Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

1. Frouezhenn an avalenn, krenn he stumm, dalc'h d'he bouedenn chugonus. Avaloù hañv hag avaloù goañv. & Avaloù prim : avaloù a vez azv abred. & Avaloù mir : a c'haller mirout e-pad pell. 2. Dre ast. (dirak ur spizer) Anv a lakaer war frouezh zo pe war draoù zo damheñvel ouzh ur voul.

Skouerioù istorel : 
69
Kuzhat roll ar skouerioù

kuzhiad avaloù

1499
Daveenn : LVBCA p29, 128 ('cache -contenu- de pommes')

pluskenn aval

1499
Daveenn : LVBCA p29, 166 ('pelure de pomme')

aval

1499
Daveenn : LVBCA p29 (pomme)

mark avaloù

1659
Daveenn : LDJM.1 pg marc (de pommes)

avaloù put

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (aualou) put

aval

1659
Daveenn : LDJM.1 pg pomme, aual

avaloù diwezhat

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (pommes) tardives

aval-sitron

1659
Daveenn : LDJM.1 pg citron

dour un aval

1659
Daveenn : LDJM.1 pg ius (n'vne põme)

markoù avaloù

1699
Daveenn : Har. pg aval, markoù (marcs de pommes)

ur biladeg avaloù

1732
Daveenn : GReg pg batee (una batée de pommes pour faire du cidre)

avaloù greunadez

1732
Daveenn : GReg pg grenade (fruit de grenadier, p.)

aval greunadez

1732
Daveenn : GReg pg grenade (fruit de grenadier)

eus avaloù

1850
Daveenn : GON.II p.14, livre premier, (de pommes).

aval

1850
Daveenn : GON.II pg a, aval (Pomme, fruit).

N'eo ket c'hoazh debrus an avaloù-mañ.

1850
Daveenn : GON.II pg debrus (Ces pommes-ci ne sont pas encore mangeables).

dibluskit ann aval-se abarz e zibriñ

1850
Daveenn : GON.II pg dibluska

Roit din un dinerad avaloù.

1850
Daveenn : GON.II pg dinérad (Donnez-moi pour un denier de pommes).

avaloù diwezhat int

1850
Daveenn : GON.II pg divézad

Dourek eo an aval-mañ.

1850
Daveenn : GON.II pg dourek (Cette pomme est pleine d'eau).

n'eo ket c'hoazh eok an avaloù

1850
Daveenn : GON.II pg éok, éog

un aval

1850
Daveenn : GON.II pg eunn

aval put

1850
Daveenn : GON.II pg grigoñsen

peuzc'hwek eo an aval-se

1850
Daveenn : GON.II.HV pg peûz (-c'houék)

Roit un aval kriz d'ar bugel-se.

1850
Daveenn : GON.II pg krîz (Donnez une pomme crue à cet enfant).

It da gutuilhañ an avaloù.

1850
Daveenn : GON.II pg kutula (Allez cueillir les pommes).

Un aval

1850
Daveenn : GON.II p.14, livre premier, (une pomme).

Avaloù

1850
Daveenn : GON.II p.14, livre premier, (des pommes).

eus un aval

1850
Daveenn : GON.II p.14, livre premier, (d'une pomme).

d'un aval

1850
Daveenn : GON.II p.14, livre premier, (à une pomme).

da avaloù

1850
Daveenn : GON.II p.14, livre premier, (à des pommes).

Roit an aval-mañ d'al laouenañ.

1850
Daveenn : GON.II p.60, livre second, (Donnez cette pomme-ci au plus gai).

Gwerzhit avaloù din.

1850
Daveenn : GON.II p.91, livre second, (Vendez-moi des pommes).

An aval-mañ a zo leun a zour.

1850
Daveenn : GON.II p.89, livre second, (Cette pomme-ci est pleine d'eau).

Un aval a roin da'z c’hoar.

1850
Daveenn : GON.II p.67

Kemerit un aval bennak.

1850
Daveenn : GON.II p.75, (Prenez quelques pommes).

Un askread avaloù en deus kaset gantañ.

1850
Daveenn : GON.II pg askréad (Il a emporté plein son sein de pommes).

Un aval brein hoc'h eus roet din.

1850
Daveenn : GON.II pg brein (Vous m'avez donné une pomme pourri).

Un aval leun a zour.

1850
Daveenn : GON.II pg a (une pomme pleine d'eau).

Ur brennidad avaloù en doa.

1850
Daveenn : GON.II pg brennidad (Il avait plein le sein de pommes).

Ur vruchedad avaloù en deus digaset gantañ.

1850
Daveenn : GON.II pg bruchédad (Il a rapporté plein son sein de pommes).

gwezen-avaloù

1850
Daveenn : GON.II pg avalen

N'heller ket mirout an avaloù hevlene.

1850
Daveenn : GON.II pg aval (On ne peut pas conserver les pommes cette année).

An aval-se a gloc'ho ho tent.

1850
Daveenn : GON.II pg klôc'ha (Cette pomme vous agacera les dents).

Ar goantiged a gav mat an avaloù.

1850
Daveenn : GON.II pg koañtik (Les écureuils aiment les pommes).

An avaloù-mañ n'o deus ket roet kalz a goc'hien.

1850
Daveenn : GON.II pg koc'hien (Ces pommes-ci n'ont pas donné beaucoup de marc).

Roit un aval dare din.

1850
Daveenn : GON.II pg daré, darev (Donnez-moi une pomme mûre).

Dareviñ a ra an avaloù.

1850
Daveenn : GON.II pg darévi (Les pommes mûrissent).

Ar gentañ, en he brud a oa sonn he c'hribell ; / An eil, aval krinet, etre poazh ha pezhell, Gant liv ha kinklerezh a guzhe ar frailhoù / A skarnile dezhi he zal hag he jodoù.

1867
Daveenn : MGK p63

Hag ouc’hpenn-se, karet a raen ivez e vab Ivonig, paotrig a bevar bloaz eus ar re goantañ, a ouie va anaout hag a furche va godelloù, pa’z aen di, da c’houzout pe graoñ pe avaloù a vije enno.

1878
Daveenn : EKG.II p.36

Paourkaezh Adam, o ! ya, setu unan all ha na oa ket lemm e spered. Koll e Varadoz evit un tammig aval trenk, put marteze !!…

1925
Daveenn : BILZ2 p.137

pechez

1927
Daveenn : GERI.Ern pg aval

aval

1927
Daveenn : Geri.Ern pg a, aval

andellad avaloù

1927
Daveenn : Geri.Ern pg andell (mulon allongé de pommes)

aval

1927
Daveenn : Geri.Ern pg aval

aval-sukrin

1927
Daveenn : Geri.Ern pg aval

palmez

1927
Daveenn : Geri.Ern pg aval

orañjez

1927
Daveenn : GERI.Ern pg aval

greunadez

1927
Daveenn : Geri.Ern pg aval

aval-douar

1927
Daveenn : Geri.Ern pg aval

pep a aval

1927
Daveenn : GERI.Ern pg a3 [prenez] (chacun une pomme)

aval-stoub

1927
Daveenn : Geri.Ern pg aval

aval-ananaz

1931
Daveenn : VALL pg ananas

Mont da laerezh avaloù : mont da guzhat ar godelladoù dindan ur bern delioù kras, da « bezelliñ ».

1944
Daveenn : EURW.1 p25

...Evel-se e tlee bezañ Adam, e Baradoz an Douar, aet e youl digantañ, pa voe kinniget dezhañ gant Eva an Aval berz...

1949
Daveenn : SIZH p.58-59

- Pa 'z eus meneg avaloù, breur Arzhur, e lavarin deoc'h n'am [sic, ne'm] eus ket debret Aval Skiant ar Mad hag an Droug, ha n'ouzon ket pe soñj a zo aet dre ho penn, o reiñ dimp hoc'h abadennig termaji.

1949
Daveenn : SIZH p.62

- Gwechall, em yaouankiz munudik, on bet o skrapañ per... hag avaloù... ha kastrilhez... ha... e jardin un amezegez kozh, e-tal ti va c'herent.

1949
Daveenn : SIZH p.60

Ur wezenn izel a-walc'h eo ar c'hakao, dezhi ment ur wezenn aval pe vesper, nemet ne vez ket ken brankaouek, hag an delioù a denn kentoc'h da re ar c'histin.

1985
Daveenn : DGBD p176

Ar fallañ rapatuilhachoù eus an avaloù a laosker gant Youenn hag e lavarer dezhañ en em geitañ ganto.

1999
Daveenn : KOKE.II p191

Etimologiezh

Ger anavezet dindan ar stumm "abal" en henvrezhoneg. Termen indezeuropek da dostaat ouzh ar saozneg "apple", an alamaneg "Apfel". Ger kar d'ar c'hembraeg "afal", d'ar c'herneveureg "aval".

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial