I.
1. Gwalennig vetal vegek, un tal dezhi prl., a dalvez da frammañ, ispilhañ, strollañ traoù, traezoù.
Tal, beg un tach. Tachoù dezho un tal, hep tal. Sankañ tachoù gant ur morzhol. Nodiñ a ra an tach en tu all d'ar plankenn. Stagañ udb. ouzh udb. all war-bouez un tach. Aet 'z eus un tach e rod a-dreñv e varc'h-houarn.
&
Ur c'hant tachoù : ur pakad kant tach.
2. Tach-botoù : doare tach a sanked er boteier koad.
&
Tach-marc'h : doare tach ledan a-walc'h e dal a reer gantañ da houarnañ ar c'hezeg.
[1924] N’en devoa ket ankouaet moarvat e votez-koad er gêr, hag an tachoù-marc’h a oa enni ?
II.
A.
Trl. kv.
Bezañ eeun evel un tach : bezañ eeun-tre.
&
Bezañ gwiv evel ur c'hant tachoù : bezañ gwiv-tre.
B. Dre skeud.
1. Gar.
Bezañ sonn war e dachoù : bezañ postek.
&
Sport (er redadegoù)
Serriñ an tachoù : bezañ an hini diwezhañ, redek pell war-lerc'h ar re all.
2. Trl. skeud.
[2015] Skeiñ tachoù gant ub., skeiñ war an tach : distagañ komzoù flemmus ouzh ub., evit e c'hodisat alies.
[2015] Skeiñ a ra Adriani war an tach adarre. 'Meus aon emaout o skeiñ tachoù ganin!
&
Sevel war e dach : sonnañ e gorf.
&
Sevel war e dach(où) : sonnañ e gorf diwar imor, gwiskañ un neuz lorc'hus ha gourdrouzus.
Ha talvezout a rae ar boan sevel war ho tachoù evit un netraig evel-se ?
&
Chom da zastum an tachoù : chom da straniñ en hent.
&
[2015] Ober tachoù : en em chalañ, bezañ ankeniet abalamour d'udb.
[2015] Ma lazh ar muntrer adarre e c'hellimp ober tachoù da vat. Me a rae tachoù, me 'lavar dit !
&
Lakaat an tach da ub. : kavout an tu da gaout levezon warnañ, tapout krog ennañ, e rediañ da gemer un diviz, da ober udb., h.a.
Neuze un prezidant koleret a bersuadas d'an roue ez lakaze ober peder rod a houarn e-barzh tri dez pere a ve añvironet a dachoù ha kizelloù lemm pe gant re ez vihe dispennet dre dourmant, ha maz roze ivez spont d'an gristenien arall, oz welet an horriplded hag ar gruelded a'n tourmanchoù.
neuse vn president coleret a persuadas dan roue ez laquase ober peder rot a houarn e barz tridez pere auy he enuironet a tachou ha quisellou lem pe gant re ez vihe dispenet dre tourment: ha maz rose yuez spond dan christenyen arall, oz guelet an horribldet hac an crueldet en tourmanchou.
1576
Daveenn :
Cath
p20
Grit din, Mari, Dre an goulioù / A eure outraj an tachoù, / Na zeuy, a ziwezh da zezraoù, / Nepred droukspered d'hon metoù.
17. Gryt dyff, Mary, dre-n goulyou / A guere outraig an taichaou, / Na duy, à dyuez da dezraou, / Nepret drouc speret d-on metaou.
1622
Daveenn :
Do.
p63
tach
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg clou, maillette
tachoù
tachou
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg clou
11. Imprimit don e bemp Gouli / E goueled hor speredoù-ni; / Ha skrivit en hon eneoù / E groaz, e wad hag e dachoù.
11. Imprimit doûn e bemp Gouli / E gouelet hor speredou-ny; / Ha scrivit en hon enéou / E Groas, e oat, hag e dachou.
1677
Daveenn :
Do.
p68
tachoù krogek
taichou croguecq
1732
Daveenn :
GReg
pg (clou) crochu
tachoù marc'h
taichou marc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s de mareschal)
tachoù karr
taichou qarr
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s de Charrette)
tachoù goulazh
taichou goulas
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s de latte)
tachoù to
taichou to
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s de latte)
tachoù lestr
taichou lestr
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s de navires)
plantañ un tach
planta un taich
1732
Daveenn :
GReg
pg (mettr un) clou, enfoncer (un clou)
Daveenn :
GReg
pg clouviere (ou clouiere, piece de fer percée pour former les têtes des clous)
penn an tach
penn an taich
1732
Daveenn :
GReg
pg (la tête) du (clou)
tach jenofl
taich genofl
1732
Daveenn :
GReg
pg girofle (Clou de girofle, fruit de l'arbre de ce nom.)
tachoù jenofl
taichou genofl
1732
Daveenn :
GReg
pg girofle (Clou de girofle, fruit de l'arbre de ce nom, p.)
tach
taich
1732
Daveenn :
GReg
pg attache (cloud, cloud qui attache à la terre), clou
pennoù tach
pennou-taich
1732
Daveenn :
GReg
pg caboches (vieux clous)
kozh tachoù
coz-taichou
1732
Daveenn :
GReg
pg caboches (vieux clous)
tachoù
taichou
1732
Daveenn :
GReg
pg clou
tach
1732
Daveenn :
GReg
pg clou
tachoù
tacheü
1732
Daveenn :
GReg
pg clou
tachoù botoù
taichou boutou
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (de souliers)
tachoù botoù
taichou bodtou
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (de souliers)
tach plat
taich plad
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (plat)
tach botoù
taich botou
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (de souliers)
tachoù plat
taichou plad
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (plat)
tach pennek
taich pennecq
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (à tête)
tachoù pennek
taichou pennecq
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (à tête)
tachoù lisenn
taichou-liçzen
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s de deux deniers piece)
tachoù war viñs
taichou var viñs
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s à vis)
tachoù riñved
taichou riñvet
1732
Daveenn :
GReg
pg clou (s rivez)
likit un tach ennañ
likid eunn tach enn-hañ
1850
Daveenn :
GON.II
pg tach
tach
1850
Daveenn :
GON.II
pg tach
likit eñ a-zispilh ouc'h un tach
likit-héñ a-zispil ouc'h eunn tach
1850
Daveenn :
GON.II
pg dispil
tachoù
tachou
1850
Daveenn :
GON.II
pg tach
kalz a dachoù a lekeot em botoù
kalz a dachou a lékéod em boutou
1850
Daveenn :
GON.II
pg tach
trebarzhiet eo an tach
trebárchet eo an tach
1909
Daveenn :
BROU
p. 432 (le clou a traversé)
Trebarzhet eo an tach.
trebarzet eo an tach
1923
Daveenn :
SKET
p.193, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Le clou a traversé". (Eusa)
Ha Jojo a-blom a daolas e droad kleiz war beg lost Pipi. E droad ? n’en devoa ket ankouaet moarvat e votez-koad er gêr, hag an tachoù-marc’h a oa enni ?
Ha Jojo a-blomm a dôlas e droad klei war beg lost Pipi. E droad ? n’an nevoa ket ankouaet marvad e voutez-koad er gêr, hag an tachou marc’h a oa enni ?
« C’hwi a rae dezhañ chom er gêr d’ar sul ["Sul"], gant aon en dije uzet tachoù e votoù. »
1944
Daveenn :
ATST
p.59
C'hoari an doupi : Toupioù beuz, toupioù faou, lod gant ur beg koad, lod gant un tach marc'h, ur fiselenn ha yao !
C'hoari an doupi. Toupiou beuz, toupiou fao, lod gant eur beg koad, lod gant eun tach-marc'h, eur fiselenn ha yo !
1944
Daveenn :
EURW.1
p22
Me a dremene dirak an ti-se bemdez en ur sevel d’am c’hambr ; ar stalafioù a oa serret war ar prenestroù ; an nor, o tigeriñ war Vanell ar Paste, a oa leun a dachoù-houarn evel hini un iliz ; ur « judaz » a oa toullet enni, gant ur roued-orjal.
Me a dremene dirak an ti-se bemdeiz en eur sevel d’am c’hambr ; ar stalafiou a oa serret war ar prenestrou ; an nor, o tigeri war Vanell ar Paste, a oa leun a dachou houarn evel hini eun iliz ; eur « judaz » a oa toullet enni, gant eur roued-orjal.
1944
Daveenn :
EURW.1
p.89
Ma tremen ar muntrer gant an drouklazh-se e c'hellimp soñjal e kare droug da gKorasidis e-unan end-eeun. Met ma lazh adarre e talvezo en deus lakaet da vukenn dezhañ ar floderion gemedel ha neuze e c'hellimp ober tachoù da vat.
2015
Daveenn :
EHPEA
p85
Skeiñ a ra Adriani war an tach adarre. "Ha petra 'ri-te," Adkrediñ a ri gant ar vuhez dizimez, goude kement a vloavezhioù?"
