I.
H.g.
A.
1. Santad a zoan, poan-spered don a zeu diwar un darvoud resis prl.
Bezañ e glac'har. Bezañ mantret, rannet e galon gant ar glac'har, diwar c'hlac'har. Bezañ pleget dindan ar glac'har. • En em leuskel da vont gant ar glac'har. Mervel gant ar glac'har. • Glac'har a gouezhas war e galon. Glac'har bras zo. Magañ e c'hlac'har. Ur vro a c'hlac'har. Aketus e oant bet ouzh glac'har hag enkrez an intañvez.
[1878] Holl e kave deomp e soñje en dud a yoa marvet e Kergidu, ha, mard oa gwir an dra-se, komz dezhañ a gement-se, e oa neveziñ e boan hag e c’hlac’har.
2. Trl.
Kaout glac'har d'ub., d'udb. : bezañ en diouer anezhañ, kaout keuz d'an den-se, d'an dra-se.
Glac'har a-walc'h am eus da'm fried. Glac'har o deus bremañ d'o gwalloberoù.
&
Trl.
Gant glac'har : gant keuz, a-enep e youl.
HS. enkrez, kalonad, morc'hed.
B. (en e furm vihanaat)
1. Dre skeud.
Boutailhad pe vanne hini kreñv a servijer d'an dud a-raok kimiadiñ diouto.
Diskargañ ar glac'harig da evañ. Diskenn ur banne glac'harig.
2. Trl.
C'hoari gant glac'harig : bevañ en dienez, hep aezamant.
II.
G.
A.
1. Doare glac'har.
Ur glac'har bras.
2. Darvoud glac'harus.
Sell aze ur glac'har da vamm ar paourkaezh paotrig !
B. Dre ast.
Taol noazus, rivin.
Ar c'holloù kezeg a oa ur glac'har evit ar gouerien gwechall.
leunya a enor, a enor, a joa, a vadou, a c'hlac'har
1732
Daveenn :
GReg
pg combler (d'honneur, de joïe, de biens, de douleur)
glac'har gwirion eus e bec'hedoù
glac'har güiryon eus e bec'hegeou
1732
Daveenn :
GReg
pg componction (terme de Théologie)
gwir glac'har
güir glac'hard
1732
Daveenn :
GReg
pg contrition (veritable douleur d'un penitent)
glac'har parfet
glac'har parfed
1732
Daveenn :
GReg
pg contrition (veritable douleur d'un penitent)
kaout ur c'hlac'har parfet
cahout ur glac'har[sic] parfed
1732
Daveenn :
GReg
pg (avoir la) contrition
kaout e galon mantret gant glac'har da vezañ pec'het
cahout e galon mantret gand glac'har da veza pec'het
1732
Daveenn :
GReg
pg (avoir la) contrition
ober alies aktoù a c'hlac'har parfet
ober allyes actou a c'halc'har[sic] parfed
1732
Daveenn :
GReg
pg (faire souvent des actes de) contrition
glachar [sic]
1732
Daveenn :
GReg
pg douleur (affliction d'esprit)
mantret eo va c'halon gant ar glac'har
mantret eo va c'haloun gand ar glac'har
1732
Daveenn :
GReg
pg (j'ai le coeur penetré de) douleur
kaout nec'hamant, nec'h, enkrez, mantr, glac'har
cahout nec'hamand, nec'h, encrès, mantr, glac'har
1732
Daveenn :
GReg
pg (avoir de la) douleur
karget a c'hlac'har
carguet a c'hlac'har
1732
Daveenn :
GReg
pg (accablé de) douleur
gant glac'har
gand glac'har
1732
Daveenn :
GReg
pg (avec) douleur
ober alies aktuioù a c'hlac'har parfet
ober allyes actuyou, a c'halc'har[sic] parfed
1732
Daveenn :
GReg
pg contrition (faire souvent des actes de contrition)
Glac'har [a]m eus eus ar pezh [a]m eus lavaret.
Glac'har em eûz eûz ar péz em eûz lavaret.
1850
Daveenn :
GON.II
pg glac'har (j'ai regret, j'ai repentir de ce que j'ai dit).
Ur c'hlac'har bras eo evitañ.
Eur c'hlac'har vrâz eo évit-hañ.
1850
Daveenn :
GON.II
pg glac'har (c'est une grande affliction pour lui).
kalounad c'hlac'har
1850
Daveenn :
GON.II
pg kalounad
Na rit ket an dra-se, va merc'hed : rak ho klac'har a wask re war va c'halon, ha dorn an Aotrou a zo savet warnon.
Na rit kéd ann drâ-zé, va merc'hed : râg hô klac'har a wask ré war va c'haloun, ha dourn ann Aotrou a zô saved war-n-oun.
1850
Daveenn :
GON.II
p.99, Buez Ruth
glac'har gan
glac'har-gân
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg glac'har-gân (élégie).
glac'har
1850
Daveenn :
GON.II
pg glac'har, chîf, trubul
Ganto vo graet stignoù, d'ho pakañ 'zruilhajoù, lasoù-rikl d'ho mougañ, e berr : kant ha kant tra, a vo, war an diskar, ho toan hag ho klac'har, a vezo, marteze, kiriek eus ho marv. Tec'hit eta a-fo, diouzh ar gaoued, ar ber ! Gwelloc'h oufec'h d'ober, mar fell deoc'h va c'hrediñ, eme ar wennili, eo dibriñ 'n had kanab.
Gant-ho vo great stignou d'ho paka 'zruillajou, lasou-rikl d'ho mouga, e berr : kant ha kant tra, a vo, war ann diskarr, ho toan hag ho klac'har, a vezo, marteze, kiriek euz ho maro. Tec'hit eta affo dioc'h ar gaoued, ar ber ! Gwella c'houfac'h d'ober, mar fell d'hoc'h va c'hredi, eme ar wennili, eo dibri 'nn had kanab.
1867
Daveenn :
MGK
p14
Karet, bezañ karet a zo war an douar / Ur Baradoz atav, pa vez poan ha glac'har.
Karet, beza karet a zo war ann douar / Eur Baradoz atao, pa ve poan ha glac'har.
1867
Daveenn :
MGK
p50
En em lakaat a rejont gant ar re all da gleuzañ bezioù ; ha pa voe achu al labour glac’harus-se, pep hini, an daeloù en e zaoulagad, a zistroas d’e gêr, hep lavaret ger ebet an eil ouc’h egile ; re garget a c’hlac’har oa ar c’halonoù.
En em lakaat a rejont gant ar re-all da gleuza beziou ; ha pa oue achu al labour glac’haruz-se, pep hini, an daelou enn he zaoulagad, a zistroaz d’he gear, eb lavaret ger ebed an eil ouc’h egile ; re garget a c’hlac’har oa ar c’halonou.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.48
Ned an ket da esa kontañ deoc’h ar glac’har en devoe an Aotrou de la Marche o kuitaat e eskopti ha tud ker kalonek, evel ar re a yoa en dro dezhañ... Nann, rak ne c’helfen ket hen ober...
N’e dan ket da essa kounta d’ehoc’h ar glac’har en deoue an Aoutrou de la Marche o kuitaat he eskopti ha tud ker kalounek, evel ar re a ioa enn dro d’ezhan... Nann, rak ne c’helfenn ket hen ober...
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.23
An dorioù hag ar prenestroù a voe serret war bep ti ; ar gwel hepken eus a soudarded ar Republik, a rae poan ha glac’har d’ar galon.
An doriou hag ar prenestrou a oue serret var bep ti ; ar guel epken euz a zoudarded ar Republik, a rea poan ha glac’har d’ar galoun.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.213
Holl e kave deomp e soñje en dud a yoa marvet e Kergidu, ha, mard oa gwir an dra-se, komz dezhañ a gement-se, e oa neveziñ e boan hag e c’hlac’har.
Oll e kave d’eomp e sonje enn dud a ioa marvet e Kergidu, ha, mar doa guir an dra-ze, komz d’ezhan a gement-se, oa nevezi he boan hag he c’hlac'har.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.100
N’oa ket d’ar gerent ha d’ar geneiled anezho tañva glac’har ouzh o ledañ en o geler-zerv e-touez barroù teñval an ivinenn beurbad (3). »
N’oa ket d’ar gerent ha d’ar geneiled anezo tanva glac’har ouz o leda en o geler-zero e-touez barrou tenval an ivinenn beurbad (3). »
1923
Daveenn :
SKET
p.69
Ra zeuio ar glac’har da buchañ ouzh da oaled, ar gasoni hag an dizunvaniezh da strewiñ o gwele ha da brejañ ez ti !
Ra zeuio ar glac’har da bucha ouz da oaled, ar gasoni hag an dizunvaniez da strewi o gwele ha da breja ez ti !
1923
Daveenn :
SKET
p.84
He c’hoarezed, avat, a gavas diviet-holl gant ar glac’har hag ar veilhadenn m’oant o paouez ren.
He c’hoarezed, avat, a gavas divïet-holl gand ar glac’har hag ar veilhadenn m’oant o paouez ren.
1923
Daveenn :
SKET
p.110
Diskiantez, emezañ, a gred leuskel gourdrouzoù gant da aotrou, da vestr, da zoue ! Nemet em eus truez ouzhit, diboellet ma ’z out gant ar garantez hag ar glac’har.
Diskiantez, emezan, a gred leuskel gourdrouzou gant da aotrou, da vestr, da zoue ! Nemet em eus truez ouzit, diboellet ma ’z out gand ar garantez hag ar glac’har.
1923
Daveenn :
SKET
p.112
Vindosêtlos a gerzhas betek Moridunon, skañv e bicheradig en e zorn kreñv, pounner, avat, e galon ha morennet-holl e ene a c’hlac’har.
Vindosêtlos a gerzas betek Moridunon, skanv e bicheradig en e zourn krenv, pounner, avat, e galon ha morennet-holl e ene a c’hlac’har.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.36
En deiz-se, trubuilh ha glac’har en tiig : ur plac’h, ar vamm, war ar varvskaon ; ur bugelig en e gavell, emzivad an deiz kentañ eus e vuhez.
En de-se, trubuilh ha glac’har en tig [sic, "tiig"] : eur plac’h, ar vamm, war ar varv-skaon ; eur bugelig en e gavell, emzivad an de kenta eus e vuhe.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924), ("tiig" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).
Ar paourkaezh Marc’harid, pleget dindan ar glac’har, a zistroas war he c’hiz.
Ar paour kêz Marc’harid, pleget dindan ar glac’har, a zistroas war he c’hiz.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924)
Keuz da Vilzig d’e vamm-gozh, ha dourek e ouelas ; bugelig a oa, hag ar c’heuz, ar glac’har abred a sil a-dreuz eñvor ar vugale.
Keun da Vilzig d’e vamm-goz, ha dourek e ouelas ; bugelig a oa, hag ar c’heun, ar glac’har abret a zil a-dreuz evor ar vugale.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)
An amezeien, aketus eus glac’har hag enkrez an intañvez, a deue d’he c’hlemm, d’he c’huzuliañ, d’he aliañ.
An amezeien, aketus eus glac’har hag enkrez an intanvez, a deue d’he c’hlemm, d’he c’huzulia, d’he alia.
1924
Daveenn :
BILZ1
Niv. 37, p.813 (Genver 1924)
— Na pebezh glac’har ! na pebezh spont, va Jezuz !
— Na pebez glac’har ! na pebez spont, va Jezuz !
1925
Daveenn :
BILZ2
p.176
glac'har
1931
Daveenn :
VALL
pg affliction
Ger a zizesper, a c'hlac'har, / A zienez hag a spouron
Ger a zizesper, a c'hlac'har, / A zienez hag a spouron
1944
Daveenn :
EURW.1
p.88
— « Ya! n’eo ket evit padout gant ar sec’hed, » a lavaras ar vaouez a oa eno ; « glac’har en deus d’ar gwenneion n’en deus ket c’hoazh, aze emañ ar wirionez. »
1944
Daveenn :
ATST
p.23
Din e fazi oferennoù, / Keuz ha glac'har ha pedennoù, / N'eo ket fistilh kozh strouilhenned !
Din e fazi oferennou, / Keuz ha glac'har ha pedennou, / N'eo ket fistilh koz strouilhenned !
1960
Daveenn :
PETO
p65
P'am eus echu ma c'hefridi, / Pa ne sentit ouzh ma c'huzul, / Pa n'ho spont an emsavidi / Ha, d'ho klac'har, pa n'eus muzul, / Diouzhoc'h 'ta, 'n ur huanadiñ, / Ez an bremañ da gimiadiñ.
P'am eus echu ma c'hefridi, / Pa ne sentit ouz ma c'huzul, / Pa n'ho spont an emzavidi / Ha, d'ho klac'har, pa n'eus muzul, / Diouzoc'h 'ta, 'n eur huanadi, / Ez an bremañ da gimiadi.
1960
Daveenn :
PETO
p63
Eñvor, mar plij, ho pet ouzhpenn / Eus tud ma zi e glac'har tenn, / Rak, en dienez bet'[-ek] ar strad, / Hepdon reuzeudik ' ve o stad...
Eñvor, mar plij, ho pet ouspenn / Eus tud ma zi e glac'har tenn, / Rak, en dienez bet' ar strad, / Hepdon reuzeudik ' ve o stad...