Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. A. (en egor) 1. Treuziñ. Ret eo tremen ar mor evit mont di. Diaes e vo tremen ar stêr-se. 2. (db. ar marc'hadourezhioù pe db. an dud) Lakaat da dreuziñ. Tremen ha distremen tud ha marc'hadourezh etre an douar hag al listri. [1925] Klev ’ta, paotr !… Na te a dremenfe ac’hanomp-ni en tu all ? 3. Lakaat udb. da riklañ, d'en em ledañ war udb. all eus an eil penn d'egile dezhañ. Tremen an torch-listri war an daol evit he naetaat. Tremen ur banne dour er gastelodenn, war da zremm. Tremen ar ruilher war ar park. & Dre ast. Kivijañ. Ar c'hroc'hen louarn-mañ a oa koustet ker din tremen anezhañ. 4. Silañ. Ledit un tamm lien evit tremen ar mel. Tremen bleud. 5. Mont e-biou udb., ub. a yeer en arbenn dezhañ pe war an hevelep tu hag eñ. Tremenet em eus anezhañ war an hent. Ken buan ez aen ken e tremenen an holl girri. [1877] Edont o tremen maner Dourdu, pa deuas er maez eus an ti ur vandenn soudarded. B. (en amzer) 1. Bezañ a-hed ur prantad amzer (en ul lec'h bnk., oc'h ober udb.). Tremenet en deus teir nozvezh hep kousket. Tremenet en deus seizh vloaz pell diouzh e vro. & Tremen e amzer oc'h ober udb. : kas e amzer oc'h ober an dra-se. Tremen a rae e amzer o sellet ouzh an amprevaned en doa dastumet. & Tremen e amzer en un tu bnk. : bezañ alies-tre eno. Hemañ a dremen e amzer en ostaleri. 2. Dre ast. Bezañ gouest da badout a-hed ur prantad amzer. N'en doa nemet un tamm bara da dremen e zevezh. C. 1. Tremen e c'hoant : e seveniñ. C'hoant ober ac'h eus ? Tremen da c'hoant 'ta neuze. 2. Tremen un arnodenn : bezañ lakaet da seveniñ kement a ya d'ober un arnodenn. 3. Lakaat udb. da baouez. An dra-se a ran evit tremen ma glac'har. 4. TREMEN UB. EVIT, DA : sellet outañ evel. N'o zremenen ket evit ar pezh int. Te ac'h eus c'hoant da dremen ac'hanon-me da sot, evit ur sod. HS. lakaat. D. Dre skeud. 1. Tremen ub., udb. : bezañ dreistañ. Tremen a ra holl e gevezourien : barrekoc'h egeto-holl eo. Ul labour a dremen galloud an den. 2. Dibunañ. Tremen eñvorennoù dre e spered. II. V.g. A. (en egor) 1. TREMEN DRE UL LEC'H BNK. : mont dre al lec'h-se, a-dreuz al lec'h-se. Evit ar beure ez eus tremenet kirri dre amañ. Dre belec'h oc'h tremenet. Pa dremeni dre an tan ne vi ket losket. [1944] Bremaik, eme Job d’e vamm, ha Lom d’e c’hoarezed, on tremenet dre Garreg-al-Louarn. 2. Mont e-biou. Gwelet em boa anezhañ o tremen. Tremen e-biou ub., udb. & Dre skeud. Pa zistagan anv ma farrez e tremen kalz a skeudennoù dirak ma spered : dont a reont war wel an eil war-lerc'h eben. 3. Mont dreist udb., ober e hent pelloc'h. Ar stêr a vir outañ da dremen. A-sav ! ne dremenot ket ! An aer a dremen distrob betek ar skevent. 4. Chom ur pennadig en ul lec'h bnk. Pa zeue ur c'hamalad da dremen. B. (en amzer) 1. (db. an amzer) Mont e-biou. Tremen a ra an amzer. 2. (db. ar prantadoù amzer) Dont d'e dermen goude bezañ padet. Ar goañv a dremeno. Ne'm eus lezet deiz ebet da dremen, kroget on diouzhtu gant al labour. & Dre verr. Tremenet an eizhteiz abaoe dec'h. 3. Dre ast. Echuiñ, dont da netra goude bezañ padet. Ar plijadurioù a dremeno buan. Tremenet eo ma barr c'hoant kousket. Gortozomp ar barrad amzer da dremen. An den a dremen evel ur barrad avel : ne chom ket pell war an douar. & Trl. Petra ober ? Lezel da dremen : lezel an traoù da echuiñ, da blaenaat anezho o-unan. 4. (db. an dud) Mervel. Tremenet eo evit ar beure. 5. C'hoarvezout. Kont din ar pezh a dremen er vro. Traoù a bouez a oa tremenet en Iwerzhon er bloavezh-se. HS. degouezhout. C. Trl. 1. TREMEN HEP UB., UDB. : na gaout an den-se en e ser, an dra-se en e gerz, na c'hallout ober e vad eus an dra-se. Tu zo din tremen hepdout. Ranket o deus tremen hep soubenn. & (dirak un av.) Tremen hep ober udb. : n'ober ket an dra-se. Ne c'hall ket an den tremen hep kribañ e vlev. Pa welan traoù n'on ket evit tremen hep dastum anezho. & Ent krenn Mar n'eo ket mat dit ober e vo mat dit tremen. DHS. chom, lezel. 2. TREMEN GANT UDB. : kaout e walc'h gant udb. (nebeut anezhañ prl.). Ranket en deus tremen gant gwrizioù pa n'oa tamm boued ebet ken. 3. TREMEN DIOUZH UB. : ober e doare da blijout dezhañ, d'e zic'hoantañ, da vezañ deuet-mat dezhañ. Ret e vez tremen diouzh an dud. & Tremen diouzh froudennoù ub. : plegañ d'e froudennoù. 4. TREMEN EVIT, DA (+ DOAR.) : bezañ sellet outañ evel. Ne dremeni ket evit un den a-zoare mar grez an dra-se. Tremen da baour a glaskez : klask a rez reiñ da grediñ out paour. III. V. dic'hour. Tremen a ray dezhañ : sederaat a ray, ne vo ket mui e spered gant an dra-se. P'en do mouzhet tra-walc'h e tremeno dezhañ. HS. terriñ. IV. V. rag. EN EM DREMEN OUZH, DIOUZH UB. : en em glevet gantañ, bezañ deuet mat dezhañ. Klask a raent, dreist-holl, en em dremen diouzh ar yaouankiz. Dleet eo din en em dremen ouzh an dud zo karget da ren hor bro.

Exemples historiques : 
222
Masquer la liste des exemples

tremenet

1499
Référence : LVBCA p197 (passe)

tremen

1499
Référence : LVBCA p197 (passer)

O tremen Ploubêr eo beret

1554
Référence : ISYK.I p113

En eil poent e joenter hag e komzer serten / A ur fin infinit, kredit, na doutit ken : / Penaos diouzh plom ha skouer, / E varnher [varnfer] pec'herien / Dre'n fin-mañ kredet [kredit] lemm, ho tremm a renk [rank] tremen

1575
Référence : M. p36

Hogen palamour na eznevez mui anezhi[,] ne bedez [mui anezhi] ez eo tremenet e-biou dit[,] goloet he vizaj hevelep a c'hellez ket he aznavout

1576
Référence : Cath p26

Ha pan edoa un wezh oz ober orezon ez welas un nombr bras a werc'hezed e-biou dezhañ, hag entreze ez oa unan a sklaerise he c'hened dreist an re arall, peheni pan denesas outañ a c'holoas he bizaj hag evel-se ez tremenas e-biou dezhañ.

1576
Référence : Cath p26

8. Ar werc'hez santel a welas / He c'her mab e poan el lanngroaz. / Kredit serten, pan dremenas, / Gant poan daeroù e kañvaouas.

1622
Référence : Do. p61

en em dremen eus bara

1659
Référence : LDJM.1 pg (se) passer (de pain)

tremen dre ar pikoù

1659
Référence : LDJM.1 pg passer (par les piques)

tremen

1659
Référence : LDJM.1 pg deceder, (s')ecouler, passer, trepasser

tremen an amzer

1659
Référence : LDJM.1 pg (s')ebatre, passer (son temps)

tremen an amzer o pediñ Doue

1659
Référence : LDJM.1 pg passer (le temps a prier)

tremen e win

1659
Référence : LDJM.1 pg cuuer (son vin)

tremen an tu hont

1659
Référence : LDJM.1 pg passer (outre)

evit tremen dioc'h an dud

1659
Référence : LDJM.1 pg (par) maniere d'acquit

tremen dreist ar bord

1659
Référence : LDJM.1 pg redonder

evit tremen

1659
Référence : LDJM.1 pg (par) routine

tremen hep

1732
Référence : GReg pg abstenir

tremen ur soudard dre an armoù

1732
Référence : GReg pg (passer un soldat par les) arme(s)

en em dremen eus a win

1732
Référence : GReg pg abstenir

Abel a drémenas evel an avel

1732
Référence : GReg pg Abel

Abel a dremenas evel an avel

1732
Référence : GReg pg Abel

An Ao. Doue en deus disklêriet er skritur sakr ne dremenze ket an den an oad a c'whec'h-ugent vloaz.

1732
Référence : GReg pg âge (L'âge de l'homme a été borné à 120. ans ; en la genese Chap.3. v.6.)

an amzer a dremen

1732
Référence : GReg pg aller

bez' ez eus hiniennoù pere a dremen o amzer o vont hag o tont

1732
Référence : GReg pg allee

en em dremen eus a

1732
Référence : GReg pg abstenir

en ur dremen

1732
Référence : GReg pg acquit

Mar tremen dre Roum pe dre Konked

1732
Référence : GReg pg (s'il passe) à (Rome, ou au Conquet)

neb a zo tremenet pell zo an heol diwar e dreuzoù

1732
Référence : GReg pg agé

Tremen a ra an amzer.

1732
Référence : GReg pg aller (Le tems s'en va, se passe.)

tremen diouzh ur re

1732
Référence : GReg pg (s')accomoder

tremen e gouraj

1732
Référence : GReg pg (s')appaiser

tremen hep gwin

1732
Référence : GReg pg abstenir

tremen hep ket

1732
Référence : GReg pg abstenir

tremen hep ket a win

1732
Référence : GReg pg abstenir

tremenet

1732
Référence : GReg pg abstenir, (s')accomoder

tremen hep

1732
Référence : GReg pg avoir (n'avoir que faire de, se passer de)

en em dremen hep

1732
Référence : GReg pg avoir (n'avoir que faire de, se passer de)

Prepozision pehini a zo, pe a dremen evit bezañ, aznat ha patant.

1732
Référence : GReg pg axiome (principe qu'on a établi dans un art, ou science, qui est indubitable, ou tenu pour tel)

tremen a ra kalz ar re all

1732
Référence : GReg pg (il surpasse les autres de) beaucoup

tremenet eo

1732
Référence : GReg pg (il est) bien

langaj tremenet dre ar vurutell

1732
Référence : GReg pg bien (-dire, langage poli & éloquent)

tremen dre ar vrutell

1732
Référence : GReg pg blutter (passer de la farine par un bluteau)

tremen dre an tamouez fin

1732
Référence : GReg pg blutter (passer de la farine par un bluteau)

tremen dre an tamouez stank

1732
Référence : GReg pg blutter (passer de la farine par un bluteau)

tremen ar barr

1732
Référence : GReg pg brosser

tremen ar beg

1732
Référence : GReg pg (doubler le) cap

tremen ar c'hab

1732
Référence : GReg pg (doubler le) cap

tremenet ar c'hab

1732
Référence : GReg pg (doubler le) cap

katoliked tremenet dre ar ridell

1732
Référence : GReg pg (un) Catholique (à gros grains)

tremen dioc'h an amzer

1732
Référence : GReg pg ceder (au tems)

tremenet dioc'h an amzer

1732
Référence : GReg pg ceder (au tems)

aesoc'h e tremene ur c'hañval dre grao un nadoz, eget ned ae un den pinvidik d'ar baradoz

1732
Référence : GReg pg (un) chameau (passeroit plus aisement par le chas d'une égüille, qu'un riche n'entrerois dans le Roïaume des Cieux, dit Jesus-Christ, en Saint Matth.)

tremenit

1732
Référence : GReg pg (passez vôtre) chemin

tremenit hent

1732
Référence : GReg pg (passe vôtre) chemin

bloavezh dañjerus da dremen ; pehini a erru bep seizh bloaz

1732
Référence : GReg pg (année) climaterique

ar bloazioù navet ha daou-ugent, c'hwec'hvet hag hanter-kant, ha trede ha tri-ugent, a zo, hervez an astrolojianed, ar re dañjerusañ da dremen ; abalamour ma vezer neuze oajetoc'h

1732
Référence : GReg pg climacterique (les années 49. 56 & 63. sont les plus dangereuses ; selon les Astrologues ; parce que l'on est plus avancé en âge)

a dremen

1732
Référence : GReg pg coulamment (nettement)

tremen

1732
Référence : GReg pg couler (passer, parlant du tems), deceder (mourir de mort naturelle, & dans le lit), (s') écouler (parlant du tems), exceder, exceller (surpasser)

tremenet

1732
Référence : GReg pg couler (passer, parlant du tems), deceder (mourir de mort naturelle, & dans le lit)

an amzer a dremen, hep ma soñjomp, hep rat deomp

1732
Référence : GReg pg (le tems) coule (insensiblement)

tremen ed dre ar c'hroer

1732
Référence : GReg pg cribler (nettoyer du blé avec le crible, dans la maison)

an dra-se a dremen spered an den

1732
Référence : GReg pg (cela est au) dessus (de l'esprit humain)

tremen ur re bennak

1732
Référence : GReg pg devancer (passer, surpasser quelqu'un)

em dremen

1732
Référence : GReg pg (se) dispenser (de)

em dremenet

1732
Référence : GReg pg (se) dispenser (de)

tremen an amzer

1732
Référence : GReg pg (s') ebatre (se divertir, se réjoüir)

riklañ a ra hon buhez, tremen a ra hon buhez, hep siwazh, ma soñjemp ez eo ret mervel

1732
Référence : GReg pg (nôtre vie s') écoule (sans qu'on pense qu'il faut mourir)

tremen dreist

1732
Référence : GReg pg éluder (rendre vain, & sans effet, éviter)

an amzer a dremen prest

1732
Référence : GReg pg (le tems s') enfuit

tremen

1732
Référence : GReg pg (rendre l') esprit (mourir)

an dra-se a dremen va galloud

1732
Référence : GReg pg (cela) excede (mes forces)

Tremenet eo ar gridienn, emañ bremañ en e domm.

1732
Référence : GReg pg fievre (Il ne tremble plus, il est actuellement dans l’ardeur de la fièvre.)

Ar bed ned eo nemet ur skeudenn hag ur skeudenn pehini a dremen.

1732
Référence : GReg pg figure (Le monde n’est qu’une figure, & une figure qui passe.)

Ar bed ned eo nemet ur spes hag ur spes pehini a dremen.

1732
Référence : GReg pg figure (Le monde n’est qu’une figure, & une figure qui passe.)

tremen ul likor bennak dre al lien pe, dre ar paper gris

1732
Référence : GReg pg filtrer (passer par le filtre.)

tremenet ul likor bennak dre al lien pe, dre ar paper gris

1732
Référence : GReg pg filtrer (passer par le filtre, pp.)

tremen dre ar flamm

1732
Référence : GReg pg flamber (Flamber de la volaille plumée pour en ôter les petits poils.)

evit tremen an amzer

1732
Référence : GReg pg forme (Par forme de passe-tems.)

E-verr pa vezo tremenet an dommder, ha deuet ar gouyender.

1732
Référence : GReg pg fraicheur (Tantôt à la fraîcheur.)

E-verr pa vezo tremenet an dommder, ha deuet ar freskadurezh.

1732
Référence : GReg pg fraicheur (Tantôt à la fraîcheur.)

tremen dreist

1732
Référence : GReg pg franchir

tremenet dreist

1732
Référence : GReg pg franchir (pp.)

Ar boled en deus tremenet a-rez e vlev ha touchet ouzh e dog.

1732
Référence : GReg pg frayer (La balle a frayé son chapeau, & frolé ses cheveux.)

tremen a-rez

1732
Référence : GReg pg friser (Friser, approcher de bien près.)

tremen e rez

1732
Référence : GReg pg friser (Friser, approcher de bien près.)

tremenet e rez

1732
Référence : GReg pg friser (Friser, approcher de bien près, pp.)

tremenet a-rez

1732
Référence : GReg pg friser (Friser, approcher de bien près, pp.)

trémen e biaou un dra, pe e biaou ur re

1732
Référence : GReg pg friser (Friser, approcher de bien près, Van.)

Tremenet en deus a-rez an aod.

1732
Référence : GReg pg friser (Il a frisé la côte.)

Tremenet en deus e rez an aod.

1732
Référence : GReg pg friser (Il a frisé la côte.)

Aet eo e-biou an aod.

1732
Référence : GReg pg friser (Il a frisé la côte.)

Ar madoù gwall akizitet na dremenont ket e daouarn an douarened.

1732
Référence : GReg pg generation (Les biens mal acquis ne passent pas à la troisiéme génération.)

Ur rumm a dremen hag ur rumm all a zeu.

1732
Référence : GReg pg generation (Une generation passe, & l'autre vient.)

Ur rumm tud a dremen ha re all a zeuio goude.

1732
Référence : GReg pg generation (Une generation passe, & l'autre vient.)

Ur bobl a dremen hag un all a zeu.

1732
Référence : GReg pg generation (Une generation passe, & l'autre vient.)

Tremenit dreist ar gresim-se, pehini na ententit ket, ha lennit en tu all dezhañ.

1732
Référence : GReg pg grec (Passez, c'est du grec.)

ret eo tremenout ar mor evit mont di

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

alies e tremen dre amañ

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

an amzer a dremen, ha na rit netra

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

dreist ar re all e tremeno

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

tremen a ra evit bezañ gouiziek

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

tremenet eo abaoe dec'h

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

en un dremenout

1850
Référence : GON.II p.7, introduction ; "en passant"

Tremenit a-dreuz d’ar c’hoad.

1850
Référence : GON.II p.97, livre second, "Traversez le bois".

Tremen a ra dreist an holl.

1850
Référence : GON.II p.97, livre second, "Il surpasse tout le monde".

Tremenet hon eus an hanter eus ar goañv.

1850
Référence : GON.II p.59, "Nous avons passé la moitié de l'hiver".

Me a dremen bemdez dirak ho ti.

1850
Référence : GON.II p.80

ar c'harr n'hello ket tremen er vaoz

1850
Référence : GON.II pg baoz

Chomomp amañ ken na vezo tremenet ar barr-glav.

1850
Référence : GON.II.HV pg bâr-glaô (Restons ici jusqu'à ce que l'ondée soit passée).

N'em eus ken nemet ur vurutellad vleud da dremenout.

1850
Référence : GON.II pg burutellad (Je n'ai plus que plein un bluteau de farine à passer).

Tremen a rin dre ho ti.

1850
Référence : GON.II p.97, livre second, "Je passerai chez vous".

Tremenet hon eus dindan ar c'hreñv

1850
Référence : GON.II pg kré

Tremenomp war gement-se.

1850
Référence : GON.II p.97, livre second, (Passons là-dessus).

tremenit ar barr-skuber war va sae

1850
Référence : GON.II pg bâr-skuber (brosse, ustensile fait de poil de cochon ou de sanglier, servant à nettoyer. Vergette)

Tremenet eo ar bleuñv.

1850
Référence : GON.II pg bleûñ (La fleur est passée).

Meur a veurevezh en deus tremenet eno evit netra.

1850
Référence : GON.II pg beûrévez (Il a passé là plusieurs matinées pour rien).

Tremenet eo a-raok din.

1850
Référence : GON.II p.97, livre second, (Il a passé avant moi).

n'eo ket tremenet c'hoazh an deogerien dre amañ

1850
Référence : GON.II pg déoger

en didalvedigezh e tremen e vuhez

1850
Référence : GON.II pg didalvédigez

dre-greiz an tan e tremenas

1850
Référence : GON.II pg dré-greiz

tremenet eo e-biou din

1850
Référence : GON.II pg é-biou, ébiou

dre eno omp tremenet

1850
Référence : GON.II pg énô

dre amañ e tremeno an eured

1850
Référence : GON.II pg eûred, eûreûd

tremenout

1850
Référence : GON.II pg treiza, trémen, tréméni, tréménout

tremen

1850
Référence : GON.II pg trémen, tréménout, tréméni

tremeniñ

1850
Référence : GON.II pg tréméni, tréménout

tremenet

1850
Référence : GON.II pg tréménout, tréméni

— « Me eo hennezh, e feiz ! » 'me unan o tremen.

1867
Référence : MGK p69

An azen, deuet e dro, a lavar evel-henn : / "Ned eus ket pell, soñj am eus, ur wech, en ur dremen, / Dre ur prad glas a oa, me 'gav din, d'ur manac'h, / An naon, ar yeot flour ha, m'en diskuilh hep nac'h, / Dre ali Paol gornek o sutal em fenn sot, / E peurjon er prad-se ledander va zeod.

1867
Référence : MGK p25-26

'Velato hed-ha-hed daou, tri bloaz a dremen ; / Dont a ra da nec'hiñ, ne deu den d'he goulenn.

1867
Référence : MGK p56

Ganti 'oar krog-diskrog : evel an dour a red, / Ar vuhez deiz ha noz a dremen hed-ha-hed, / Hag a gav, en un taol, ar mor don d'he beuziñ.

1867
Référence : MGK p100

Edont o tremen maner Dourdu, pa deuas er maez eus an ti ur vandenn soudarded.

1877
Référence : EKG.I. p.301

Setu amañ penaos e kont gwerz Landregeriz an nozvezh diwezhañ a dremenas en o zouez o eskob ker karet : [...].

1877
Référence : EKG.I. p.25

Meur a vlavezh a dremenas, ha den ne deue da glask tregas ouc’h ar manac’h.

1877
Référence : EKG.I. p.54

Tremen a rae Perroz, hag ez ae dreist Beg ar C'hastell hag Ar Sklaerder war-zu Trebeurden, ha n’on [n’ouzon] dare da belec’h, en ur seniñ atav ur wech [a]n amzer hag o chom ur pennadig dirak pep kêriad tiez.

1877
Référence : EKG.I. p.94

Ni a zo deuet en ho touez evit tennañ eus ho penn an huvreoù diot lakaet ennañ gant beleien ne ouzont netra ; ni a zo deuet dre amañ evit sklêrijennañ ac’hanoc’h, evit diskouez deoc’h penaos tremen ar vuhez-mañ hep disec’hañ, war ho treid, gant an dristidigezh.

1877
Référence : EKG.I. p.175

Ur wech m’oa tremenet ganto ar ganol, ne glevent trouz ebet ken ; an dra-se a zisamme un tamm o c’halon, hag, evel m’edo dija ar berralan ganto, e chomjont a-sav hag e tistrojont da welet hag un tamm lañs o doa c’hoazh.

1877
Référence : EKG.I. p.304

Ha setu amañ penaos, e voe lavaret dezhañ, e oa tremenet an traoù e Lanzeon.

1878
Référence : EKG.II p.60

Men [sic] eo, o tont d'ar gêr, goude hadañ fosfat kaoc'h-houarn war un dachenn dirien am eus er Park kamm, me eo am boa difretet ar seier adarre , 'n ur dremen ; hag ar poultr dioute 'n eus groet d'ar geot kreskiñ evel ma welez.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Ma tremenfe unan ane[zhe] da Vaer, paourkaezh marc‘hadourien deus bourk Plounevez, paket ho stal, hag et da redek heñcho[ù] Breizh-izel... ‘n ur ganañ ur werz diwar-benn ar fentusañ « Conseil municipal » a vefe neuze en Frañs.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Ya ! Perag e teujen d'he dilezel [ar gelaouenn], pa na goust ket ker, ha pa eo gwir e ro din da c'hoût, ha mat ha fall ar pezh a dremen en hon bro ?

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Mard eo mat an holl alioù, an Arouezvarz a skrivo d'ar geder emañ e c'houlenn en hent mat, hag eo mat dezhan dont d'ar Gorsedd digor dre m'eo 'gozik asur da dremen Awenez.

1909
Référence : REZI p. 12

Emañ oc'h 'ont da dremen

1909
Référence : BROU p. 432

tremenet eo

1909
Référence : BROU p. 432

Den n'hall bezañ digemeret ezel eus ar Gorsedd mar n'eo bet tremenet dre urzh an Awenizien.

1909
Référence : REZI p. 11

tremen

1909
Référence : BROU p. 432 (ce mot est exclusivement réservé pour désigner le passage de la vie à trépas ; il ne se dit guère que sur le moment)

Bagadoù stank a alarc’hed gwenn a weljont o tremen hebiou, a-nes hag a-bell, harz ebet dezho a-berzh ar mor hag an amzer.

1923
Référence : SKET p.113

Ne dremen ket a hañvezh, ne da hebiou goañvezh ebet hep na ve c’hwezhet tan ar brezel e lec’h pe lec’h eus ar vro dre uhelegezh, gwarizi, droukrañs, orged, c’hoant d’ar brud, d’ar preizh ha d’ar pennoù troc’het.

1923
Référence : SKET p.20

[H]a seul souezusoc’h eo se ma tremen ar peurliesañ ar ouenn ma ’z oant diwarni, ken a-berzh tad, ken a-berzh mamm, evit bezañ taer, feuls ha brouezus dreist ar re-all.

1923
Référence : SKET p.44

O tistouiñ o zal, Kintus ha Kamula he gwelas o soublañ da dremen dindan an nor hag o lammat e-maez al logell.

1923
Référence : SKET p.106

Eus ar gregach, dre ar varc’hadourien, ez eo tremenet ar ger "kassiteros" en asirieg ("kasazatira"), en arabeg ("kasdir") hag er sanskriteg ("kastira").

1923
Référence : SKET p.146 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Meurbet sakr e tremener an holl benn-tir a zibenn an enezenn er c’huzh-heol rak, estreget bez Nemetos, e kaver warnañ bezioù stank m’emañ er goudor enno relegoù mibien ha gourvibien an den-meur.

1923
Référence : SKET p.130

Diskar gwez a reas ha strollañ radelloù da dremen en enezenn m’en em zalc’he an divroidi.

1923
Référence : SKET p.117

Neuze e voe tremenet ar vevenn-se gant tri den krennbennek ha talfasok, o anv Dubis (Du), Oktos (Taer), ha Drukos (Drouk), mibien Marvon (Marv), Temillos (Teñval) ha Vailis (Fall).

1923
Référence : SKET p.77

Da sakr e tremen ivez an dachennad tro-dro hag e lider enni lidroadoù.

1923
Référence : SKET p.47

Ar person en devoa tremenet un hanter [z]evezh, laouen-meurbet, e ti an aotrou Kont.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.867 (Miz Meurzh 1924)

Tremen a eure en he c’hichen, ha, gant un taol krib, he deus faoutet dezhañ biz bihan e zorn dehou.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.948 (Mae 1924)

Ha bezañ strafilhet an dour, e skoas, eta, etrezek enno, hag e tizhas tremen dre o c’hreiz hep gouelediñ.

1924
Référence : SKET.II p.40

En em dremen a reont da roueed ar bed (3).

1924
Référence : SKET.II p.71

Boas ez oant da zont, bep bloaz, da dremen ur penndevezh en enezenn.

1924
Référence : SKET.II p.33

Ha bezañ Velia kozh-kozh ! Ouzhpenn kant tregontvedad bloazioù he doa gwelet o tremen war c’horre ar bed.

1924
Référence : SKET.II p.14

Holl e rankint un deiz kemerout penn an hent am eus kemeret, tremen an treuzoù am eus tremenet.

1924
Référence : SKET.II p.41

Na mez, na bier nag evadur mezvus all ebet ne dremenas dre e c’henou.

1924
Référence : SKET.II p.16

tremen diouzh u.b.

1924
Référence : SKET.II p.143 « Geriadurig », "Contenter quelqu’un".

Evel ur gwiñver e skrimpe en uhelañ gwez, ha neuze, skoachet e-mesk glasvez o c’hernoù, e heulie dre e sell an erered hag ar guped o nijal, ar garaned, ar c’hwiboned hag an elerc’h o vont hag o tont, ar gwazi gouez o tremen hag o tistremen.

1924
Référence : SKET.II p.18

[...] ha, p’o dije c’hoant kerent pe berc’henn ar vugale da zibriñ gad pe c’honifl, penaos stignañ antell pe las er [girzhier] dre belec’h e tremene an anevaled gouez.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.898 (Miz Ebrel 1924)

Evit en em [z]izinouiñ e oa en em lakaet da walc’hiñ e vag (e vamm ne zaleo ket kalz : tre a ra) pa glevas : — Hem ! hem ! paotr, Psitt !… Klev ’ta, paotr !… Na te a dremenfe ac’hanomp-ni en tu all ?

1925
Référence : BILZ2 p.129

Bilzig, meur a wech, en devoa bet gwelet paotred flemmet pa dremenent lann Bennenez evit mont da besketa d’an Traezh-Gwenn : unan a sune ar gouli, unan all gant un tamm neud-gouel a starde an ezel.

1925
Référence : BILZ2 p.119

— Alo ! paotred, soukomp ur pennadig, hag ec’h errufomp er gêr evit Nedeleg hag an deiz kentañ ar bloaz. P’hon devo diskarget hon gwinizh en Montroulez, e teufomp d’ar gêr, evit tremen ar gouelioù. Alo ! paotred, un tammig soukadenn !…

1925
Référence : BILZ2 p.170

— « Tevel hag ober » ! eme ar gwaz. Hast afo, paotr, hon zremen.

1925
Référence : BILZ2 p.129

Blankaat a rae buan ha buan, hag an derzhienn nag an alter ne dremenent ket.

1925
Référence : BILZ2 p.174

Ur maread a zo anezho : gwazed, maouezed ha bugale. Dont-mont a reont evel ma ra ur strollad saout pennfollet o tremen dre ur porrastell.

1929
Référence : SVBV p8

Ar stroñsadennoù a zeuas da vezañ stankoc'h-stankañ ; war douaroù digompez e ruilhemp bremañ. Tremen a rejomp e-biou d'un torkad hentoù-kev, ha dizale ar marc'h-du a erruas e Taraskon, bro Tartarin, Tartarin meur, roue al lazherien leoned !

1929
Référence : SVBV p11

Kaerderioù va bro a dremene, a-wel da'm spered enkrezet, evel ma tremen skeudennoù ur fiñverez skeudennaouerez dirak daoulagad boemet un arvester.

1929
Référence : SVBV p.17

Dirazon e rede, lerc'h-ouzh-lerc'h, kroazhentoù hirfustek o c'hweleviñ [evit weleviñ] en un doare mantrus, hag astennet ganto o divrec'h du, hir ha treut war bep a bevar riboul evel p'o defe c'hoant da virout ouzh ar pevar red-avel da dremen hebiou dezho.

1929
Référence : SVBV p.16

tremen diouzh

1931
Référence : VALL pg (s')accomoder

tremen hag adtremen

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXV

tremen gant

1931
Référence : VALL pg (se) borner (à)

tremen hep mont

1931
Référence : VALL pg (s')abstenir d'aller

Da serr-noz e tremenas en o c'heñver kirri skoazellerien-ganolierezh hag an daou gañfard a voe aotreet da sevel en unan anezho ; dezouget e voent evel-se betek Melun. Ar c'hirri ned aent ket larkoc'h : ha setu Yann ha Pêr war ar straed da hanternoz.

1941
Référence : ARVR niv.6, p4

War al leurenn-bleñch, e tremenas bep eil tro Paotred Sant-Padern, ur strollad savet e Bignan gant ar person an aotrou Buleon ; ar barzh Teodor Botrel hag e wreg ; an aotrou Sullian-Colin gant ur brezegenn diwar-benn Brizeug.

1944
Référence : EURW.1 p.205

Mes ar pezh a ouzon, hag un dra hag a ra plijadur din, eo soñjal e tremeno hiviziken hor moereb ur vuhez eürus war an douar.

1944
Référence : ATST p.15

Ya ! trist eo ken na eo trist a-walc’h gwelout ac’hanoc’h o redek ar barrez, o sistra bemdez hag o tremen ho puhez dilabour. Ur vezh eo zoken.

1944
Référence : ATST p.29

Bremaik, eme Job d’e vamm, ha Lom d’e c’hoarezed, on tremenet dre Garreg-al-Louarn.

1944
Référence : ATST

Marteze, va lennerion ger, hoc’h eus tremenet meur a nozvezh hep kousket gant an droug-penn, pe an droug-kof, pe an droug-divskouarn a oa o stourm ouzhoc’h.

1944
Référence : ATST p.48

Eurioù a dremenas.

1944
Référence : ATST p.50

An diaoul kentañ. — « Mari Karreg-al-Louarn, n’hoc’h eus ket tremenet war an douar ur vuhez direbech. » An eil diaoul. — « Ho puhez a zo leun a rebechoù. »

1944
Référence : ATST p.56

N’eus forzh ! Herri a zo beuzet, ha Mari a vezo marv, ha ne vezo test ebet evit lavarout : ul laer bennak a zo tremenet dre an ti.

1944
Référence : ATST p.77

Tremenet ’oa Toull-ar-Broc’h gant ar vandenn ; edo Karreg-al-Louarn dirazo, uhel, uhel, war an duchenn.

1944
Référence : ATST p.115

En em veskañ a rejont gant argoadiz, hag a-benn kant vloaz, e oant breizhekaet, nann hepken dre briadelezh ha dre wad, met ivez dre o anvioù, a zeuas da vezañ 'n ur dremen dre c'henoù kouerien Vreizh-Izel : JOFRENO ha goude-se JAFRENOÙ, ROPERZH ha goude-se ROPARZH ; GWINEMANN ha goude-se GWINEMANT.

1944
Référence : EURW.1 p8

Gallout a ran kofes, bremañ pa'z eus tremenet un nebeut bloavezhioù abaoe.

1944
Référence : EURW.1 p45

E 1873 e tremenas e Gwengamp kendamouez an noterien hag e voe digemeret gant ur meneg enorus.

1944
Référence : EURW.1 p13

– Hag e tibunen d'ezo va c'hentel : « "As-tu vu ?" 'Teus ket gwelet ? ; "Quat' chevaux", pevar a gezeg ; "passer par ici", tremen dre amañ ; "Ce matin", ar beure-mañ. »

1944
Référence : EURW.1 p19

Pa dremenas hor charabañ dindan ar volz, ma c'halon a santas ur gridienn.

1944
Référence : EURW.1 p30

Ar re-mañ ne raent foutre kaer, hag a dremene evel an avel.

1944
Référence : EURW.1 p73

Ar pastor a dremenas e-mesk ar gristenien ur banerad tammoù bara kann, hag ur c'halirad gwin ruz.

1944
Référence : EURW.1 p.171

Ur miz e tremenis e ti ma zud, o c’hortoz an deiz merket din d’en em gaout e kazern an 48vet rejimant-war droad, e Gwengamp.

1944
Référence : EURW.1 p.191

Bremañ on distag betek an noz. Tremen a ran an enderv o klask anaoudegez er porzh meur.

1944
Référence : EURW.1 p.192

Ar re-mañ a veze tremenet ar c’hafe dre enno er « maneuvroù ».

1944
Référence : EURW.1 p.194

Moarvat ar bouetaj-se a oa grounnet bloavezhioù a oa, hag a dremene eus an eil remzi d’egile, evel ma tremene ar wiskamant hag ar fuzul.

1944
Référence : EURW.1 p.194

Diaes, avat, e veze tremen ar post ged.

1944
Référence : EURW.1 p.195

A-raok dimp distreiñ d’hor rejimantoù da echuiñ hon amzer, e teuas ar jeneral Donop, mestr an 10vet korf-arme, da dremen an azgwel warnomp.

1944
Référence : EURW.1 p.198

Chom a sav dek munut dre bep eurvezh kerzhout ; da zek eur, an arsav brasañ, c’hwezhañ tan ; aozañ soubenn ; lakaat eur c’horniad butun gros ; mont adarre betek an enderv ; digouezhout en ur bourk pe en ur gêrig vihan ; klask ur c’hrignol gant e-leizh a blouz pe foenn ; kaout arc’hant a-walc’h da foetañ oc’h ober tro an ostalerioù, ha mont da gousket hep soñjal da netra, marv gant ar skuizhder ; adsevel da veure, ha mont adarre a-raok ; setu penaos e tremenis an tri devez « manoeuvre » da stlepel er mor an alouberien a oa sañset bezañ douaret e Pontrev.

1944
Référence : EURW.1 p.199

Ar c’habiten a erruas prestik, hag e tremenjomp ouzh taol.

1944
Référence : EURW.1 p.203

Ar garg-se a roe din aezamantoù evit kousket en ur gwele, pa zigouezhe ar rejimant en ur geriadenn, da dremen an noz.

1944
Référence : EURW.1 p.204

An danvez-leaned a veze kaset, bep yaou [Yaou], da dremen an deiz da vouster San-Miguel.

1949
Référence : SIZH p.52

Tremen a reas an deiz.

1949
Référence : SIZH p.62

Tremen a ra an amzer.

1960
Référence : PETO p44

Kerkent hag aet e karg, an eskob nevez / D'ar Pab a skrivo prim, gant kalz elevez, / Da reiñ ar c'heloù, met, gant difenn ha berz / Da c'houlenn nep galloud na gwir eus e berzh, / Daoust ma'z eo er bed ar Pab vikel Doue, / E Bro-C'hall, araozañ, 'tremen ar Roue.

1960
Référence : PETO p16

Ha ma rankas buan an dud tremen eus ar "c'hafe-kafe" d'ar "c'hafe-heiz", ne veze ket ken diaes-se kaout te e-pad ar brezel e Goueled Breizh.

1972
Référence : BAHE niv. 75, p.41

Kavout a ran digarez zoken da welout ul loen bennak en tu-hont d'ar merien ha d'ar balafenned, hag ivez d'ar pesked hag a gaver e pep ruzellen pe "marigot" evel ma lavar an dud wenn dre eno : du-hont, dreist un droñjenn wez kouezhet a-dreuz ar stêr e welan un doare gwiñver -kazh-koad- ruz o tremen d'ar red ; pri ar sanioù-dour bihan a zo breset ha divreset : ur vandennad moc'h-gouez a zo bet eno oc'h ebatal ; an toull-se, en ur wezenn gleuz a zo toull un hoc'hig spernaouek pe heureuchin daredek ; setu pelloc'h aze douarenn ur vaot.

1985
Référence : DGBD p60

Ne chomis nemet pemp miz el lec'h-se koulskoude, rak war-dro miz Ebrel e tremenas dre eno un den hag am boa bet digarez da welout eno ur wech bennak c'hoazh, rak un dastumad fosilenned dezhañ a oa du-hont.

1985
Référence : DGBD p5

D'ar mare-se ne dremened ket dre Reudon evit mont d'an Naoned hag ez ae al linenn dre vaezioù plat ha koadek e-biou Blaen.

1985
Référence : DGBD p9

Paouez a reas hag e tremenas e zorn war e fas.

2012
Référence : DJHMH p.67

Ur skouer vrav eo, evel nouspet all, eus ampartiz savourien ar Grennamzer da gavout ur c'hempouez etre o c'hoant d'an nevezenti hag an dever a oa lakaet dezho gant urzhierien o labour da dremen hep terriñ unvander an iliz war sevel.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 16

Tremen a ra Koula hebiou din, sellout ouzh an div vaouez en o c'hadorioù-brec'h hag en em groaziañ.

2015
Référence : EHPEA p11

Da c'houde e laka ar stourmerien o divrec'h da dremen dre zindan o divhar evit tapout krog e-barzh melloù-dorn, dornioù pe, d'ar gwashañ, ufernioù o c'hamaraded hag a zo a-dal dezhe.

2015
Référence : DISENT p95

Divadeziñ ur straed, ur savadur, panelloù-heñchañ; adplantañ ha hadañ e-lec'h ma rank tremen un hent-tizh; adsevel traoù war douaroù a rank bezañ dilezet abalamour d'ur raktres euzhus; vomit in -mont da sellet ouzh emvod ur c'huzul departamant da skouer, hag en em lakaat da zislonkañ pa vez divizet un dra euzhus-; nac'h degemer un enor -ur priz pe ur vedalenn-; skuilhañ teilh [teil] pe follennoù bruderezh; chom war yun a-wel d'an holl.

2015
Référence : DISENT p57-58

Goude-se e klasker bezañ azezet an tostañ posupl an eil ouzh egile : divgroazell ouzh divgroazell, an divhar o stardañ an den a zo dirazoc'h hag o klask lakaat anezhe da dremen dre zindan e zivhar dezhañ.

2015
Référence : DISENT p96

Ar "stourmerien-furlukined"-se a c'hall disentiñ a-wechoù, pa vez anv da dremen ur stankell savet gant ar polis da skouer.

2015
Référence : DISENT p55

Ur wezh tremenet mare an darempredoù feuls ha lazhus, setu ma oa deuet hini an deskiñ an eil diwar egile, ha ma krogas skrivagnerien broadoù nevez Europa da sevel e latin, pe en o yezh c'henidik, oberennoù liesseurt, en o mesk stummoù romanekaet, eeunaet ha krennet eus oberennoù Homeros, Platon, Haristot...

2016
Référence : ILIAS p8

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux