I.
(dirak un ag. pe un agv.)
1. [1499] Betek an hanter.
Hanter leun. Hanter noazh.
[1877] Setu Per ha me hon-daou hon-unan gant ur guchenn golo evit gwele, skuizh hor c’horf evit gwir, mes hanter leun hepken hor c’hof.
2. Dre ast.
[1499, 1867, 1931] Termen a dalvez da zezverkañ ur stad etre.
Hanter dall, hanter devet, hanter debret, hanter dorret, hanter boazh, hanter droc'het, hanter lazhet, hanter roget, hanter serr, hanter varv, hanter vev, hanter zigor.
&
Trl. dre verr.
Bezañ hanter : [1850] hanter vezv.
&
[1931] Bezañ hanter wir : bezañ gwir a-walc'h.
3. Ar mab, ar verc'h hanter henañ : ar mab, ar verc'h eil koshañ en un tiegezh zo tri bugel ennañ.
II.
(e-unan, db. oberoù, obererezh an dud)
Na vezañ nemet hanter : na vezañ graet nemet an hanter eus udb.
N'omp ken nemet hanter c'hoazh : n'hon eus graet nemet an hanter eus al labour.
&
Bezañ tremen hanter ganti : bezañ graet muioc'h eget an hanter eus ar pezh zo d'ober.
EVEZH.
(a) kemm. blot. e deroù an anvioù-gwan a lakaer goude hanter adverb ;
(b) pouezmouezhiet e vez an adverb hanter war e silabenn ziwezhañ pa vez dirak ur ger unsillabennek.
Tammoùigoù latin ha kozh tammoù galleg ne zeuas ken gantañ d'ar gêr, nemet ul levrig skritur moull, hanter roget ha peuruzet, a lenned er penn a-raok anezhañ ar c'homzioù-mañ e latin : Paedri Fabulae, da lavaret eo : Mojennoù Faedr.
Tammouigou latin ha koz-tammou gallek ne zeuaz ken gant-han d'ar ger, nemed eul levrik skritur-moull, hanter roget ha peur-uzet, a lennet er penn-araog anezhan ar c'homsiou-ma e latin : Phaedri Fabulae, da lavaret eo : Mojennou Phaedr.
1867
Daveenn :
MGK
Rakskrid VI
Evit lavaret krenn, ne gredfe den biken / Piv eo a gemeras da bried hor glufenn ? / Ur jilgamm, hanter dort hag ouzhpenn born-iskis.
Evit lavaret krenn, ne gredfe den biken / Piou eo a gemeraz da bried hor glufen ? / Eur chil-gamm, hanter-dort hag ouspenn born iskiz.
1867
Daveenn :
MGK
p57
Setu ar goulm o vont digor he divaskell hag ur valkenn zu-pod rag-enep o sevel. Rankout voe d'al labous klask bod ouzh ur wezenn, he-unan er vro-se, outi dibaot delienn. Ar goulm hanter strobet, pa voe aet an arnev, un derzhienn riv ganti, a c'hournij ac'hane.
Setu ar goulm o vont digor he diouaskel, hag eur valkenn, zu-pod rak-enep o sevel. Rankout voe d'al labouz klask bod oc'h eur wezen, he-unan er vro-ze, out-hi dibaot delien. Ar goulm hanter strobet, pa voe eat an arne, eun dersien riou gant-hi, a c'hournij ac'hane.
1867
Daveenn :
MGK
p19
Kaout a reas div gazul dislivet, ur gamz intret hag ur c’halur houarn hanter diarc’hantet.
Kaout a reaz diou kazul dislivet, eur gamps intret hag eur c’halur houarn hanter-diarc’hantet.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.231
Setu Per ha me hon-daou hon-unan gant ur guchenn golo evit gwele, skuizh hor c’horf evit gwir, mes hanter leun hepken hor c’hof.
Setu Per ha me hon daou hon-unan gant eur guchenn golo evit guele, skuiz hor c’horf evit guir, mez hanter-leun epken hor c’hof.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.72
Hag holl evurus, ankouaet gante o laeroñsi, ha trefuet, krial a raent, ha c’hoarzhin ha skrijal ! Kement ha ker bihan, ken ma deuas ar sakrist kozh, hanter vouzar koulskoude, d’o c’hlevet.
Hag oll evurus, ankouaet gante o laeronsi, ha trefuet, krial a rênt, ha c’hoarzin ha skrijal ! Kement ha ker bihan, ken ma deuas ar zakrist koz, hanter bouar koulskoude, d’o c’hlevet.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)
hanter zegemeret
hanterzigemeret
1931
Daveenn :
VALL
pg admissible
hanter savet
hanter-savet
1931
Daveenn :
VALL
pg (pavillon en) berne
bilhed hanter briz
bilhed hanter-briz
1931
Daveenn :
VALL
pg billet (demi place à prix réduit)
hanter vilhed
hanter-vilhed
1931
Daveenn :
VALL
pg billet (demi place à prix réduit)
hanter wir
hanter-wir
1931
Daveenn :
VALL
pg assez
hanter zigor
hanter-zigor
1931
Daveenn :
VALL
Rakskrid p XXXIV
marc'hadourezh fichet hanter werzhet
marc'hadourez fichet hanter-werzet
1931
Daveenn :
VALL
pg apprêter (marchandise bien apprêtée est à demi-vendue)
Ar voereb Mari ne lavare grik ebet. Astennet e oa war he gwele, hanter vev, hanter varv.
1944
Daveenn :
ATST
p.60
Lod all a dape taolioù botez en o revr hardizh evel Maoris an Dod, unan hanter inosant, a lakae droug da vont er mestr-skol gant e c'heizoù.
Lod all a dape taoliou botez en o reor hardiz evel Moris An Dod, unan hanter inosant, a lakae droug da vont er mestr-skol gant e c'heizou.
1944
Daveenn :
EURW.1
p22
Lod eus ma c'hendiskibien a veze sachet ken alies war o skouarn dehoù, ken na oa hanter-zistaget diouzh o fenn, ha deuet evel ul loa.
Lod eus ma c'hendiskibien a veze sachet ken alies war o skouarn dehou, ken na oa hanter-zistaget diouz o fenn, ha deut evel ul loa.
1944
Daveenn :
EURW.1
p22
Hag e serras ar genoù war ar forn hanter-c’houllo.
1944
Daveenn :
ATST
p.89
— « Mat, en em dennit neuze, alese, ma welin un dra bennak, rak me a wel un hanter gwelloc’h egedoc’h. »
