I.
1. [1499, 1732] Bronneg daskirier, eus ar c'herentiad Bovidae, anezhañ par ar c'havr.
Blevek evel bouc'h. Ar givri hag ar bouc'hed. C'hwezh ar bouc'h.
2. Dre skeud. (dirak un ak.)
Termen a dalvez da gomz en un doare dismegañsus db. udb. pe ub.
Ne blije ket dezhañ tremen ar bouc'h pont-se.
DHS. kozh.
II. (db. an dud)
1. Den e benn e-unan, hailhon.
Hennezh zo ur bouc'h.
&
Trl.
[1927] Penn bouc'h : den dieeun, kamm e spered.
2. Dre gunuj.
Merc'hetaer.
Bouc'h kozh !
3. Trl. skeud.
Bezañ ur bouc'h gant udb. : karet udb. dreist-kont.
Hennezh a oa ur bouc'h gant ar gwin-ardant.
&
Lakaat ar bouc'h war an ti : labourat muioc'h eget ar pezh zo goulennet.
&
Aet eo ar bouc'h war lein an ti gant ub. : dirollet eo da c'hoarzhin.
&
Distreiñ gant ur bouc'h, ober bouc'h, tapout ar bouc'h : c'hwitañ (war un arnodenn, h.a.).
Laouen e voe o kemenn dezhi ne zistroe ket gant ur bouc'h. Honnezh zo ur vicher d'ober bouc'h enni alies. Tapet en deus ar bouc'h.
&
Estl. (dirak un ak.)
Ger a raer gantañ evit ezteuler an nec'hamant a vez abalamour d'udb. Ar bouc'h ki-se !
4. Relij.
Bouc'h ar pec'hedoù : bouc'h a veze sammet warnañ holl bec'hedoù Israel hag a veze taolet en un islonk.
&
Dre ast.
Nep tra pe den a damaller dezhañ, e gaou alies, bezañ pennkaoz da walleurioù pe stad reuzeudik ub.
houc'h [sic, vi-koukoug, renket e-touez ar gerioù e b]
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg bouc
bouc'hioù
houc'hiou (sic)
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg bouc
bouc'hed
bohiet
1699
Daveenn :
Har.
pg bouc'h (bouc, pl.)
bouc'h
boc'h
1699
Daveenn :
Har.
pg bouc'h (bouc)
kozh bouc'hed
coz-bouc'hed
1732
Daveenn :
GReg
pg bouquin (vieux bouc)
kozh bouc'hed
coz-bouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg bouquin (vieux bouc)
bouc'hed kozh
bouc'hed coz
1732
Daveenn :
GReg
pg bouquin (vieux bouc)
kazel vouc'h
cazell-vouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg gousset (Gousset puant.)
bouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg bouc (le mâle de la chèvre)
bouc'hed
1732
Daveenn :
GReg
pg bouc (le mâle de la chèvre)
bouc'h
boc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg bouc (le mâle de la chèvre)
flaerius ha lusuurius evel ur bouc'h
flaeryus ha luxurius evel ur bouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg (puant & lascif comme un) bouc
boc'hed
1732
Daveenn :
GReg
pg bouc (le mâle de la chèvre)
kozh bouc'h
coz bouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg (vieux) bouc
ur c'hozh bouc'h
ur hoh bouh
1732
Daveenn :
GReg
pg (vieux) bouc
bouc'h kozh
bouc'h-coz
1732
Daveenn :
GReg
pg bouquin (vieux bouc)
kazel bouc'h
cazell-bouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg gousset (Gousset puant.)
c'hwezh ar bouc'h a zo gant &c.
c'huez ar bouc[']h a so gand, &c.
1732
Daveenn :
GReg
pg gousset (Voilà qui sent le gousset, qui sent mauvais.)
c'hwezh bouc'h
c'huez bouc'h
1732
Daveenn :
GReg
pg gousset (L'odeur du gousset.)
bouc'hed
1850
Daveenn :
GON.II
pg bouc'h (Bouc, bête à cornes, qui est le mâle de la chèvre. Pl.)
bouc'h
1850
Daveenn :
GON.II
pg bôc'h, bouc'h (Bouc, bête à cornes, qui est le mâle de la chèvre) + p.20, livre premier, "bouc".
Flaerius eo evel ur bouc'h.
Fleriuz eo ével eur bouc'h.
1850
Daveenn :
GON.II
pg bouc'h (Il est puant comme un bouc).
c'hwezh bouc'h
c'houés-bouc'h
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg c'houés (-bouc'h)
bouc'h
bôc'h
1850
Daveenn :
GON.II
pg bôc'h, bouc'h (Bouc, bête à cornes, qui est le mâle de la chèvre).
Ar gavriged a c'houlennas / Kaout barv hir, 'vel ar bouc'hed ; / Hag o goulenn d'ar re-se bet, / Ar re-mañ oc'h [ouzh] Doue a glemmas, / O lavaret : — « N'eus mui a gemm / 'Tre ar re vat hag ar re fall. »
Ar gaoriged a c'houlennaz / Kaout baro hirr, 'vel ar bouc'hed ; / Hag ho goulenn d'ar re-ze bet, / Ar re-man oc'h Doue a glemmaz, / O lavaret : — « N'euz mui a gemm / » Tre ar re vad hag ar re fall. »
1867
Daveenn :
MGK
p130-131
— « Bouc'hed flaerius ! Perak tamall, / Perak ouzhin-me dont da glemm, / War-zigarez m'am beus roet / D'ar gavriged ivez barv ? »
— « Bouc'hed fleriuz ! perak tamall, / » Perak ouz-in-me dont da glemm, / » War zigarez m'am beuz roet / » D'ar gaoriged ive baro ?
1867
Daveenn :
MGK
p131
flaer ar bouc'h
fléar-ar-bouc'h
1909
Daveenn :
BROU
p. 388 (surtout pour désigner l'odeur de l'urine dans les draps et les habits)
c'hwezh bouc'h
c'houez-bouc'h
1909
Daveenn :
BROU
p. 388 (odeur)
Evit ar baotred, heñveloc’h a-se ouzh bouc’hed ha chas eget ouzh tud, ez int ken dibourvez a bep emzalc’h hag emziouer, ken digizidik o c’halon e traoù ar garantez ken e vez pleustret ganto ar merc’hed diguzh-kaer a-c’houez d’an holl (3).
Evid ar baotred, henveloc’h a ze ouz bouc’hed ha chas eged ouz tud, ez int ken dibourvez a beb emzalc’h hag emziouer, ken digizidik o c’halon e traou ar garantez ken e vez pleustret ganto ar merc’hed digus-kaer a-c’houez d’an holl (3).
1923
Daveenn :
SKET
p.100
Tremenet gante Tremel, Lann ar Manac’h, o pignal gra sonn Plounerin, hag int o welet, e-touez ar vein, ar brug hag al lann orodet, ur boc’h, ur boc’h barvek ha korniek.
Tremenet gante Tremel, Lann ar Manac’h, o pignal gra sounn Plounerin, hag int o welet, e-touez ar vein, ar brug hag al lann orodet (1), eur boc’h, eur boc’h barvek ha korniek.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 41, p.949 (Mae 1924)
bouc'h
boc'h
1927
Daveenn :
Geri.ern
pg bouc'h
penn bouc'h
penn-bouc'h
1927
Daveenn :
Geri.ern
pg bouc'h
bouc'h harluet
1931
Daveenn :
VALL
pg bouc (émissaire)
bouc'h bevez
bouc'h-bevez
1931
Daveenn :
VALL
pg bouc (émissaire)
bouc'hed
1931
Daveenn :
VALL
pg bouc
bouc'h
1931
Daveenn :
VALL
pg bouc
bouc'h
boc'h
1931
Daveenn :
VALL
pg bouc
Pe e kemerez ar bouc'h dre e gerniel, pe e vi divouzellet gantañ.
2015
Daveenn :
EHPEA
p383
Notennoù studi
Roet eo "boc'h" e GON.II evel ar stumm eus Bro-Wened.
Etimologiezh
Termen testeniekaet e krennvrezhoneg dindan ar stumm "boch". Ger kar d'ar c'hembraeg bwch.
