenn : GReg pg adonner

tromplañ ur verc'h

1732
Daveenn : GReg pg abuser

ar werbl he devoa nav merc'h; a nav e teuas da eizh, a eizh da seizh etc, a ziv da unan, a unan da get

1732
Daveenn : GReg pg aine

ar verc'h koshañ

1732
Daveenn : GReg pg ainé

ar verc'h henañ

1732
Daveenn : GReg pg ainé

ar verc'h kentañ

1732
Daveenn : GReg pg ainé

bezañ graet merc'h

1732
Daveenn : GReg pg adopter

bezañ kemeret da verc'h

1732
Daveenn : GReg pg adopter

ar verc'h koshañ

1732
Daveenn : GReg pg ainé

Neb zo merc'h ha mab.

1732
Daveenn : GReg pg hermaphrodite

merc'h henañ

1732
Daveenn : GReg pg ainé, fille (Fille ainée.)

badezet gant olev merc'h

1732
Daveenn : GReg pg barbue (fille, ou femme qui a de la barbe)

ar gened eus ar verc'h-se

1732
Daveenn : GReg pg (la) beauté (de cette fille)

godisañ merc'hed

1732
Daveenn : GReg pg cageoller (carresser pour avoir, &c. de quelqu'un)

ned eus tra a gar kement ar merc'hed, evel kaout lorc'h, ha bezañ kañjolet

1732
Daveenn : GReg pg cageoller (la faiblesse des femmes, c'est d'aimer qu'on les flate, & qu'on les cageole)

ur verc'h onest ne dle soufr kañjolerezh ebet a-berzh an disterañ gwaz

1732
Daveenn : GReg pg (une fille doit craindre toutes les)cageolerie(s des hommes)

hon Salver a rentas yec'hed da verc'h ar c'handener

1732
Daveenn : GReg pg (J.C. guerit la fille du) Centenier

Blev gwenn ha lunedoù, / Ne blijont ket d'ar merc'hedoù.

1732
Daveenn : GReg pg fillette (Poil blanc & lunettes, / Ne plaisent pas aux fillettes.)

merc'hed ar garitez

1732
Daveenn : GReg pg (les filles de la) charité

merc'h onest

1732
Daveenn : GReg pg fille (Fille honnète.)

goalla ur verc'h

1732
Daveenn : GReg pg corrompre (une fille)

merc'h lejitim

1732
Daveenn : GReg pg fille (Fille legitime.)

merc'h da zimiziñ

1732
Daveenn : GReg pg fille (Fille à marier.)

lemel he gwerc'hded digant ur verc'h

1732
Daveenn : GReg pg deflorer

ur verc'h en he brud

1732
Daveenn : GReg pg fille (Fille à la fleur de son age, Van.)

merc'h vihan

1732
Daveenn : GReg pg (petite) enfant (fille)

merc'hed bihan

1732
Daveenn : GReg pg (petite) enfant (fille)

prometiñ d'ur verc'h e-fas an iliz, dimiziñ dezhi

1732
Daveenn : GReg pg fiancer (Fiancer une fille à futur.)

prometet [d'ur verc’h e-fas an iliz, dimiziñ dezhi]

1732
Daveenn : GReg pg fiancer (Fiancer une fille à futur, fiancé.)

en deiz all eo e welis unan eus ho merc'hed

1850
Daveenn : GON.II pg enn-deiz-all

Ar merc'hed-hont ne reont nemet babouzañ.

1850
Daveenn : GON.II pg babouza (Ces femmes-là ne font que bavarder).

dic'hened eo e verc'h

1850
Daveenn : GON.II pg dic'héned

Dimezet en deus e verc'h.

1850
Daveenn : GON.II pg dimizi, dimézi, démézi (Il a marié sa fille).

Div verc'h en deus.

1850
Daveenn : GON.II pg diou (Il a deux filles).

ouzh an eil verc'h eo eureujet

1850
Daveenn : GON.II pg eil

ar merc'hed

1850
Daveenn : GON.II pg ar (les filles).

va filhorez eo he merc'h

1850
Daveenn : GON.II pg filorez, filolez

klevout a rit-hu fistilh ar merc'hed-hont ?

1850
Daveenn : GON.II pg fistil

kalz a verc'hed he deus ganet

1850
Daveenn : GON.II pg génel

merc'h

1850
Daveenn : GON.II pg merc'h, merc'héta, paotrez, krouadurez

merc'hed

1850
Daveenn : GON.II pg merc'h

gant ho merc'h eo dimezet va mab

1850
Daveenn : GON.II pg merc'h

ur verc'h eo he deus bet

1850
Daveenn : GON.II pg merc'h

ken gwazed, kan merc'hed

1850
Daveenn : GON.II pg merc'h

merc'h yaouank

1850
Daveenn : GON.II.HV pg merc'h (-iaouañk)

merc'h majorez

1850
Daveenn : GON.II.HV pg merc'h (-majorez)

Da verc'h ur c'houer eo dimezet.

1850
Daveenn : GON.II pg kouer (Il a épousé la fille d'un paysan).

pe verc'h

1850
Daveenn : GON.II p.8 introduction, "quelle fille ?"

div verc'h

1850
Daveenn : GON.II p.12, introduction, "deux filles".

merc'hed

1850
Daveenn : GON.II p.18, livre premier, "des filles".

merc'h

1850
Daveenn : GON.II p.18, livre premier, "fille".

Gouzout a ra penaos e karan e verc’h.

1850
Daveenn : GON.II p.94, livre second, « Il sait que j’aime sa fille ».

N’em eus kavet er gêr, nag ar vamm, nag ar verc’h.

1850
Daveenn : GON.II p.94, livre second, « Je n’ai trouvé à la maison ni la mère, ni la fille ».

Ho merc'h a zo yaouank ha koant.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, « Votre fille est jeune et jolie ».

Dec’h e varvas ar vamm, hiziv eo marv ar verc’h.

1850
Daveenn : GON.II p.62, "Hier mourut la mère, aujourd’hui est morte la fille".

Ur verc'h vihan am eus ivez.

1850
Daveenn : GON.II p.64

Ho merc’hed a zo gwan, va re a zo kre.

1850
Daveenn : GON.II p.67 (Vos filles sont délicates, les miennes sont fortes).

Da vab ha da verc’hed a zo aet da c’hoari el liorzh.

1850
Daveenn : GON.II p.68

Ar merc’hed-mañ a [z]o koant.

1850
Daveenn : GON.II p.68

Ar merc'hed ne garont ket an dud digalon.

1850
Daveenn : GON.II p.79

Un neizh eostig 'oa e vaner ; bemnoz, bemdez e kaned eno ; pa dave an tad e save mouezh ar vugale, ha klevet a ran c'hoazh unan eus e verc'hed o kanañ ker flour : "Peger kaer eo Kerzaoulaz, Pa zeu an noz da guzhat, Er gwez pa vez an delioù glas, Pa vez skedus ar stered ! "

1867
Daveenn : MGK Rakskrid VIII

E-kreiz o c'hentañ brud, 'pad ma c'hwezh an avel, / Un darn merc'hedoù zo a zalc'h uhel o banniel. O c'hribell a ziskar, pa gouezh warno an oad, / Ha neuze ar baotred anezho a ra goap.

1867
Daveenn : MGK p56

Gwell eo ganti, p'he deus danvez, / P'he deus yec'hed, gwell ebatal, / Reiñ he bugale d'ar re all, / Reiñ he mab, he merc'h da vagañ.

1867
Daveenn : MGK p137

Ar vamm ne gar na merc'h na mab, / Hag ar bugel na mamm, na tad.

1867
Daveenn : MGK p136

Setu amañ danevelloù kozh hag o tont a-bell : pevar mil bloaz bennak zo e oant o redek, seizh mil lev eus a Vreizh-Izel ! Hont tadou kentañ o doa joa outo en amzer ma'z aent gant o loened eus a ur menez d'egile e-kreizik-kreiz bro an Azia; ar vamm o lavare d'he merc'h, e korn an oaled, e-pad ar goan; hag an tad d'e vab, en disheol, en hañv; hag ar verc'h hag ar paotr, o vezañ deuet en oad d'o zro, a gemere o bugale plijadur en ur glevet ar pezh en doa divuzet tad ha mamm gwechall)

1867
Daveenn : MGK Rakskrid V

Pa welis e kemere an traoù un dro fall, e lakis va div verc’h ha va daou [b]aotrig war o daoulin, evit pediñ Doue da reiñ nerzh ha kalon d’o zad da harzañ betek ar marv, mard oa ret.

1877
Daveenn : EKG.I. p.186

Jañ-Mari en doa tri mab ha div verc’h.

1877
Daveenn : EKG.I. p.71

Bennozh Doue ra gouezho warnoc’h, va merc’h Anna ! Poanius eo da ur vamm lezer war he lerc’h he bugale, evelato bremañ e c’hellan mervel e peoc’h...

1878
Daveenn : EKG.II p.171

Pemp bugel a roas dezho an Aotrou Doue, tri mab ha div verc’h.

1878
Daveenn : EKG.II p.175

merc'h

1909
Daveenn : BROU p. 213 (A Douarnenez)

ar merc'hedoù

1909
Daveenn : BROU p. 225

Neuze n’oa ket anv c’hoazh a laeradennoù, a beilhadegoù chatal, a skrapadennoù merc’hed, a emgannoù etre gwazed kenwad ha kenvro, a vrezelioù diwar orged, direizhvennad, droukyoul, gwallc’hoant d’an emvrud, d’ar preizh, d’ar pennoù troc’het, pa na glaske den en em uhelaat dreist ar re all.

1923
Daveenn : SKET p.68

Azaouezet ha diwallet evel ma ’z oant gant pep unan, e veze ar plac’hed yaouank sellet gant an holl gwitibunan evel c’hoarezed pe verc’hed, karet evel c’hoarezed pe verc’hed, dezho da c’hallout bale dizaon ha diarvar eus an eil penn d’ar penn all d’ar vro, da bep koulz, noz ha deiz.

1923
Daveenn : SKET p.67-68

Evit ar seizh plac’h yaouank, a-youl e vefe da c’hoarezed, da verc’hed, da c’houhezed heñvel outo !

1923
Daveenn : SKET p.121

Nemet ez oa ar penngadour karantezus outi oc’h ober brav dezhi evel d’unan eus e verc’hed.

1923
Daveenn : SKET p.22

Mard eo gwir, benniget ra vo Tad ar C’hanennoù-hud ha ra zeuio da ganañ d’ar vibien ha d’ar merc’hed, evel m’en deus kanet d’an Tad ha d’ar Vamm !

1923
Daveenn : SKET p.45

— Ar vadeziant, goude ar c’huzh-heol, evelato, Marc’harid, c’hwi ’oar, badeziant ar re vastard. An interamant, n’ouzon ket, evelato… Marv hep anzav he fec’hed, marv hep sakramant !… Skouer fall d’an holl verc’hed yaouank… skouer fall d’an holl dud ar barroz.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924)

Eno en em unane an darn vuiañ eus merc’hed ha gwragez ar bourk, ar re, da vihanañ, o devoa un ober bennak war ar stern.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 41, p.943 (Mae 1924)

Un toullad mat a ganfarded a oa eno unanet, paotred ha merc’hed ; darn a oa o c’hoari patati, darn all o c’houren ; ar merc’hed, darn anezho en o [fuch], a c’hoarie eizh meinigoù [sic], hag ar re all gant tri pe bevar baotr a oa o c’hoari mouchig-dall.

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 39, p.864 (Miz Meurzh 1924)

Mar en em santez douget d’ar merc’hed mui eget na zere, kemer ar pleg, er bodadegoù, da sellout ez yen ha digaz ouzh kened ar plac’hed yaouank (5).

1924
Daveenn : SKET.II p.32

Pa lavaran deoc’h, ur plac’hig koant, un tammig skañv he fenn, hervez m’emañ ar c’hiz gant ar merc’hedoù yaouank.

1925
Daveenn : BILZ2 p.150

merc'h an douaren

1931
Daveenn : VALL pg arrière-petite-fille

kemerout da verc'h

1931
Daveenn : VALL pg adopter

merc'h perc'hennet

1931
Daveenn : VALL pg adoptif (fille adoptive)

merc'h

1931
Daveenn : VALL Displegadur p XLIII

Anna Roparz a oa merc'h da Fañch Roparz, maer Bolazeg, ha perc'henn labourer-douar ha da Varianna an Taleg, genidik a Bluskelleg.

1944
Daveenn : EURW.1 p13

Pa veze Jan-Laou o kas he nadoz er c'hrezioù, e konte din « kontadennoù » 'lec'h ma veze kaoz eus ramzed, eus kornandoned, eus mab an heol ha merc'h al loar, eus roueed, rouanezed, priñsezed kaer gant blev melen, a lakae dija ma c'halonig da lammat evito.

1944
Daveenn : EURW.1 p19

Kerkent hag an deiz e oan war-sav, hag ez is da skeiñ war dor kambr ma mestr, war uhelenn ar C'hastell, en un ti nevez, dres dirak kolaj ar merc'hed yaouank.

1944
Daveenn : EURW.1 p79-80

Pa voe debret koan, eta, goroet ar saout ha kousket ar vugaligoù, paotred ha merc’hed Landremel a gemeras hent Karreg-al-Louarn.

1944
Daveenn : ATST p.115

Palmira Manso y de la Torre ?... Boued an argoll, e-giz holl verc'hed Eva...

1949
Daveenn : SIZH p.59

- Ya ! ha soñj a zegaso dit ar Werc'hez Santel-dreist eo merc'hed krouadurien Doue ivez…

1949
Daveenn : SIZH P.51

- ...'M eus aon ez ay ur bern merc'hed da gofes ganit. Me atav a yelo !

1949
Daveenn : SIZH p.46

–… Padout a ra ar stourm, ha padout a ray betek Deiz ar Varn, etre ar Vaouez – Merc’h da Eva –, a zo Kig, Materi, Tra berrbad, ken eo, mignonez da blijadurezhioù diwalc’hus an Douar, hag etre uhel-strivoù an ene davet ar Peurvad, a zo diwar Doue, hag adc’hounidigezh ar Baradoz, da lavarout eo Buhez Divarvel ar Wenvidien.

1949
Daveenn : SIZH p.40

An Tad-Mestr, avat, keit ha ma tisplege e gentel diwar-benn Merc'hed Eva, ne denne ket e selloù diwar ar paotr kaezh.

1949
Daveenn : SIZH p.40

Skinus e oa e-giz ur verc'h nevez.

1949
Daveenn : SIZH p.66

- Ha me, me 'gav brav da zent gwenn, ha da zaoulagad mor, ha da dal uhel ha kaer, ha rodelligoù da vlev... plijus d'ar merc'hed o c'hañjoliñ !

1949
Daveenn : SIZH p.57

'C'hanta ! paotred, leueoù gwener, / 'Vel merc'hejoù, gwak ha tener, / Pa 'z oc'h ken dispont ha yer-dour, / N'ho po 'met triñchin e-lec'h pour.

1960
Daveenn : PETO p52

Gwallañ mezhus hor merc'hejoù, / Buhez darn ac'hanomp lemel, / Tanañ, skignañ gwall dorfejoù, / Setu labour ha droukemell / Al livastred, ar baganed / D'an Nasion sitoianed.

1960
Daveenn : PETO p58

Ur blijadur a veze din, un tammig a-raok an noz, gwelout ar merc'hedoù o tont da gargañ o zoukennoù, o chom da straniñ ha da raneal, pa ne veze ket d'en em sikanat evel e pep bro.

1985
Daveenn : DGBD p100

Tri e oamp eta o tiskenn etrezek ar mor d'ar gwener 23 a viz gouere e bourzh ar binasenn Bonne Espérance, bag hag a zlee chom ganimp goude evit hol labour, ha d'hon heul un ugent bennak a dud, ken gwazed, ken merc'hed, tud hag a oa da vezañ bouedenn hor rummad labourerien.

1985
Daveenn : DGBD p43

E ziv voemenn all: an arc'hant hag ar merc'hed.

2015
Daveenn : EHPEA p57

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial