Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

(er relijion gatolik dh.) 1. Den a azeuler goude e varv en abeg d'ar vuhez skouer en doa renet e-keñver pennaennoù ar vuhezegezh kristen hag a vez anavezet gant an Iliz prl. Sent kozh Breizh. Buhez ar sent. An Iliz he deus e lakaet war roll he sent : anavezet eo da sant. Ar sent hag ar santezed. & Trl. skeud. Lavaret etre e sant hag eñ : en e-unan. & A berzh petore sant hoc'h eus graet an dra-se ? : Gant piv hoc'h eus bet aotre d'ober an dra-se ? 2. (dirak ur c'hentanv) Ger a dalvez da envel ur sant, ur santez. Sant Pêr. Sant Vaodez. Sant Wenole. Sant Mark. Santez Katell. & Santig Du : sant azeulet e Kemper, ha n'eo ket anavezet gant an Iliz. & Trl. kv. Bezañ nec'het evel sant Pêr gant e bec'hed : nec'het-kenañ. & Kas ub. da welet sant Pêr : e lazhañ. & Kousket e-barzh linselioù sant Pêr : kousket er-maez. & Dougen banniel sant Laorañs : bezañ sot. 3. Dre skeud. (db. an dud) Den habask-tre e dro-spered, fur-tre. An tri bugel-mañ n'int ket tri santig. Ma merc'h he deus bet pasianted gantañ, honnezh zo ur santez. 4. Dre ast. Delwenn ur sant, ur santez. Aet e oa da guzhat a-dreñv ar santez. M'ho pije gwelet ar sent a oa eno. Ur sant koad, plastr, maen. & Sentigoù pri. & Trl. kv. Chom mut evel ur sant koad : na rannañ grik. & Bezañ ur sant koar : bezañ fur-tre. & Bezañ fur evel ur santig plastr, pri : bezañ fur-tre. EVEZH. : kemm. blot. a-wechoù er c'hentanvioù hag a krog gant "b", "g", "gw" ha "m" goude ar ger "sant".

Skouerioù istorel : 
143
Kuzhat roll ar skouerioù

sant

1499
Daveenn : LVBCA p179 (sainct)

En enor da Doe hon kroeas - da sant Tremeur, da sant Weltaz - ez e voe fontet an chapel-mañ - an Sul ken[t] fest an Spered Glan - ouzit bremañ an dat dre gont - mil pemp-kant eizh bloaz ha tregont

1538
Daveenn : GReg Enskrivadur war Chapel s. Tremeur e Kledenn-ar-C'hab

da sant Tremeur da sant Weltaz

1538
Daveenn : ISYK.I p112

en enor da Doue ha Itron-Varia a Goñfort ha Sant-Adrian

1549
Daveenn : ISYK.I p112

D. 8. Me gred en Spered sant. / 9. Hag en Iliz katolik ha komunion an Sent. / 10. Remision an pec'hedoù. / 11. Rezureksion an c'hig. / 12. An vuhez eternel. Amen.

1622
Daveenn : Do. p12

Finalamant ez tle lavaret e Bater noster hag e Ave Maria hag an orezonoù all pere a oar hag en em rekomandiñ d'e ael mat ha d'e batrom ha d'an Sent all ha'r Santezed a'r Baradoz.

1622
Daveenn : Do. p50

sant

1659
Daveenn : LDJM.1 pg sant

gouel ar Sant

1659
Daveenn : LDJM.1 pg feste (de la paroisse)

ur sant

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (vn) Sainct

tantad S. Yann

1659
Daveenn : LDJM.1 pg tantat (S. Ian)

gouestlañ da sant Kaourintin reiñ ur piled

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (faire) voeu (a Saint Corentin de donner vn cierge)

sent

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (vn) Sainct

Ha ret eo pidiñ ar Sent ? D. Ya, rak dre ma'z int mignoned da Zoue e c'hellont kalz hor sikour dre o fedennoù hag o intersesionoù.

1677
Daveenn : Do. p21

Me gred er Spered santel, an Iliz santel katolik, / Ar gomunion a'r sent, / Ar remission a'r pec'hedoù, / Ar rezureksion a'r c'hig, / Ar vuhez eternel, Amen.

1677
Daveenn : Do. p13

Daouzek-deizioù, vijiloù ar sent, / Yun ar c'horaiz antieramant.

1677
Daveenn : Do. p31

un tad Sant Frañsez

1732
Daveenn : GReg pg franciscain (Religieux de l'Ordre de Saint François)

an dailh eus a ur sant a zo warnezhañ

1732
Daveenn : GReg Rakskrid, air

an dremm eus a ur sant a zo gantañ

1732
Daveenn : GReg Rakskrid, air

buhez ha jestroù ar sent

1732
Daveenn : GReg pg action

da ouel sant Vark e reer vijel

1732
Daveenn : GReg pg abstinence

levr revelasionoù sant Yann avieler

1732
Daveenn : GReg pg a plomb

Sant Alan

1732
Daveenn : GReg pg Alain

sant Alor

1732
Daveenn : GReg pg Allore

sant Anton an Ermit

1732
Daveenn : GReg pg Antoine (Saint Antoine l'Hermite.)

sant Anton gozh

1732
Daveenn : GReg pg Antoine (Saint Antoine l'Hermite.)

sant Armel

1732
Daveenn : GReg pg Armel

sant Arzhel

1732
Daveenn : GReg pg Armel

sant Pêr a ouelas e bec'hed gant ur glac'har bras

1732
Daveenn : GReg pg amerement

koronikoù sant Frañsez

1732
Daveenn : GReg pg (les) chronique(s de saint François)

ar c'horonikoù eus a urzh sant Frañsez

1732
Daveenn : GReg pg (les) chronique(s de saint François)

Sant Kledenn

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Clete

An doktored sant Aogustin, sant Amgroaz, Beda, ha Boesius, a zisklêri deomp, penaos remerk an astrolojianed war ar poent-mañ ned eo ket ur falskredenn.

1732
Daveenn : GReg pg climatérique (Saint Augustin, Saint Ambroise, Bede & Boëce, disent que cette observation n'est point supersticieuse)

Ar Sent Merzherien, hag ar Sent Koñfesored

1732
Daveenn : GReg pg (Les SS. Martirs, & les SS.) Confesseurs

an enor pehini a renter d'ar sent, bihanoc'h eget an hini a renter da Zoue, hag an hini a renter d'ar Werc'hez sakr memes.

1732
Daveenn : GReg pg (le) culte (de dulie)

an enor pehini a renter d'ar Werc'hez sakr, bihanoc'h eget an hini a renter da Zoue, ha brasoc'h eget an hini a renter d'ar sent.

1732
Daveenn : GReg pg (le) culte (d'hyperdulie)

gouel sant Yann dibennet

1732
Daveenn : GReg pg decollation (de Saint Jean-Baptiste)

gouel sant Yann dibenn-eost

1732
Daveenn : GReg pg decollation (de Saint Jean-Baptiste)

koñsakriñ un Iliz da Zoue, dindan ar patronaj eus a ur sant bennak

1732
Daveenn : GReg pg dedier (consacrer une Eglise à Dieu sous l'invocation de quelque Saint)

sent ar seizh hun

1732
Daveenn : GReg pg (les sept freres) dormans

ar sent, hag an aelez eus ar baradoz

1732
Daveenn : GReg pg (les) esprits (bienheureux)

korfoù ar sent benniget

1732
Daveenn : GReg pg (les corps) bienheureux (ou glorieux)

droug-sant-Fiakr

1732
Daveenn : GReg pg fic (Excroissance de chair qui jette une sanie fort puante.)

tadoù Sant Frañsez

1732
Daveenn : GReg pg franciscain (Religieux de l'Ordre de Saint François, p.)

e limaj sant Yann

1732
Daveenn : GReg pg a

Ar sent o deus fraeet deomp an hent eus ar vertuz.

1732
Daveenn : GReg pg frayer (Les Saints nous ont frayé le chemin de la vertu.)

Ar sent o deus diskouezet deomp an hent eus ar vertuz.

1732
Daveenn : GReg pg frayer (Les Saints nous ont frayé le chemin de la vertu.)

Ar sent o deus pilet deomp an hent eus ar vertuz.

1732
Daveenn : GReg pg frayer (Les Saints nous ont frayé le chemin de la vertu.)

kroaz sant Andre

1732
Daveenn : GReg pg croix (Croix de saint André.)

ur groaz sant Andre

1732
Daveenn : GReg pg croix croix (Croix de saint André.)

En urzh Sant Frañsez ez eus tri zad jeneral : ar c'hentañ eo hini an tadoù Kouventualed, an eil eo hini Santfrañseziz, an drede eo hini ar Gabusined.

1732
Daveenn : GReg pg general (Dans l'ordre de saint François il y a trois Generaux : le premier est celui des Peres Conventuels, ou Cordeliers à la grande manche, qui est la premiere branche de l'ordre : le deuxiéme est celui des Peres Observantins, ou Cordeliers, des Peres Recollets, des Soccolans, Arabides, des Penitens &c. Le troisiéme est celui des Peres Capucins.)

disklêriet sant

1732
Daveenn : GReg pg beatifier (pp.)

Ur sant bras a voa.

1732
Daveenn : GReg pg grand (C'étoit un grand Saint.)

sant Gregor, Pab lesanvet ar Bras

1732
Daveenn : GReg pg Gregoire (Saint Gregoire le grand, Pape.)

hon tad santel, ar Pab sant Gregor ar Bras.

1732
Daveenn : GReg pg Gregoire (Saint Gregoire le grand, Pape.)

Ar c'han gregorian, pe ar c'han roman, pe ar c'han eus an Iliz, pe ar c'han-plaen, a zo ar c'han ambrozian, pe kan sant Ambroaz, korrijet, kresket ha rentet publik dre 'n Iliz gant sant Gregor, Pab kentañ en hanv.

1732
Daveenn : GReg pg gregorien (Le chant Gregorien, ou le chant Romain, ou le chant de l'Eglise, ou le plein chant, le chant Ambrosien corrigé par saint Gregoire Pape premier du nom.)

Sant Gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg Guenin (Saint Guenin Evêque de Vannes.)

Sant Gwinizh

1732
Daveenn : GReg pg Guenin (Saint Guenin Evêque de Vannes.)

Sant Gwilherm

1732
Daveenn : GReg pg Guillaume (Saint Guillaume.)

Sant Wilherm

1732
Daveenn : GReg pg Guillaume (Saint Guillaume.)

Sant Wilherm

1732
Daveenn : GReg pg Guillaume (Saint Guillaume.)

Sant Wilhoù

1732
Daveenn : GReg pg Guillaume (Saint Guillaume.)

Sant Wilhoù

1732
Daveenn : GReg pg Guillaume (Saint Guillaume.)

Sant Yann an Aluzuner

1732
Daveenn : GReg pg au monier (Saint Jean l'aumônier)

Sant Albin a yoa ginidik a Vreizh-Arvorig, ha sant Alban a Vreizh-Veur

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Aubin (étoit de la Bretagne Armorique, et Saint Alban a vreyz-veur)

Sant Bertele

1732
Daveenn : GReg pg (saint) Bartelemy (Apôtre)

bazh ar sant

1732
Daveenn : GReg pg bâton (de Confrairie)

neb en deus bazh ar sant

1732
Daveenn : GReg batonnier (celui qui a en garde pendant une année, le bâton d'une Confrairie)

bae an holl sent

1732
Daveenn : GReg pg (la) baye (de Càdis ; de tous les saints au bresd)

menec'h sant Aogustin

1732
Daveenn : GReg pg Augustin (Augustins noirs.)

menec'h sant Benead

1732
Daveenn : GReg pg benedictins (religieux fondez par saint Benoît)

leanezed sant Benead

1732
Daveenn : GReg pg benedictines (du calvaire, ou Calveriennes, fondées par le Pere Joseph de Paris Capucin, qui outre ses constitutions, leur a donné la regle de saint Benoît)

urzh sant Benead

1732
Daveenn : GReg pg (l'ordre de St.)Benoit

reol sant Benead

1732
Daveenn : GReg pg (la regle de S.Benoît)

reizh an Aotrou sant Benead

1732
Daveenn : GReg pg (la regle de S.Benoît)

tadoù Sant Bernard

1732
Daveenn : GReg pg bernardins (religieux de Citeaux)

menec'h Sant Bernard

1732
Daveenn : GReg pg bernardins (religieux de Citeaux)

Sant Bernez

1732
Daveenn : GReg pg (saint) Bernard

Sant Bernard

1732
Daveenn : GReg pg (saint) Bernard

menec'h Sant Bernez

1732
Daveenn : GReg pg bernardins (religieux de Citeaux)

tadoù Sant Bernez

1732
Daveenn : GReg pg bernardins (religieux de Citeaux)

leanezed Sant Bernard

1732
Daveenn : GReg pg bernardines

lakaat ur re bennak e roll ar sent

1732
Daveenn : GReg pg canoniser

ned eus nemet Doue a vez mat ; eme hon Salver en Aviel, hervez Sant Vazhev, chabistr naontekvet

1732
Daveenn : GReg pg (il n'y a que Dieu seul qui soit) bon

Sant Bonaventura Serafig ha Kardinal eus an Iliz

1732
Daveenn : GReg pg (St) Bonanventure (Docteur & Cardinal)

bourdon Sant-Jakez

1732
Daveenn : GReg pg (le) bourdon (de St. Jacques)

Bourdon Sant-Jalm

1732
Daveenn : GReg pg (le) bourdon (de St. Jacques)

hon Salver a lavaras da Sant Pezr e vikael [sic] en douar, hag e memes amzer d'ar re a veze e vikaelien e-c'houde : paskañ va deñved, ro dezho ar boed spirituel hag ar c'helennadurezhioù neseser evit silvidigezh o eneoù

1732
Daveenn : GReg pg (nôtre Seigneur dît à Saint Pierre, & en sa personne, à ses Successeurs : pais mes) brebis

Breizh-Veur a oa gwechall bro ar sent

1732
Daveenn : GReg pg (la Grand') Bretagne (étoit autrefois une pepiniere de Saints)

gwechall edo ker stank ar sent e Breizh-Veur, e-c'hiz pa vezent bet hadet

1732
Daveenn : GReg pg (la Grand') Bretagne (étoit autrefois une pepiniere de Saints)

gwechall edo ker stank ar sent e Breizh-Veur, e-c'hiz pa zeuzient diwar had

1732
Daveenn : GReg pg (la Grand') Bretagne (étoit autrefois une pepiniere de Saints)

pidiñ a reer Sant Briag, Sant Matelin, ha Sant Kolomban, evit ar re foll

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Briac (Saint Mathurin & Saint Colomban, s'invoquent pour la folie)

pedet Sant Briag, Sant Matelin, ha Sant Kolomban, evit ar re foll

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Briac (Saint Mathurin & Saint Colomban, s'invoquent pour la folie)

Sant Bruno eo patriarch ar Chartouzed

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Bruno (est le fondateur des Chartreux)

Chartouzi an Aotrou Sant Bruno

1732
Daveenn : GReg pg (La Chartreuse de Saint) Bruno

Sant-Kadoù-an-Enez

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Cadou (de l'Isle)

menec'h sant Romual

1732
Daveenn : GReg pg camaldule (Religieux de l'Ordre de Camaldoli)

manac'h sant Romual

1732
Daveenn : GReg pg camaldule (Religieux de l'Ordre de Camaldoli)

disklêriañ sant ur re bennak

1732
Daveenn : GReg pg canoniser

lakaet ur re bennak e roll ar sent

1732
Daveenn : GReg pg canoniser

lakaet ur re bennak e roll ar sent

1732
Daveenn : GReg pg canoniser

Kab Sant Visant

1732
Daveenn : GReg pg (le) cap (de Saint Vincent)

Beg Sant Visant

1732
Daveenn : GReg pg (le) cap (de Saint Vincent)

sant Kolodog

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Caradec

sant Kolodan

1732
Daveenn : GReg pg (Saint) Caradec

chaloni sant Aogustin

1732
Daveenn : GReg pg chanoine (Chanoine Regulier de l'Ordre de St. Augustin.)

chaloni Sant Norberd

1732
Daveenn : GReg pg chanoine (Regulier de l'Ordre de Premontré)

tud lijer en em ro d'o natur, tud pere o deveus kalonoù kigus ; n'o deus nemet lentegezh ha yenijenn e-keñver Doue hag e-keñver ho silvidigezh, eme an abostol sant Paol

1732
Daveenn : GReg pg (les hommes) charnel(s & sensuels ne goûtent point les choses de la Religion, ce qui regarde Dieu & le salut, dit saint Paul)

manac'h Sant Bruno

1732
Daveenn : GReg pg chartreux (Religieux)

manac'h-ti Sant Bruno

1732
Daveenn : GReg pg chartreuse (maison de chartreux)

Sant Paol a lazhas pe a veuzas un aerouant bras e Enez-Vaz war a lavarer.

1850
Daveenn : GON.II pg aérouañt (Saint Pol tua ou noya, dit-on, un grand dragon dans l'île de Bas).

dianzav Sant-Pêr

1850
Daveenn : GON.II.HV pg diañsav, diañsao

disklêriañ sant

1850
Daveenn : GON.II.HV pg diskléria

sant

1850
Daveenn : GON.II pg sañt, sañtélez, sañtez

sent

1850
Daveenn : GON.II pg sañt

evel ur sant marv

1850
Daveenn : GON.II pg sañt

amañ emañ douar ar sent

1850
Daveenn : GON.II pg sañt

Goude aotrounez vras, krinet ganto o fri, A deuas pep eil tro, diouzh ma oa hir o dent, Da ziskargañ o gor : holl emezo 'oant sent : an tigred, ar bleizi, bete'ar c'hozh chas bihan A dlee d'ar Baradoz mont diwar hanter vann.

1867
Daveenn : MGK p25

Neuze, izel e lost, Laouig ar bleiz kivioul, ouzh ki sant Rok a dosta sioul, lavar dezhañ, ouzh e veuliñ, ez eo kuilh, ma'z eo un dudi !

1867
Daveenn : MGK p7

Hor lean vevas eno, evel gwechall ar sent.

1867
Daveenn : MGK p116

Goude-se e voent troet e gregach gant Ezop, e latin, gant Faedr, e brezhoneg kozh gant sant Kadoù, e galleg kozh gant un itron a reer Mari a Vro-C'hall anezhi, e galleg nevez gant Yann ar Feunteun, ar barzh brudet, hag en diwezh, en hon amzer-ni, e brezhoneg adarre, gant Rikoù ha gant an aotrou Gwezbriant

1867
Daveenn : MGK Rakskrid VI

Ha c'hwi aotrou sant Kadoù benniget ?

1867
Daveenn : MGK Rakskrid XI

Evel-se ne voe ket pell ar frapad : leveoù ar Sent a voe gwerzhet dre bevar c’horn ar vro, ha roet kazi evit netra, rak ezhomm arc’hant a ioa, ha ne gaved ket kalz a dud da deuler war al leveoù-se, rak ar feiz a ioa c’hoazh bev e goueled kalon ar Vretoned.

1877
Daveenn : EKG.I. p.2

Me gave din oac’h adarre en em roet da gousket, pe chomet, dre ho pedennoù re hir, da inouiñ an Aotrou Doue hag e sent er Baradoz.

1877
Daveenn : EKG.I. p.80

Hag e ouele hag e pede Jezuz-Krist ’vit e vugale, Sant Tual, sant Yvon ha sent Breizh : E galon a frailhe en e greiz.

1877
Daveenn : EKG.I. p.26

Ar beleg : "Omnes sancti et sanctae Dei", Sent ha sentezed an Aotrou Doue, Ar bobl : "Intercedite pro nobis !" Erbedit holl Doue evidomp ! Ar beleg : "Propitius esto !" Bezit, Aotrou Doue, trugarezus en hor c’heñver !

1877
Daveenn : EKG.I. p.165

Ar paour-kaez den a oa en noaz, hag evelato e tivere an dour diouc’h e dal ; treiñ a rae e c’hwad, ne ouie ken da be sant en em ouestliñ !

1877
Daveenn : EKG.I. p.126

C’hwec’h den muntret, merzheriet er memes nozvezh ! C’hwec’h sant e Baradoz an Aotrou Doue !!

1878
Daveenn : EKG.II p.84

Brutus ! Ha c’hwi a glevfe ? Brutus ! Daoust ha biskoazh oc’h eus gwelet an hanv-se e Buhez ar Sent ? Daoust ha biskoazh an Aotrou Person en deus komzet deomp eus a sant Brutus en e sermonioù ?

1878
Daveenn : EKG.II p.55

Ober a ra sin ar groaz en ur sevel e zaoulagad war-zu an eñv, hag e chom sonn en e sav, sonn evel ur peul, dinec’h evel ur sant : Doue, me 'gred, a roe nerzh dezhañ...

1878
Daveenn : EKG.II p.159

An Iliz, ti ar bedenn, hent ar silvidigezh ; an iliz gant he Aelez he sent hag he sentezed alaouret, lizennet e moged an ezañs, sklent dindan son kroz an ogroù pe unvaniezh dudius ar mouezhioù ; an iliz, levenez an eneoù santel liammet gant karantez ar Werc’hez Vari, maget gant bennozhioù o Salver.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 47, p.1122 (Miz Du 1924).

Eus ar sent, ha, dreist pep tra, eus ar sentezed, aotrou Doue, hon diwallit ! eme unan all, leshanvet Petare, pehini en devoa trawalc’h, ha re, da ober gant e hini, ur santezig klouar, ur glufan anezhi, ma oa unan er bourk.

1925
Daveenn : BILZ2 p.133

lazhadeg deiz ar sant Berteleme

1931
Daveenn : VALL pg Barthélémy

buhez ha jestroù ar sent

1931
Daveenn : VALL pg action (la vie et les actions des saints)

Ar vatezh, Jann Robin, ha war he lerc'h, Marianna Touboulig, a ouie lenn Buhez ar Sent da nozvezhioù goañv, disket ma oa bet dezho o lizherennoù gant ma mamm.

1944
Daveenn : EURW.1 p20

Er chapel ez eus aoterioù koad kizellet-dispar, eus ar XVIIvet kantved, balustroù gant skeudennoù an Ebestel, ul laouer vaen eus ar Vvet kantved, anvet « bez sant Weltaz » ha poltred koad alaouret ar sant gant tog ha bazh-eskob.

1944
Daveenn : EURW.1 p17

Sant Weltas en doa kavet Santez Berc’hed ha Sant Hoarvian en doa paret gant Santez Rivanona, met Sent hor yaouankiz-ni ne gavent ket a S[a]ntezed.

1944
Daveenn : EURW.1 p.208

Treut e oa e zremm ha roufennet, me en kave heñvel ouzh unan eus ar sent koad a welen en-dro d'an aoter en iliz Karnoed, nemet e-lec'h dougen ur sae ruz, pe unan c'hlas, e oa unan du gantañ.

1944
Daveenn : EURW.1 p30-31

C'hwi, ha krediñ a ra deoc'h 'z eus ur sant ac'hanoc'h ?

1949
Daveenn : SIZH p.61

Ur vignoniezh speredel, ya ! a-dra-sur. Skouerioù a zo bet, ur voem, eus ar seurt darempredoù etre ar Sent o-unan.

1949
Daveenn : SIZH p.49

N'omp ket ken habask hag ho sent.

1960
Daveenn : PETO p68

Ganeomp 'n hor ploue, pa 'z oc'h maer, ' C'hellont ar Sent trugarekaat, Meur a vaer all ' vefe moarvat, Didruez outo ha gwall daer.

1960
Daveenn : PETO p13

An ilizoù gotek kentañ er rouantelezh c'hall, e bro orin ar savadurezh-se eta, roet loc'h dezho kant vloaz a-raok deroù savidigezh Sant-Kaourantin, a oa dija uheloc'h egeti (Noyon 23m, Sens 24m, Laon 24 m).

2013
Daveenn : LLMM niv. 399, p5

Un dra a lavarin-me deoc'h: evit bezañ bevet en e ser betek o disparti e rankje bezañ lakaet e-mesk ar sent.

2015
Daveenn : EHPEA p49

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial