I.
RELIJ.
1. [1499, 1659, 1732, 1850, 1904, 1927, 1931] Unan eus an daouzek diskibl kentañ bet dibabet gant Jezuz-Krist evit prezeg an aviel.
[1732] Diwezhañ koan hor Salver gant e Ebestel, e-barzh ar goanlec'h. [1732] An abostol sant Paol. [1850] An daouzek abostol.
&
Trl., dre fent.
An daouzek abostol : daouzek taol kreisteiz.
2. (en Testamant Nevez)
Lizheroù an ebestel : lizheroù a oa bet skrivet gant an diskibled Paol, Pêr, Jakez ha Yann d'ar c'humuniezhoù kristen a oa bet diazezet ganto e Palestina, Gres, Roma, h.a. ha ma ro an diskibled-se kuzulioù d'ar feizidi, m'o c'henteliont.
3. Trl. kv.
Bezañ kozh evel an ebestel : kozh-tre.
An traoù-se zo kozh-ebestel.
&
Trl. skeud.
Abaoe amzer an ebestel : abaoe pell-pell zo.
II.
Dre ast., dre heveleb.
[1732] Den kaset da gelenn an aviel en ur vro bnk.
[1732] Karg, ofis a abostol. Mikael an Noblezh hag an Tad Maner, daou abostol Breizh-Izel.
&
Trl.
Den n'eo abostol en e vro : kalz diaesoc'h eo ober berzh, dont da vezañ brudet mat, en e vro eget e lec'h all.
III.
1. Trl., dre heveleb.
Kaout un ene abostol : bezañ troet-kenañ gant udb. ha klask gounit ar re all d'an dra-se.
2. Dre fent.
Den iskis.
Hemañ zo un abostol 'vat !
&
[1732] Den a-feson, a gompagnunezh vat.
Koantañ abostol !
An Abostol Sant Paol en e gentañ lizher d'ar Gorintianed
An Abostol sant Paul ên e guentâ lizer da'r Gorintyaned
1732
Daveenn :
GReg
pg (Saint Paul en sa premiere êpitre aux Corinthiens)
Lizher an abostol sant Paol d'ar bobl hebre
Lizer an Abostol sant Paul d'ar bopl hebre
1732
Daveenn :
GReg
pg hebreu (L'Epitre de saint Paul aux Hebreux.)
abesteled
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
abostol
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
Ur gwir gristen a dle evel an Abostol Sant Paol, lakaat e holl c'hloar hag e holl joa o soufr evit Jezuz-Krist.
Ur guïr gristen a dle evel an Abostol Sant Paul, lacqât e oll c'hloar hac e oll joa o souffr evit Jesus-Christ.
1732
Daveenn :
GReg
pg glorifier (Un véritable Chrétien ne doit se glorifier que dans la Croix de Jesus-Christ, comme l'Apôtre S. Paul.)
Tri abostol a welas an aotrou Doue en e c'hloar war menez Tabor.
Try abostol a vellas an autrou Douë èn e c'hloar var menez Thabor.
1732
Daveenn :
GReg
pg gloire (Dieu a paru dans sa gloire sur le Thabor.)
ebestel
aebestel
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
Lizher an abostol sant Paol d'an Hebreed
Lizer an Abostol sant Paul d'an Hebreëd
1732
Daveenn :
GReg
pg hebreu (L'Epitre de saint Paul aux Hebreux.)
abostol
apostol
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
apostoled
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
karg a abostol
carg a abostol
1732
Daveenn :
GReg
pg apostolat
koantañ abostol
coantâ abostol !
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
gouelioù an ebestel
gouëlyou an aebestel
1732
Daveenn :
GReg
pg (la) fête (des Apôtres)
unan ac'hanoc'h, a dle va zraisañ, eme hon Salver d'e ebestel
unan ac'hanoc'h, a dle va zrayçza, e-me hon Salver d'e aebestel
1732
Daveenn :
GReg
pg (un d') entre (vous doit me trahir)
e c'hiz an ebestel
ec'hiz an ebestel
1732
Daveenn :
GReg
pg apostoliquement
ofis a abostol
oviçz a abostol
1732
Daveenn :
GReg
pg apostolat
diwezhañ koan hon Salver gant e Ebestel, e-barzh ar goanlec'h
divezâ coan hon Salver gand e Ebestel, ebarz ar goanlec'h
1732
Daveenn :
GReg
pg cène (le dernier souper du Sauveur avec ses Apôtres, dans le Cenacle)
sant Pêr a zo ar penn eus an daouzek abostol
sant Pezr a so ar peñ vès an daoüzecq abostol
1732
Daveenn :
GReg
pg apostre
tud lijer en em ro d'o natur, tud pere o deveus kalonoù kigus ; n'o deus nemet lentegezh ha yenijenn e-keñver Doue hag e-keñver ho silvidigezh, eme an abostol sant Paol
tud lichezr èn hem ro d'o natur, tud pere o deveus calounou qigus ; n'o deus nemed lentéguez ha yenyen ê qêver Doüe hac ê qêver ho silvidiguez, eme an Abostol sant Paul
1732
Daveenn :
GReg
pg (les hommes) charnel(s & sensuels ne goûtent point les choses de la Religion, ce qui regarde Dieu & le salut, dit saint Paul)
Yuzaz a zeuas dre e dreitouriezh da gouezhañ eus ar stad a Abostol
Yuzas a zeuas dre e draytouriez da goüeza eus ar stad a Abostol
1732
Daveenn :
GReg
pg (Judas) decheut (de l'Apocalypse par son crime)
abostoled
abostolet
1850
Daveenn :
GON.II
pg abostol (Apôtre. "Abostol" se dit aussi de l'épître qui se lit ou se chante à la messe. Pl.)
ebestel
ébestel
1850
Daveenn :
GON.II
pg abostol (Apôtre. "Abostol" se dit aussi de l'épître qui se lit ou se chante à la messe. Pl.)
abostol
1850
Daveenn :
GON.II
pg abostol (Apôtre. "Abostol" se dit aussi de l'épître qui se lit ou se chante à la messe), aviel
an daouzek abostol
ann daouzég abostol
1850
Daveenn :
GON.II
pg abostol (les douze apôtres).
Nann, e gwirionez, e c’halloud a deuas war-eeun digant Jezuz-Krist a lavaras dezhañ ha d’an Ebestel all : « It dre ar bed-holl, deskit d’an holl al lezenn am eus desket deoc’h, ha badezit an holl en hanv an Tad, ar Mab hag ar Spered-Santel. »
Nann, e guirionez, he c’halloud a deuaz var eeun digant Jesus-Christ a lavaraz d’ezhan ha d’an Ebestel-all : « Iit dre ar bed oll, deskit d’an oll al lezen am euz desket d’ehoc’h, ha badezit an oll en hano an Tad, ar Map hag ar Spered-Santel. »
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.5
abostol
1904
Daveenn :
DBFV
pg abostol (apôtre)
abostoled
1904
Daveenn :
DBFV
pg abostol (apôtre)
abostol
apostol
1904
Daveenn :
DBFV
pg abostol (plus souvent apostol, apôtre)
apostoled
1904
Daveenn :
DBFV
pg abostol (plus souvent apostol, apôtre)
abostol
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg abostol (apôtre)
ebestel
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg abostol (apôtre)
damdost d'an tour e welan ar garnel gozh gant he daouzek abostol o dremm dic'hoarzh ha hirvarvek ; ha stok ouzh ar chapel-mañ, ec'h arvestan ouzh ur wareg-enor gant e [sic] deir bolz gwariet-flour.
damdost d'an tour e welan ar garnel goz gant he daouzek abostol o dremm dic'hoarz ha hirvarvek ; ha stok ouz ar chapel-mañ, ec'h arvestan ouz eur waregenor gand e deiz bolz gwariet flour.
1929
Daveenn :
SVBV
p.17
abostoled
1931
Daveenn :
VALL
pg apotre (défenseur d'une doctrine)
abostol
1931
Daveenn :
VALL
pg apotre
ebestel
1931
Daveenn :
VALL
pg apotre
abostol
-abostol
1931
Daveenn :
VALL
pg apostolique
Stad a oa en daou abostol, m’el lavar deoc’h.
Stad a oa en daou abostol, m’hel lavar deoc’h.
1944
Daveenn :
ATST
p.78
Un ene abostol e korf kalet unan bet o servij war vor.
Eun ene abostol e korf kalet unan bet o servij war vor.
1944
Daveenn :
EURW.1
p.206
Prestik goude e teuas Poulpiquet, Savidan ha Symoneau, ar pezh a reas daouzek, an daouzek abostol, na petra 'ta !
Prestik goude e teuas Poulpiquet, Savidan ha Symoneau, ar pez a reas daouzek, an daouzek Abostol, na petra 'ta !
1944
Daveenn :
EURW.1
p59
Deraouiñ a rae evel-henn : Gwenole, abostol eürus, / Enor ha gloar Breizh-Izel, h.a. -Niv. 13-8-98-.
Deraoui a rae evel-hen : Gwennole, Abostol eürus, / Enor ha gloar Breiz-Izel, h.a. -Niv. 13-8-98-[.]
1944
Daveenn :
EURW.1
p66
Er chapel ez eus aoterioù koad kizellet-dispar, eus ar XVIIvet kantved, balustroù gant skeudennoù an Ebestel, ul laouer vaen eus ar Vvet kantved, anvet « bez sant Weltaz » ha poltred koad alaouret ar sant gant tog ha bazh-eskob.
Er chapel, ez eus aoteriou koad kizellet dispar, eus ar XVIIvet kantved, balustrou gant skeudennou an Ebestel, ul laouer vaen eus ar Vvet kantved, anvet « bez Sant-Weltas », ha poltred koad alaouret ar Sant gant tog ha baz Eskob.
