Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Stummoù pleget : 
123
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. V.k.e. A. DESKIÑ UDB. 1. Ledanaat, kreskiñ e anaoudegezh eus an traoù, eus ar bed, dre ar studi pe dre brenañ skiant. Douget eo gant ar c'hoant da zeskiñ traoù nevez. [1924] Diskiñ a ra ar paotr ar pezh a gar, paotr a skiant e vo hennezh [...]. & Ent krenn Evit deskiñ e ranker poaniañ. Bemdez e vez an den o teskiñ. 2. Lakaat udb. en e vemor. Deskiñ e gentel. Deskiñ ur varzhoneg dindan eñvor. 3. Deskiñ ur yezh, un teknik, ur vicher, h.a. : kreskiñ e anaoudegezh anezho, dont da vestroniañ an teknikoù rekis a-benn bezañ gouest da bleustriñ warno, da ober implij anezho. Deskiñ brezhoneg, saozneg. & Trl. Deskiñ udb. diwar ar grib*. B. 1. DESKIÑ UB. : e gelenn, reiñ deskadurezh dezhañ. Chom a ra da zeskiñ anezho. [1878] Ouc’hpenn-se, kas a ra d’he heul va ounner Min-du, hag e tesk anezhi da vezañ ker gwazh hag hi. 2. DESKIÑ UDB. DA UB. : e lakaat e doare da c'houzout an dra-mañ-tra. Deskiñ e vicher da ub. [1924] Na disket ho peus-c’hwi dezhañ e bedennoù ?… & DESKIÑ DA UB. OBER UDB., DESKIÑ UB. D'OBER UDB. Desket en doa dezhañ neuñviñ. & Trl. skeud., pemdez Me a zesko dezhañ (+ av.) : kenteliet e vo ganin. Me a zesko deoc'h mac'hagnañ al loened ! Me a zesko deoc'h mont da lavaret traoù diwar ma fenn ! Me a zesko dezhañ. C. V.k.d. DESKIÑ DIOUZH UDB. : klask mestroniañ an dra-mañ-tra. Deskiñ a ra diouzh an armoù. II. 1. Impl. dirak un av. Dont da vezañ gouest (d'ober, da implijout udb.) dre ar studi pe dre brenañ skiant. Deskiñ lenn. Deskiñ skrivañ. Deskiñ anavezout ar re all. 2. Impl. da ak. Ne oa ket kreñv war an deskiñ. 3. V. em. EN EM ZESKIÑ : ledanaat e ouiziegezh. Mar fell deoc'h en em zeskiñ lennit al levr-mañ.

Skouerioù istorel : 
110
Kuzhat roll ar skouerioù

deskiñ

1499
Daveenn : LVBCA p55 (aprendre)

[«]Ha pa ez vezo lakeat mat evezh ouzh an traezoù-mañ, goulenn ha desk piv eo an puisantañ entre an holl re na pe gant [piv] az int great.[»]

1576
Daveenn : Cath p7

M. Petra eo 'n doktrin kristen ? D. An heni en deus bet desket deomp Jezuz Krist, pan veve war an douar, hag a zesk deomp an Iliz katolik, apostolik ha roman.

1622
Daveenn : Do. p6

diskiñ

1659
Daveenn : LDJM.1 pg apprendre, enseigner

diskiñ didan eñvor

1659
Daveenn : LDJM.1 pg apprendre

desket

1659
Daveenn : LDJM.1 pg apprendre

M. Petra ez eo an doktrin kristen? D. An hini en deveus bet desket deomp hon Salver Jezus-Krist pa veve war an douar, hag a zesk deomp an Iliz santel, katolik, apostolik, ha romen.

1677
Daveenn : Do. p7

neb a zesk o c'hredennoù d'ar vugale

1732
Daveenn : GReg pg catechiste

deskiñ

1732
Daveenn : GReg pg discipliner (instruire, régler), elever (instruire)

c'hoantek da ziskiñ, da sentiñ

1732
Daveenn : GReg pg docile

deskiñ

1732
Daveenn : GReg pg dresser (instruire)

diskiñ re, ne ra ket a vat

1732
Daveenn : GReg pg (trop) enquerir (n'est pas bon)

diskiñ da ur re ar pezh ne ouie ket

1732
Daveenn : GReg pg enseigner

deskiñ ar brezhoneg

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

diskiñ da vrezelekaat

1732
Daveenn : GReg pg aguerrir

deskiñ dindan eñvor

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

diskiñ diwar e goust

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

deskiñ dre'n eñvor

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

diskiñ al latin

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

diaraok e teske ar retolik d'e skolaerien, bremañ e tesk dezho ar filezofi

1732
Daveenn : GReg pg (il) enseignoit (la Rethorique, à présent il enseigne la Philosophie)

skiant pehini a zesk da aznaout an holl vroezioù eus ar bed

1732
Daveenn : GReg pg geographie (description du globe terrestre)

diskiñ ar sevenidigezh, an dereadegezh, d'e vugale

1732
Daveenn : GReg pg enseigner (la civilité à ses enfants)

diskiñ an onestiz d'e vugale

1732
Daveenn : GReg pg enseigner (la civilité à ses enfants)

Disklêriañ war e le penaos ez kreder, kement a gred hag a zesk da gridiñ, hon mamm santel an Iliz katolik, abostolik ha romen.

1732
Daveenn : GReg pg confession (faire sa confession de foi)

diskiñ ur re da lenn

1732
Daveenn : GReg pg enseigner (à lire)

diskiñ

1732
Daveenn : GReg pg enseigner (instruire de quelque science)

skiant a zesk da gontañ ervat

1732
Daveenn : GReg pg arithmetique

diskiñ

1732
Daveenn : GReg pg enseigner

ur vecher vat en deus desket

1732
Daveenn : GReg pg (il a apris un bon) art

Skiant pehini a zesk ar feson da vuzulañ an douar ha pep materi hervez e uhelded, e zonder, e hed hag e ledander.

1732
Daveenn : GReg pg geometrie

Neb a voar pe a zesk ar feson da vuzulañ an douar ha pep materi all.

1732
Daveenn : GReg pg geometre

deskiñ

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

desket

1732
Daveenn : GReg pg aguerrir, apprendre, discipliner (instruire, régler), dresser (instruire), elever (instruire)

disket

1732
Daveenn : GReg pg discipliner (instruire, régler), elever (instruire)

emañ o teskiñ micher

1732
Daveenn : GReg pg apprentif

Nep a enev pe a zesk ar skiant da anaout an holl vroezioù eus ar bed.

1732
Daveenn : GReg pg geographe

diskiñ e c'hamm

1732
Daveenn : GReg pg gamme (Apprendre sa gamme.)

diskiñ ar gredenn d'an dud

1732
Daveenn : GReg pg catechiser

diskiñ

1732
Daveenn : GReg pg apprendre, discipliner (instruire, régler), elever (instruire)

skiant a zesk da aznaout an armorioù

1732
Daveenn : GReg pg blason

diskiñ al latin

1732
Daveenn : GReg pg apprendre

a-c'henoù en deus e zesket din

1850
Daveenn : GON.Iig pg a-c'hénou

ma n'hoc'h eus ket a aket ne zeskot netra

1850
Daveenn : GON.II pg aket

deskiñ

1850
Daveenn : GON.II.HV pg desket

diskiñ

1850
Daveenn : GON.II.HV pg desket

hon diaraogerien o deus desket an dra-se deomp

1850
Daveenn : GON.II pg diaraoger

diskiñ

1850
Daveenn : GON.II pg disk, diski, diskidik

deskiñ

1850
Daveenn : GON.II pg diski

desket

1850
Daveenn : GON.II pg diski

n'hellan ket diskiñ dindan eñvor

1850
Daveenn : GON.II pg diski

desket en deus e vugale da skrivañ

1850
Daveenn : GON.II pg diski

desket

1850
Daveenn : GON.II pg diski

deskiñ an doareoù, digarez ober al leue

1850
Daveenn : GON.II pg doaré

deskiñ dindan eñvor

1850
Daveenn : GON.II pg éñvor, évor

diskiñ dre an eñvor

1850
Daveenn : GON.II pg éñvor, évor

diskiñ

1850
Daveenn : GON.II pg diski

Neketa aotrou sant Herve ? Me gav din ho pize c'hoarzhet en ur welout moullet e penn unan eus ar mojennoù-mañ ho lavar fur : Gwell eo deskiñ mabig bihan, eget dastum madoù dezhañ.

1867
Daveenn : MGK Rakskrid XI

'Tesker en un dervezh, karet gwell doue ha Breizh, 'vit na reer, e kant vloaz, e levrioù all e-leizh

1867
Daveenn : MGK p4

Ar marvailh-mañ dlefe deskiñ / Ez eo gwelloc'h da bep hini / Chom e peoc'h en e di bihan / El lec'h m'emañ eürus, diboan, / Eget bezañ e-kreiz anken / En ur maner zo d'an estren.

1867
Daveenn : MGK p129

« N'eus forzh eus a belec'h, a Leon pe a Gerne [e ve], / Hep gouzout tiekaat[,] kemeret koumanant, / Goulenn kas an amzer, hep kaout ur begad skiant, / A oa daou berzh ker fall, ma kavas din oa ret / Reiñ dezhañ e c'houlenn da gentel d'e spered ; / Ha da ziskouez ouzhpenn ned eo ket ar madoù, / Deskadurezh trefoet, nag ivez kozh hunvreoù / Evit deskiñ aotrou, e daou na tri bloavezh, / Kerkoulz ha tieien zo ganet war ar maez. »

1867
Daveenn : MGK p91-92

— « Ha me, eme ar priñs, ' zesko da dud ar vro / Penaos, hep e dumpañ [sic, he zumpañ], e vez kaset en-dro / Karr ur rouantelezh. »

1867
Daveenn : MGK p81

C’hoant deskiñ abred ar vugale da garet Doue o doa hon tudoù kozh.

1877
Daveenn : EKG.I. p.96

Nann, e gwirionez, e c’halloud a deuas war-eeun digant Jezuz-Krist a lavaras dezhañ ha d’an Ebestel all : « It dre ar bed-holl, deskit d’an holl al lezenn am eus desket deoc’h, ha badezit an holl en hanv an Tad, ar Mab hag ar Spered-Santel. »

1877
Daveenn : EKG.I. p.5

Ni, ne ouiemp ket c’hoazh ar vicher ; edo[d] oc’h he deskiñ deomp, ha diwezhatoc’h e kousto ker d’ar C’hallaoued.

1877
Daveenn : EKG.I. p.271

Ma n’am c’hredit ket, kontit, mar kirit, pet a vugale Plougerne, beleien, leanezed, frered, a zo e Breizh hag er broioù all o prezeg an Aviel hag o teskiñ d’ar vugale lezennoù Jezuz-Krist, hag e velfet eo atav gwriziennet mat ar feiz e Plougerne.

1877
Daveenn : EKG.I. p.238-239

Poan a-walc’h am eus gant va saout, rak aze, sellit, emañ ar vuoc’h vrizh hag a zo laer evel an dour. Ouc’hpenn-se, kas a ra d’he heul va ounner Min-du, hag e tesk anezhi da vezañ ker gwazh hag hi.

1878
Daveenn : EKG.II p.157

C’hoazh e tigouezh ez afe hini pe hini ez trumm diwar ar bed-mañ, en ur gas kuit gantañ kement en doa desket drezañ e-unan, ha kement a oa bet desket dezhañ gant e c’hourdadoù.

1923
Daveenn : SKET p.20

Al louzaouennoù gweus a ziskouezas dezho ouzhpenn, hag ar re a ro al livadennoù ruz, glas, glas-ruz, liv-limestra, gwer, melen, gwenn ; diskiñ a reas dezho tennañ eus ar wrizienn, ar gorzenn pe an delioù an danvez livus hag e intrañ er gwiadennoù.

1923
Daveenn : SKET p.59

O deskiñ a reas da givijañ ha galfreziñ lêr, da ober arc’henadoù, gwestennoù-kezeg, dibroù.

1923
Daveenn : SKET p.58

Diskit digantañ kement a ve mat deoc’h da c’houzout, nemet na c’houzañvit biken e teufe unan a ouenn diavaeziek d’ober e annez ouzh hoc’h oaled, en ho kêriadenn, war ho touar !

1923
Daveenn : SKET p.52

Dont a ran bremañ d’ar pezh a zesk deomp kelennoù a rumm-da-rumm, danevelloù ha kanennoù sakr hor pobladoù.

1923
Daveenn : SKET p.33

Hogen, kollet e voe da viken ar c’hanennoù hag an danevelloù ma oant mirourien dezho ; ha n’eo ket digant ar bugelig, n’oa nemet pemp bloaz pa voe tennet a-dre ar flammoù gant daouarn ar vuntrerien, e c’halljen o diskiñ en-dro.

1923
Daveenn : SKET p.22

Honnezh eo danevell an teir « Kassiteras », evel m’hen dezrevell an dud kadarn a vevas gwechall en aber an Albis ha war ribloù glasvezh-holl ar Stura hag an Dravinna, evel m’her c’hlever en tiadoù brezelgar ar Belgion (1) hag en-dro d’an oaledoù ma tomm outo Breizhiz an henveuriadoù, o dremm vrizhellet hag o izili livet e glas, evel m’hen desker e santualoù hag e skolioù an drouized en enez Pretanis (1), evel em eus, erfin, me va-unan her c’hlevet diwar diweuz Esumopas, an drouiz.

1923
Daveenn : SKET p.117

Nemet diwar-benn ar c’hi ez eus dael, dre ma talc’h da wir hiniennoù ez oa bet embreget ha desket, kent ganedigezh Veriugodumnos, gant an eontr dezhañ Selgova, a rae gant ar c’hi evit hemolc’hiñ loened.

1923
Daveenn : SKET p.56

"pleustriñ" (ul loen) [...] ( [...] ivez "embreger, diskiñ")

1923
Daveenn : SKET p.188, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "dresser (une bête ; ivez embreger, diski)".

Desket e voe ganti da lavarout gwir atav, da vezañ seven ha hegarat, da ziwall d’ober goap ouzh ar gozhidi, ar glañvourien, ar re nammet, ar beorien, an dud dizesk, an diavaezidi, ar sklaved.

1924
Daveenn : SKET.II p.25

Hounnezh eo c’hoazh pennreolenn kelennadurezh an Amerikaned : "learning by doing" « diskiñ diwar ober » [...].

1924
Daveenn : SKET.II p.23, notenn (3)

Taolennet eo bet Cathba en ur skrid iwerzhonek, kant diskibl en-dro dezhañ o tiskiñ digantañ an drouiziezh ("druidechta"), D’Arbois, Introduction, p. 176.

1924
Daveenn : SKET.II p.25, Notenn (1)

Brigia, merc’h da Vissurix, a gelennas anezhañ war labourat ar metaloù hag ar pri ; diskiñ a reas dezhañ ober gant rod ar boderien-bri (1).

1924
Daveenn : SKET.II p.24

Na disket ho peus-c’hwi dezhañ e bedennoù ?… — Oh ! ya, aotrou person, hag ivez e c’hourc’hemennoù ; goût a ra anezhe dindan eñvor, ha tammoùigoù all a gatekiz. Diskiñ a ra ar paotr ar pezh a gar, paotr a skiant e vo hennezh, met ret e vo goût penaos dont a-benn anezhañ, her bleinañ.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1021 (Gouere-Eost 1924)

E-pad ma eo bet Izabel o taremprediñ ar pardonioù, Bilzig a reas anaoudegezh gant bugale ar bevien all, ha gante e tiskas un toullad troioù-kaer [...].

1924
Daveenn : BILZ1 Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)

Eno e tiski bezañ martolod ; eno, evel ma ’c’h out paotr diskuizh (2), ma teu ar c’habiten da deuler e evezh warnout, e tisko dit an holl skiañchoù a rank goût ar gabitened evit heñchañ o listri war ledander ar morioù bras.

1925
Daveenn : BILZ2 p.178

Evelkent e-pad an hañv, pa deue itron Tremedern da vaner Kastell-Brechou, Janedig ac’h ae, div pe deir gwech ar sizhun, d’ar c’hastell evit diskiñ d’an dimezell yaouank gwriat, ferañ, brodañ, ober dantelez.

1925
Daveenn : BILZ2 p.152

diskiñ diouzh an armoù

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (le métier des armes)

pout da zeskiñ

1931
Daveenn : VALL pg boucher (enfant, esprit b., qui n'apprend pas)

m'ho tesko da…

1931
Daveenn : VALL pg apprendre

lakaat da zeskiñ micher

1931
Daveenn : VALL pg (mettre en) apprentissage

en em zesket an-unan

1931
Daveenn : VALL pg autodidacte

diskiñ ub. da lenn

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (à lire à qqn)

diskiñ dre an eñvor

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (par coeur)

diskiñ da ub. lenn

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (à lire à qqn)

diskiñ

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (dans les deux sens de enseigner, être enseigné)

deskiñ

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (dans les deux sens de enseigner, être enseigné)

desket

1931
Daveenn : VALL pg apprendre

diskiñ dindan eñvor

1931
Daveenn : VALL pg apprendre (par coeur)

diskiñ diouzh

1931
Daveenn : VALL pg apprendre ("diski", actif ordinairement se construit avec "diouz" au sens d'étiduer, s'appliquer à apprendre)

E-kerzh c’hwec’h miz, hor boa da zeskiñ an « théorie » ger ha ger ha penn-da-benn ; en tu-hont da se, deskiñ kemenn ur skouadenn, ur gevrenn, ha, da ziwezhañ, ur gompagnunezh.

1944
Daveenn : EURW.1 p.196

Mouezhioù rok a gemenne : « Dre amañ ! Ar soudarded yaouank d’hor c’haout ! En em renkit pevar ha pevar, ha buan ! Hallo ! Un tamm hast, bandenn « bleuien ! » Ni ho tesko da stlejal ho potoù… »

1944
Daveenn : EURW.1 p.191

Hiniennoù eus [gwerzioù] ar Barzhaz a zeskis dre 'n eñvor, evel ar Rannoù.

1944
Daveenn : EURW.1 p41

Deskiñ mat ha buan a raen ; e diwezh ma eizhvet em boa an « excellence » hag er bloavezhioù goude e talc'his atav ar renk kentañ pe an eil.

1944
Daveenn : EURW.1 p39

Ne zeue ket en e benn, evel-just, e oa fall an doare diskiñ ; tamall a rae ar vugale hag o zud, e-lec'h tamall ar C'houarnamant, a oa e Zoue — rak fougeal a rae gant ar Republik —[.]

1944
Daveenn : EURW.1 p20-21

— « N’on ket barrek ? Kement-se, n’eo ket ur fri lous eveldoc’h a zesko din ur vicher bennak ! » — « Dalc’h ’ta, neuze !… Dalc’h ’ta, neuze !… » Ha Lom a roeñve, ar pezh ma c’halle.

1944
Daveenn : ATST p.95-96

« A ! me a zesko deoc’h, marichal an diaoul, » a lavaras Job, « me a zesko deoc’h ho kentel. Klevout a rit ? »

1944
Daveenn : ATST p.122

Paotr kreñv ha kalet e oa, am eus klevet, mez difonn da zeskiñ.

1944
Daveenn : EURW.1 p10

War ar memes tro, e teski ar vicher a noter ganin, hag a-benn da 25 bloaz, e c’halli kemer ma lec’h.

1944
Daveenn : EURW.1 p.209

Deskiñ a reomp raktal hent ar c’hantin, da zourañ hon degemer [e-]touez ar brageier ruz.

1944
Daveenn : EURW.1 p.192

Galleg-holl e [sic, a] veze disket d'ar « pennhêr » ; met etrezo, ma zad ha ma mamm a gaozee brezhoneg, hag ar glianted, brezhoneg nemetken, dre un abeg sklaer : ne oa ket unan dre bep dek a oa barrek da c'hallegañ, nemet ha mezv e vije.

1944
Daveenn : EURW.1 p18

En Hellegoad e veze alies leinoù gras a veze pedet dezho ar perc'henned enorusañ eus a Volazeg, a Blourac'h, a Galanner, zoken a Gallag ; beleien a zaremprede niverus ti Fañch Roparzh en askont d'ar verc'h henañ Anna a oa desket-bras, hag a oa plac'h a relijion.

1944
Daveenn : EURW.1 p13

Serjant, prizon ' ri eizh devezh / Da zeskiñ gwell teurel evezh.

1960
Daveenn : PETO p52

An Ao. Utterson a huanadas don, hep ur ger ; an den yaouank a lavaras neuze goude ur pennad : "Sed a zesko din tevel".

2012
Daveenn : DJHMH p18

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial