Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. Kroc'hen loened bet kivijet evit tennañ implij pe implij anezhañ. Lêr glas, kriz : kroc'hen loened n'eo ket bet lamet e vlev diwarnañ c'hoazh. Lêr ejen. Ur chupenn lêr, botoù-lêr : graet gant lêr. II. Dre skeud. 1. Kroc'hen an dud. E lêr a zamanto : ker e kousto dezhañ. 2. Pezh-lêr : gast. 3. Trl. Sachan e lêr : en em dennañ. Kontit dimp penaos ho poa gallet sachan ho lêr ac'hano. & Na vezañ tanav e lêr : na vezañ aes da bakañ. Dleet e oa dit soñjal ne oa ket ken tanav-se ma lêr. & Bezañ war lêr ub. : bevañ diwar e goust. Hag unan all ouzhpenn war ma lêr ! & Bezañ leizh e lêr diouzh ub., udb. : bezañ tremen skuizh gantañ. & Lêr yer : neuz ar c'hroc'hen war-lerc'h ur gaouad aon, riv, h.a.

Skouerioù istorel : 
58
Kuzhat roll ar skouerioù

ledr-

900
Daveenn : LDJM.1 p.60

boutailh lerz [sic lezr]

1499
Daveenn : LVBCA p41, 132 (boutaille de cuyr)

parer an lezr

1499
Daveenn : LVBCA p22, 132, 156 (pareur de cuyr)

lezr

1499
Daveenn : LVBCA p132 (cuyr)

kourrezer an lerz [sic lezr]

1499
Daveenn : LVBCA p22, 124, 132 (courroyer de cuir)

lezr

1659
Daveenn : LDJM.1 pg cuir

lezr ar stlevioù

1659
Daveenn : LDJM.1 pg étriuieres

lezr

1659
Daveenn : LDJM.1 pg lezr

lêr eneb

1699
Daveenn : Har. pg eneb, lêr (empeigne)

lezr gavr gouez

1732
Daveenn : GReg pg (du) chamois

parañ lezr

1732
Daveenn : GReg pg courroyer (ou, corroyer, donner la derniere préparation au cuir, après qu'il est sorti de la tannerie)

kourrezañ lezr

1732
Daveenn : GReg pg courroyer (ou, corroyer, donner la derniere préparation au cuir, après qu'il est sorti de la tannerie)

lezr kourrezet

1732
Daveenn : GReg pg (cuir) courroyé

lêr

1732
Daveenn : GReg pg cuir (peau d'un animal qu'on a tanée), (de) cuir

ul lezr

1732
Daveenn : GReg pg (un) cuir

ul lezr ejen, ul lezr buoc'h

1732
Daveenn : GReg pg (un) cuir (de boeuf, de vache)

lezr kriz

1732
Daveenn : GReg pg cuir (verd)

lezr glas

1732
Daveenn : GReg pg cuir (verd)

a lezr

1732
Daveenn : GReg pg (de) cuir

lezr mat

1732
Daveenn : GReg pg (de bon) cuir

lezr bual

1732
Daveenn : GReg pg cuir (de bufle)

lezr eneboù

1732
Daveenn : GReg pg cuir (d'empeigne)

lezr sol

1732
Daveenn : GReg pg cuir (de semele)

lezr solioù

1732
Daveenn : GReg pg cuir (de semele)

lezr marc'h

1732
Daveenn : GReg pg cuir (de carosse)

lezr karos

1732
Daveenn : GReg pg cuir (de carosse)

lezr faos

1732
Daveenn : GReg pg cuir (d'Angleterre)

lezr marokin

1732
Daveenn : GReg pg cuir (de Maroc, du maroquin)

lezr kivijet mat

1732
Daveenn : GReg pg cuir (bien tané)

laoskentez leizh e lezr a zo gantañ

1732
Daveenn : GReg pg (il a tombé dans le) découragement

pezh lezr

1732
Daveenn : GReg pg bergere (une commode), effrontée (mauvaise fille)

Ken alies a boullad lezr, ken alies a gant skoed

1732
Daveenn : GReg pg fosse (Chaque fosse pleine de cuir vaut cent écus.)

Seul boullad lêr[,] seul gant skoed.

1732
Daveenn : GReg pg fosse (Chaque fosse pleine de cuir vaut cent écus.)

lezr ur c'harroñs

1732
Daveenn : GReg pg (les cuirs d'un) carrosse

Ret eo sachañ gant an dent war ar c'hig-buoc'h, e-giz war al lezr, pe ar grigoñs.

1732
Daveenn : GReg pg (la vache est fort) coriace

N'eo ket bet pell a-walc'h al lêr-mañ er c'hourrez

1850
Daveenn : GON.II.HV pg kourrez

lêr

1850
Daveenn : GON.II pg kenn, ler, lezr

n'eo ket sec'h a-walc'h al lêr-mañ

1850
Daveenn : GON.II pg ler, lezr

Ar c'hentañ, du e lêr, zo evel ur morian ; / An eil zo berr he fri ; hennezh, genoù ledan. / Evit lavaret berr, koant on ha yaouank c'hoazh ; / Amzer, amzer am beus da zibabañ ur gwaz.

1867
Daveenn : MGK p55-56

Ur bleiz, deuet e eskern er-maez eus e groc'hen, o vezañ ma veze ar c'has ouzh en diarbenn, a gavas, war e hent, un hordenn gi nerzhus, lart-toaz ha flour e lêr, ki distailh galloudus.

1867
Daveenn : MGK p7

'Vel aered, en nevez-amzer, / Ma taolfe darn kroc'hen o lêr, / E ve anavezet abred / E pe benn emañ o spered.

1867
Daveenn : MGK p62

Ne vije bet damant d'he lêr, / Anez ar goulmig wenn lavaras d'an heizez.

1867
Daveenn : MGK p48

Er wenojenn, e-kichen an ti, e welis kalz roudoù tud, roudoù boteier-lêr, roudoù boteier-lêr-goad.

1878
Daveenn : EKG.II p.38

lakaet am [sic] eus ober ur re votoù lêr

1909
Daveenn : BROU p. 390 (Lakaat signifie aussi commander)

Poellek ha difrae e teuas o labour gant ar Skaled : da doullañ ar c’hleuzioù e raent gant pigelloù ha palioù, hag an atredoù diouto a gasent er-maez war-bouez sec'hier lêr pe gestoù ha boutegi aozilh.

1923
Daveenn : SKET p.127-128

O deskiñ a reas da givijañ ha galfreziñ lêr, da ober arc’henadoù, gwestennoù-kezeg, dibroù.

1923
Daveenn : SKET p.58

E-touez ar Gelted ez oa ar skoed (skêto-) mentet bras pe vihan, neuziet kelc’hiek, hir-gelc’hiek pe hir-garrezennek, da zanvez dezhañ rusk, prenn pe aozilh goloet a lêr, pe metal nemetken (ur follenn arem gwagennet peurliesañ).

1923
Daveenn : SKET p.78

An aotrou hag ar mevel er vag : flak ! flak ! a ra an dour er vag brañsigellet, strinkañ a ra a bep tu, karget gante o botoù. Botoù lêr rubanet an aotrou !

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 46, p.1090 (Here 1924)

En o c’herc’henn un doneg verr liesliv a dizhe o hantervorzhed ; stardet ez oa en o dargreiz gant ur gouriz lêr.

1924
Daveenn : SKET.II p.76

Melen evel lêr kozh o c’hroc’hen, du ha diwevn o blev, bihan hag a-dreuz o daoulagad ha tougn o fri.

1924
Daveenn : SKET.II p.65

lêr maout

1931
Daveenn : VALL pg basane

Un « uniform » ofisourien-vor a oa ganimp ha difennet e oa mont e-maez ar skol hep manegoù, hep mañchetezoù feret, ha d'ar goañv, hep bodreoù lêr.

1944
Daveenn : EURW.1 p51

An diaoul kentañ. — « Hag ur re votoù ler [lêr] gwerniset hoc’h eus war gorre an armel. »

1944
Daveenn : ATST p.59

An deiz ne oa ket deuet e dermen, ma oamp gwisket hag harnezet penn-kil-ha-troad. Daou vragoù ruz, ur chupennig verr, ur porpant Sul, gant baskoù ha div regennad boutonoù kouevr, ur re skoazellennoù ruz gant istribilhonoù, ur gapotenn hir, daou gepi, unan anezho gant un doupenn hag ur blakenn driliv, ur boned polis, daou re votoù lêr, ur re blat anezho ; rochedoù, gourizoù mezher, manegoù ha zoken ur boned-noz !

1944
Daveenn : EURW.1 p.194

An afer Dreyfus he doa rannet ar C’hallaoued etre div gostezenn : yaouankizoù ar skolioù-uhel a gave brav goapaat ar « brageier lêr kozh », ha diskouez evel-se pegen digabestret e oa o empennoù…

1944
Daveenn : EURW.1 p.197

Ar gwiskamantoù breton am lakae seder : bez' e oa c'hoazh gwazed kozh gant brageier-bras lien ha bodreoù (gamachoù) ; ur gouriz lêr a oa en-dro d'o divgroazell.

1944
Daveenn : EURW.1 p75

Ret eo anzav evelato o deus gouezet Marokiz lakaat brud en-dro d'o labourioù lêr ha d'o fallennoù.

1985
Daveenn : DGBD p13

Ne azez ket ouzh ar burev met en ur gador-vrec'h lêr a-dal din.

2015
Daveenn : EHPEA p55

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial