Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
10
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. 1. Paotr zo kar a-berzh tad ha mamm - pe a-berzh tad hepken pe vamm hepken - da vugale all an tiegezh. Tri breur dezhi a varvas yaouank. Breudeur gevell int. 2. Dre ast. Rummad tud zo boutin etrezo an orin, ar ouenn hag ar sevenadur. Hor breudeur tramor. II. Dre skeud., RELIJ. 1. Ezel eus ur vreuriezh relijiel. HS. frer. 2. (en e furm lies) Termen a ra ur beleg gantañ evit komz ouzh ar feizidi. Ma breudeur ha ma c'hoarezed kristen.

Skouerioù istorel : 
111
Kuzhat roll ar skouerioù

brotr

900
Daveenn : LDJM.1 p.60

Bennoezh Doe a bedan war enev brezr Stefan

1480
Daveenn : PHBR Diell niverelaet

breuzr

1499
Daveenn : LVBCA p43 (frere)

breur

1659
Daveenn : LDJM.1 pg frere

breudeur

1659
Daveenn : LDJM.1 pg frere, breur

muntr eus a ur breuzr

1732
Daveenn : GReg pg fratricide

multrerezh ag ur brer

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Van.)

muntrañ e vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Faire un fratricide.)

muntret e vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Faire un fratricide, pp.)

multriñ e vrer

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Faire un fratricide, Van.)

lazhañ e vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Faire un fratricide.)

lazhet e vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Faire un fratricide, pp.)

lazhiñ e vrer

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Van.)

Kain eo bet ar c'hentañ en deus muntret e vreuzr, ha graet ar c'hentañ muntr er bed.

1732
Daveenn : GReg pg fratricide (Caïn fut le premier des Fratricides, ou a commis le premier fratricide.)

breuzr

1732
Daveenn : GReg pg frere

breuzdeur

1732
Daveenn : GReg pg frere (p.), frere (Freres, Religieux.)

brezr

1732
Daveenn : GReg pg frere (Van.)

breder

1732
Daveenn : GReg pg frere (Van., p.)

breuzdeur kompez

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres germains, ou freres de pere & de mere.)

breuzdeur a-berzh tad

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres consanguins.)

Ar bed-holl a zo breuzdeur a-berzh an Tad Adam.

1732
Daveenn : GReg pg frere (Tous les hommes sont freres en Adam.)

breder ag ur c'hofad

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres jumeaux.)

heñvel ouc'h e vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg (semblable) à (son frère)

hañval doc'h e vrer

1732
Daveenn : GReg pg a

hep kimiadañ digant e vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg adieu

Daou vreuzr kompez int.

1732
Daveenn : GReg pg germain (Ils sont freres germains.)

Breuzdeur kompez int.

1732
Daveenn : GReg pg germain (Ils sont freres germains.)

Kain a yoa baleant goude ma en devoa lazhet e vreuzr.

1732
Daveenn : GReg pg fugitif (Cain devint fugitif après le meurtre de son frere.)

breuzdeur eus a ur memes kofad

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres jumeaux.)

An Hugunoded a zo hon breuzdeur keizh faziet, siwazh dezho.

1732
Daveenn : GReg pg frere (Les Heretiques sont nos pauvres freres errants.)

Ar Gatoliked a zo hon breuzdeur e Jezuz-Krist.

1732
Daveenn : GReg pg frere (Les Catholiques sont nos freres en Jesus-Christ.)

menez breur

1732
Daveenn : GReg pg bré (mont près Guingamp)

breur

1732
Daveenn : GReg pg bré (mont près Guingamp)

kador an breuzr

1732
Daveenn : GReg pg chaise (de Prédicateur)

breudeuzr kompez

1732
Daveenn : GReg pg charnel (propres freres charnels)

breudeuzr a-berzh tad ha mamm

1732
Daveenn : GReg pg charnel (propres freres charnels)

breuzdeur gevell

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres jumeaux.)

breuzdeur a-berzh tad

1732
Daveenn : GReg pg (freres) consanguins

breuzdeur eus a ur memes tad

1732
Daveenn : GReg pg (freres) consanguins

breuzdeur lik

1732
Daveenn : GReg pg convers (frere convers, ou, frere laïc)

breuzr bastard

1732
Daveenn : GReg pg frere (Frere naturel.)

breder a vamm

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres uterins, Van.)

breuzdeur a-berzh mamm

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres uterins.)

breder a dad

1732
Daveenn : GReg pg frere (Freres consanguins, Van.)

a vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fraternel

ur garantez a vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fraternel,-le (Une amitié fraternelle.)

evel breuzdeur

1732
Daveenn : GReg pg fraternellement (en frere)

ur garantez a vreder

1732
Daveenn : GReg pg fraternel,-le (Une amitié fraternelle.)

e-c'hiz daou vreuzr

1732
Daveenn : GReg pg fraternellement (en frere)

Bevañ a reont evel breuzdeur.

1732
Daveenn : GReg pg fraternellement (Ils vivent fraternellement.)

Bevañ a reont evel e-c'hiz daou vreuzr.

1732
Daveenn : GReg pg fraternellement (Ils vivent fraternellement.)

Karantez entre daou vreuzr, pe entre daou vignon, pe entre daou diegezh, &c.

1732
Daveenn : GReg pg fraternité

breder

1850
Daveenn : GON.II pg breur (En Vannes, "brér". Pl. "bréder").

breur

1850
Daveenn : GON.II pg brér, breûr (Frère, celui qui est né de même père et de même mère, ou de l'un des deux seulement) ; (En Vannes, "brér").

breur

1850
Daveenn : GON.II pg brér, breûdeûriez, breûr (Frère, celui qui est né de même père et de même mère, ou de l'un des deux seulement), kenvreûr + p.19, livre premier, "frère".

breudeur

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (Frère, celui qui est né de même père et de même mère, ou de l'un des deux seulement. Pl.) + p.19, livre premier, "des frères".

breudeur a-berzh mamm

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (frères utérins).

breudeur a-berzh tad

1850
Daveenn : GON.II pg brêur (frères consanguins).

breudeur a dad

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (frères consanguins).

breudeur a vamm

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (frères utérins).

Breudeur eus a ur c'hofad.

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (Frères jumeaux).

breudeur gevell

1850
Daveenn : GON.II pg breûr-gével (Frère jumeau. Pl.)

breudeur gompez

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (frères germains, frère de père et de mère).

breur gevell

1850
Daveenn : GON.II pg breûr-gével (Frère jumeau).

Ur breur em [sic] boa, hogen marv eo.

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (J'avais un frère, mais il est mort).

Holl dra e vreur a zo aloubet gantañ.

1850
Daveenn : GON.II pg aloubi (Il a usurpé tout le bien de son frère).

Kalz aotreoù en deus graet d'e vreur.

1850
Daveenn : GON.II pg aotré (Il a fait plusieurs concessions à son frère).

N'eo ket ken bigofek hag e vreur.

1850
Daveenn : GON.II pg bigôfek (Il n'est pas si ventru que ses frères).

it da ziduellañ ho preur bihan

1850
Daveenn : GON.II pg diduella

ho preur eo en deus digaset an dra-mañ deomp

1850
Daveenn : GON.II.HV pg digas

fals-vreur

1850
Daveenn : GON.II pg fals

emañ atav o flatrañ e vreudeur

1850
Daveenn : GON.II pg flatra

Ho preur

1850
Daveenn : GON.II p.10, introduction, "votre frère".

va breudeurigoù geizh

1850
Daveenn : GON.II p.22, livre premier, "mes chers petits frères".

Va breur a werzh e zanvez.

1850
Daveenn : GON.II p.61, livre second, "Mon frère vend son bien".

Gouiziekoc'h eo evit e vreur.

1850
Daveenn : GON.II p.93, livre second, « Il est plus savant que son frère ».

Moanoc’h den eo eget e vreur.

1850
Daveenn : GON.II p.63 (Il est plus mince que son frère).

An dra-se a zo d’am breudeur.

1850
Daveenn : GON.II p.67 (Cela est à mes frères).

Kemerit hennezh evidoc’h, ha roit egile d’ho preur.

1850
Daveenn : GON.II p.70 (Prenez celui-là pour vous, et donnez l'autre à votre frère).

Ar vreudeur-hont n’en em garont ket kalz

1850
Daveenn : GON.II pg 70 (Ces frères-là ne s'aiment pas beaucoup).

An hini a gan aze, a zo breur din.

1850
Daveenn : GON.II p.72 (Celui qui chante là est mon frère).

Hemañ a zo evit ho preur, hag egile evidoc'h.

1850
Daveenn : GON.II p.75 (Celui-ci est pour votre frère, et l'autre pour vous).

breudeur gevell

1850
Daveenn : GON.II pg breûr (Frères jumeaux)

Avielañ a ray va breur en oferenn-bred.

1850
Daveenn : GON.II pg aviéla (Mon frère chantera l'évangile à la grand' Messe).

Va breur paour, me ho ped, n'ankounac'hait biken emañ 'n nec'h, an enkrez atav war ziarbenn ar re a vez en hent !

1867
Daveenn : MGK p17

« Va breudeur, emezañ, list ac'hanon ganoc'h / Ha na lavarit ket da zen ; / Me ziskouezo doc'h ur braden / Zo enni peuriñ a'r gwellañ ; / Ned eus he far war-dro amañ, / N'ho pezo ket a geuz. »

1867
Daveenn : MGK p42-43

Dezhi [d'ar garantez] omp heñvel holl : hag al laouenanig, / Ho preur-c'hwi, peorien geizh, dister ha bihanik, / Zo kement dirazi ha roue brasañ ar bed ; / Eñ ha c'hwi zo gant Doue gwelloc'h zoken karet.

1867
Daveenn : MGK p119

Ne vezo kanet nemet kanaouennoù a vrezel, a lakay kalon an holl da dridal, ha, da ziwezhañ, ec’h azezimp holl ouc’h an daol evit dibriñ, evel breudeur, ur fest ha ne vanko ennañ na cher vat leizh-kof, na gwin kozh da evañ gant ar skudell.

1877
Daveenn : EKG.I. p.176

— Koulskoude n’omp ket evit lezer hor breudeur da gouezhañ etre pavioù bleizi ker kriz ha soudarded Canclaux.

1878
Daveenn : EKG.II p.106

Neuze e veze an den evit un den all a ouenn hag a vro gantañ dalc’hmat ur breur hag ur mignon, gwirion en e oberoù, gwirion en e gomzoù, gwirion en e venozioù.

1923
Daveenn : SKET p.67

Breur gevell eo d’ar Vuhez : ganet int en hevelep deiz, hag i ker kaer ha ker kaer.

1924
Daveenn : SKET.II p.41-42

Sellit oute. Ha gwelet a rit-hu Jojo, ar Paotr-Ruz, Lellig an Touz, Fañch ar Peul, Bilzig hag e vreur, ha kalz a re all hag a anavezit, o palat, o pigellat, o vañsonat ; hag ar merc’hed, ken trefuet all, a sikour o breudeur : klask, kavout, kerc’hat, dougen a reont ar vein evit sternañ ha kreñvaat al listri hag an tourelloù.

1924
Daveenn : BILZ1 1123

breder

1927
Daveenn : GERI.Ern pg breur

da'z preur

1927
Daveenn : GERI.Ern pg az1 (à ton frère)

breur

1927
Daveenn : GERI.Ern pg breur

breudeur

1927
Daveenn : GERI.Ern pg breur

brer

1927
Daveenn : GERI.Ern pg breur

Da'm breur kelt, Allin-Collins, -Drouiz Hal Wyn-, den a Gernoù, e Londrez

1929
Daveenn : SVBV p4

Eno, an tren a zaleas ur pennadig, ha setu me da sellout dre ar prenestr ha peuzkerkent, e welis adarre un den gwisket pimpatrom ouzh an hini a youc'has en Arles : "Les voyageurs pour Marseille!..." Diarvar eo, emezon-me din va-unan, diarvar eo, paotred o c'halabousennoù delioù derv a zo breudeur pe kendirvi-kompez, pa'z eo gwir ez int heñvelwisket o-daou !

1929
Daveenn : SVBV p11

Daou vugel a oa bet, hi, itron Ar Braz, deuet Bretonez dre he dimeziñ, hag ur breur, Bertrand, a oa distroet da Gristiana -Oslo-, da genderc'hel kenwerzh koad e dud-kozh.

1944
Daveenn : EURW.1 p44

Glaoda vihan a voe kaset d'ar skol da Vontroulez, da di ar Breudeur : war e zaouzek vloaz, e voe lakaet war al latin e Kloerdi Kastell-Paol.

1944
Daveenn : EURW.1 p10

E soñj dezhañ a oa prouiñ, kent e varo, daou dra : Da gentañ, ne oa ket hor c’hentadoù-ni, Bretoned, diskennidi eus Bretoned Breizh-Veur, hogen nized vihan pell an Arvoriz, breudeur d’ar C’halianed.

1944
Daveenn : EURW.1 p.209

Ar pevar Garnoediad en em glaskas, ha hiniennoù eus Kallag a unanas ganimp, Herri Liegard hag e vreur Adolf, mibien d'an apotiker, Jul Herve hag eñ magnous, mab d'an horolajer, ha Frañsiz Prijant, mab d'ar marc'hadour gwin.

1944
Daveenn : EURW.1 p34

Hemañ ne oa ket breur mes beleg.

1944
Daveenn : EURW.1 p62

Bihan e teu an aer da vezañ da skevent ar breur Arturo.

1949
Daveenn : SIZH p.38

- C'hwi, chomit gant ho kramenn, mar plij ganeoc'h ! Krenet he doa mouezh ar breur Arturo, en ur zistreiñ e flemmadenn d'ar breur Celestino.

1949
Daveenn : SIZH p.44

- Breur Arturo, savit en ho sav ! eme mouezh sioul an Tad-Mestr.

1949
Daveenn : SIZH p.39

- Breudeur hoc'h eus en ho pro ? eme eben. - C'hoarezed ; peder.

1949
Daveenn : SIZH p.45

Ma vo dizrouk o zreizh er bed, / A- holl-galon, breudeur bepred, / Ma ne vo mui na Gwenn na Glaz, / Drailh ruz ganto 'vel ki ha kazh, / Ma ne vo ken na droug na doan, / O ! ma Jezuz, C'hwi ar gwir Oan !

1960
Daveenn : PETO p84

An eil, eñ, a ouie mat a-walc'h ar vicher ; deut e oa d'am c'haout war ali ur breur dezhañ hag a oa dija e-touez va zud.

1985
Daveenn : DGBD p69

Ur gerentiezh dic'hortoz ha nebeut anavezet a lakfe hor [sic, hon] Akilleüs da vezañ ivez, gouez da istorourien zo, breur gevell Cùchulainn, armoù burzhudus ha Tan-an-haroz hag all...

2016
Daveenn : ILIAS p10

Notennoù studi

Ar meneg gwenedek testeniekaet da-geñver ar pennger "a" e GReg zo bet notennet gant an dorn. Gregor Rostrenenn a ro da c'houzout e 1732, diwar-benn distagadur ar stumm "breuzdeur" : « le z , dans ce mot ne se prononce pas ; mais il s'écrit , pour prononcer plus longue la syllable , ou il est presque équipollent a un e. » ========================================== Ur sell a c'haller ober ouzh pajenn an dornskrid e-lec'h ma kaver ar frazenn "Bennoezh Doue a bedan war ene breur Stefan" (fin ar XVvet kd) en un notenn eus ur blog : https://millefeuillesdebretagnesite.wordpress.com/2021/08/17/arret-sur-ymages-a-la-recherche-de-la-langue-bretonne-2/

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial