Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. (db. an hedoù) 1. Tevder. Ur mellad maen a zaou vetrad hirder, ur metrad ledander ha tri biz treuz. 2. Uhelder. Un den bras a vent, dezhañ treuz e benn dreist ar re all. 3. Ledander. N'eus nemet treuz an hent etre o daou di. [1878] [...] hag en em gaout a ris treuz ur park hepken dioc’h [diouzh] tiez bourk Berven. 4. Hed. An ostaleri zo treuz daou bark ac'hano. 5. Hent. Hir eo an treuz ac'hanen di : an hent da ober da vont di. 6. Treizh. Ar mor-se n'eus ket a dreuz dezhañ : n'eur ket evit mont en tu all dezhañ. 7. Trl. skeud. Treuz un neudenn : nebeut-tre a dra. N'eus bet nemet treuz un neudenn ned on bet en em gallet er veaj-se. II. G. Dre skeud. OBER E DREUZ. 1. [1931] En em dennañ e-keñver arc'hant. Bez' emaon o pinvidikaat ma mestr ha me ma-unan am eus bec'h oc'h ober ma zreuz. 2. [1931] En em dennañ er vuhez. Evel-se e vo kalz aesoc'h dezho ober o zreuz er verdeadurezh. III. G. 1. Pezh prenn pe maen a ya d'ober diaz toull an nor. Diwar treuz e zor e welas an interamant o tremen. HS. treuzoù. 2. MERDEAD. Tennañ treuzioù : merdeiñ a-benn d'an avel en ur ginnig tro-ha-tro bourzh dehoù ha bourzh kleiz ar vag d'an avel.

Exemples historiques : 
35
Masquer la liste des exemples

treuzoù

1659
Référence : LDJM.1 pg seuil (de la porte)

treuz

1659
Référence : LDJM.1 pg trauers

treuz ur meud

1659
Référence : LDJM.1 pg (la) largeur (d'un pouce), linteau (ou sueil)

treuzoù

1659
Référence : LDJM.1 pg linteau (ou sueil)

an treuz eus ar groaz

1732
Référence : GReg pg croison (ou croisillon, le bras, le travers d'une croix)

treuz ur biz; treuz un daol

1732
Référence : GReg pg (l') épaisseur (d'un doigt; d'une table)

treuz ur biz

1732
Référence : GReg pg (le travers d'un) doigt

tremenet eo an heol diwar e dreuzoù

1732
Référence : GReg deperir (s'alterer, se ruïner)

treuz

1850
Référence : GON.II pg treû, treûz (Travers, l'étendue d'un corps considéré selon sa largeur. Traverse, chemin qui coupe d'un lieu à un autre par une route différente du chemin ordinaire. il s'emploie aussi pour trajet, traversée), treûzella, tréz

treuzoù

1850
Référence : GON.II pg treûz (Pl.)

treujoù

1850
Référence : GON.II pg treûz (Pl.)

Treuz ur biz n'eus ken.

1850
Référence : GON.II pg treûz (Il n'y a que le travers d'un doigt).

hir eo ann treuz ac'hann di

1850
Référence : GON.II pg treûz

trez

1850
Référence : GON.II pg treûz, tréz

lagad treuz

1850
Référence : GON.II.HV pg lagad (-treûz)

treu[z]

1850
Référence : GON.II pg treû

E-touez bugale 'n dud[,] an hanter, pe war-dro, / Da gannañ 'n hanter-all[,] treujoù keuneud a ro ; / En-dro dezho [ez] euz stignet droug.

1867
Référence : MGK p107

List-o da vont dreist ho treuzoù, / Hag e vezo 'r peuriñ berr abred d'ho kenoù.

1867
Référence : MGK p108

Mont a ris a-dreuz an douaroù, selaou a raen ur wech an amzer ; mes ne glevis netra, ne welis den, hag en em gaout a ris treuz ur park hepken dioc’h [diouzh] tiez bourk Berven.

1878
Référence : EKG.II p.115

Gouenn ar Gelted he deus kresket dindan tenn ar c’houmoul, — En Amzer-gent ; — Etre mogerioù ar c’hoad, war dreuzoù dor an doureier [...].

1923
Référence : SKET p.35

Gwall reverzhi a veuz en he zreuz al ledenez kimbrek (Jutland) eus mor an Hanternoz d’ar mor Baltik hag a voe marteze pennabeg d'un darn Kelted da zivroañ [...].

1923
Référence : SKET p.148 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Hounnezh e voe ar reolenn ma voe reizhet diouti buhez Vindosêtlos adal ma tremenas, etre divrec’h Kênos, treuzoù Vissurix betek an deiz ma kimiadas, hag eñ deut da zen yaouank, evit distreiñ davet e gerent.

1924
Référence : SKET.II p.17-18

Holl e rankint un deiz kemerout penn an hent am eus kemeret, tremen an treuzoù am eus tremenet.

1924
Référence : SKET.II p.41

Saig ne gare ket kalz ar bennozhioù, hag a c’hrozmole en ur vont er-maez an ti, diwar dreuzoù an nor : — Dilun ar beure, paotr, ec’h ambarki, adieu vat ! ha dreist-holl te ’oar, er vicher arabat koll an nord ! taol evezh d’ar vag vihan… Kenavo, Izabel !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1125 (Miz Du 1924).

gant va holl vadoù, a-boan ma c'hallan ober va zreuz

1931
Référence : VALL pg affaire (avec tout mon bien, je me tire à peine d'affaire)

ober e dreuz

1931
Référence : VALL pg affaire (se tirer d'affaire, se suffire)

Tamm-ha-tamm e teu treuz an draonienn-se da gemer stumm un U, tra ma vez d'un draonienn diwar stêr stumm ur V (pa vez yaouank da vihanañ), dre ma vez krignet kalz buanoc'h an talweg eget an torioù.

1943
Référence : TNKN p42

Setu hi war dreuzoù he dor, lakaet dezhi war he blev du lintrus ur c'hoef hir.

1944
Référence : EURW.1 p.166

Lom : — « Me a daolo evezh war an treuzoù, ha, bep ar mare, e rin cholori re bar da hini paotred ar Sabad. »

1944
Référence : ATST p.28

Ac'hano ez arvested en he fezh kompezenn divent Miranda, gronnet klok en dremmwel, gant aradennadoù menezioù, nemet du-mañ du-hont, un ode bennak, evel war-du Burgos, « la carretera de Napoleon » (hent Napoleon) ha, tostoc'h aze, ar ganienn, a gase, dre dreuz ar pikernoù serzh, da gompezenn ar Rioja, taolead [sic, tolead] ar gwin penn.

1949
Référence : SIZH p.43

Goude e oa aet betek penn pellañ ar vali izelañ, evit bezañ outañ e-unan. Ur meni-gwelva [meni gwelva] a oa eno, ma tizhed gwelout, dre dreuz skramm rouez ha dreinek kasiaenned yaouank, unan eus talbennoù louet ar gouent, ar jardin kloz, kêr Viranda a-bezh gant he zoennoù ruz, ar stêr Ebro, hag ar gompezenn ec'hon-meurbet, glas evit un nebeu[d] amzer c'hoazh, harzet du-hont, pell, gant menezioù Alava, er vro [e]uskarat.

1949
Référence : SIZH p.47

Hag e ya [ar person] betek treuzoù an ti da c'hervel ar vatezh.

1960
Référence : PETO p64

Gant an oad e c'hell darn eus ar gwez dont da vezañ tev-tre, ha gwelet em eus hiniennoù dezho ouzhpenn seizh troatad treuz.

1985
Référence : DGBD p180

An treuz, el lec'h ma oamp, a oa dezhañ unnek kilometr, ar pezh a zo kement hag etre Brest hag ar Fred.

1985
Référence : DGBD p47

War dreuzoù an nor en em gavomp gant ur grinenn daou-ugent vloaz.

2015
Référence : EHPEA p14

Ordre alphabétique

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux