I.
Tr. ar.
AC'HANN DA
1. (en egor)
[1659, 1850, 1909] Eus al lec'h-mañ betek (al lec'h-mañ-lec'h).
[1659, 1927] Ac'hann di.[1659] Pegeit zo ac'hann da Roazhon ? [1850] Daou zevezh kerzh a zo ac'hann di. [1850] Kalz begoù-douar zo da dremen ac'hann di. [1850] Un hent geotek a zo ac'hann di. [1909] Ur frapad mat a vale a zo ac'hann di.
2. (en amzer)
[1659, 1732, 1927, 2015] Adalek ar pred-mañ betek (ar mare-mañ-mare).
[1659] Ac'hann da bevar bloaz. [1732] An drouksperedoù a zo hag a vezo en aer deñval ac'hann da deiz ar Varn. 1927] Ac'hann d'an noz. [1927] Ac'hann da begeit ? [1927] Ac'hann da neuze. [1927] Ac'hann da vloaz. [2015] Ac'hann da neuze e c'hell cheñch kalz traoù.
Ac'hann da beur ? Ac'hann di ez eus pell. Ac'hann d'ur bloaz, ac'hann da warc'hoazh. Ac'hann da bell. Ac'hann di, gwelet e vo.
HS. a-benn.
&
[1927] AC'HANN GOUDE DA : ac'hann da.
Ac'hann goude da fin ar bed : A-benn ma teufe fin ar bed.
&
[1927] AC'HANN 'VIT : ac'hann da.
[1927] Ac'hann 'vit noz.
HS. ac'hanen.
II.
Stl. isur.
(e deroù un islav. amzeriañ)
AC'HANN MA, AC'HANN E
[1927, 1931, 1985] (Adalek bremañ) betek ma.
[1927] Ac'hann e ve. [1927] Ac'hann ma vo. [1985] E-pad ur pennad-mat c'hoazh, avat, - ac'hann, da vihanañ, ma vo ur roll klok eus ar boblañs. Chom amañ ac'hann ma teuint en-dro. Ac'hann ma vo noz. Ac'hann ma vo deuet. Ac'hann e vo deuet.
HS. ken (a, ma)
Daveenn :
LDJM.1
pg combien (y a il d'icy a Rennes ?)
ac'hann di
ahan di
1659
Daveenn :
LDJM.1
pg d'icy (la)
an drouksperejoù a zo hag a vezo en aer teñval ac'hann da deiz ar Varn
an droucsperejou a so hac a vêzo èn ear teval ac'han da deiz ar varn
1732
Daveenn :
GReg
pg air
ur geit vras a zo ac'hann di
ur guéhyd vras a so ac'han d'-y
1732
Daveenn :
GReg
pg (il y a une fort grande) distance (d'ici là)
ac'hann
ac'han
1732
Daveenn :
GReg
pg en (relatif du lieu, signifiant : d'ici, de là)
ur roiad mat a hent, ur rabinad mat a hent, ur poulzad mat a hent, a zo ac'hann di
ur Royad-mad a hend, ur rabinad-mad a hend, ur poulsad mad a hend, a so ac'han dy
1732
Daveenn :
GReg
pg (il y a une fort grande) distance (d'ici là)
Daou zevezh kerzhed a zo ac'hann di.
Daou zervez kerzed a zô ac'hann dî.
1850
Daveenn :
GON.II
pg kerz
daou zervezh kerzh a zo ac'hann di
daou zervez kerz a zô ac'hann dî
1850
Daveenn :
GON.II
pg kerz
Ur geit vras a zo ac'hann di.
Eur geit vrâz a zô ac'hann dî.
1850
Daveenn :
GON.II
pg keit (Il y a une grande distance d'ici là).
Kalz begoù-douar zo da dremen ac'hann di.
Kalz bégou-douar zô da drémen ac'hann dî.
1850
Daveenn :
GON.II
pg bék-douar (Il y a beaucoup de caps à passer d'ici là).
A-benn dek vloaz ac'hann
A-benn dék vloaz ac'hann
1850
Daveenn :
GON.II
pg dék, dég (Dans dix ans d'ici).
n'eo ket ker ar fred ac'hann di
né két ker ar frét ac'hann dî
1850
Daveenn :
GON.II.HV
pg frét
un hent geotek a zo ac'hann di
eunn heñt géotek a zô ac'hann dî
1850
Daveenn :
GON.II
pg géotek
ur red mat a zo ac'hann di
eur réd mâd a zô ac'hann dî
1850
Daveenn :
GON.II
pg réd
— Setu aze peadra da goll ar penn, evit gwir ! Nec’h eus nemet ober un toullig aze e-kreiz ar c’holo, me a raio un all en da gichen ; goude-se e chachimp ur guchenn-all a golo warnomp hag e kouskimp c’hwek ac’hann da warc’hoazh vintin.
— Setu aze peadra da goll ar penn, evit guir ! Nec’h euz nemed ober eun toullik aze e kreiz ar c’holo, me a raio eun all enn da gichenn ; goude-ze e chachimp eur guchenn-all a golo varnomp hag e kouskimp c’houek ac’hann da varc’hoaz vintin.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.73
ur frapad mat a vale a zo ac'hann di
eur frappad mad a vale a zo ac'han di
1909
Daveenn :
BROU
p. 239 (il y a un bon bout de chemin d'ici là)
ac'hann d'an noz
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici qu'il fasse nuit)
ac'hann di
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici là)
ac'hann e ve deuet
ac'hann e ve deut
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (jusqu'à ce qu'il soit venu)
ac'hann da fin ar bed
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici la fin du monde)
ac'hann 'vit noz
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici qu'il fasse nuit)
ac'hann goude da fin ar bed
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici la fin du monde)
ac'hann da neuze
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici ce moment)
ac'hann da begeit ?
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici quand ?)
ac'hann da vloaz
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (d'ici un an)
ac'hann ma vo deuet
ac'hann ma vo deut
1927
Daveenn :
GERI.Ern
pg ac'hanen (jusqu'à ce qu'il soit venu)
ac'hann ma
1931
Daveenn :
VALL
pg avant
Te, person kozh, an hini eo / Hor c'hasas holl da droc'hañ lev / War-zu an Hir, betek e di, / Ha pellik 'zo ac'hann di.
Te, person koz, an hini eo / Hor c'hasas holl da droc'ha leo / War-zu an Hir, betek e di, / Ha pellik ' zo ac'hann di.
1960
Daveenn :
PETO
p46
E-pad ur pennad-mat c'hoazh, avat, - ac'hann, da vihanañ, ma vo ur roll klok eus ar boblañs ne vo ket gwelet kalz a wellaennoù.
