Porched niverel ar brezhoneg
Ofis Publik ar Brezhoneg
brezhoneg
français
brezhoneg
français
Loazioù niverel
Geriadurioù
Meurgorf
Geriadur istorel ar brezhoneg
Diazoù roadennoù
KerOfis
Diaz lec'hanvadurezh TermOfis
Diaz termenadurezh
Korpusoù
Korpus testennoù Korpus kleved
Deskiñ brezhoneg
Desketa
Binvioù niverel
Treiñ
Troer an OPAB
Troer emgefre embannet gant Ofis Publik Ar Brezhoneg Troer Google
Troer emgefre embannet gant Google
Komz
Sintezenn
Sintezenn ar vouezh
Binvioù all
Fonetikelaer Skoueriekaer Silabifier Braille
Binvioù diavaez
Common Voice
Diaz roadennoù klevet LanguageTool
Difazier reizhskrivadur
Levraoueg
KDSK
Kreizenn Dafar Sevenadurel Keltiek
Teknologiezhioù ar yezh
Strategiezh niverel Kevelerien
Klask Gouzout hiroc'h Mammennoù Berradurioù

Meurgorf
Geriadur istorel ar brezhoneg

Dezverkoù all

adal
araogenn

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
GBAHE

Gerioù kar :
1

Pellgargañ ar gerioù kar adalek

Adstummoù istorel pe rannyezhel testeniekaet : 
1
Diskwel an adstummoù

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

I. Ar. 1. (en egor ; dirak un anv pe ur gm. heuliet gant un ak., un ag.) [1659, 1850, 1927] Eus. [1659] Adal ar vihanañ betek ar brasañ. [1659] Adal an eil penn betek egile. [1850] Adalek ar goueled betek al lein. 2. (en amzer ; dirak un ak. pe un adv.) [1850, 1927, 1954, 2013] Diwar. [1954] [...] bep gwech e veze ganti, e-pign ouzh las he zavañjer, un tammig c'hwezhigell leun-kouch a vutun, ha mogedenn a laoske adal ar beure bete serr-noz. [2013] Ha pa oa bet staget da adsevel ar chantele adal ar bloavezhioù 1240 ne oa ket tost e vefe bet distrujet an holl savadur kozh HS. adalek. II. Tr. stl. isur. [1659, 1732, 1867, 1904, 1931, 1954, 1985] ADAL MA : diwar ar mare ma. [1732] Adal ma er gwelis. [1867] 'Dal ma tavas, al laboused, skuizh-marv holl oc'h he c'hlevet, en em lakaas da fistilhañ. [1985] Adal ma oa echu va zroiad-labour e kuitaas ac'hanon. [1954] Hag he sivi 'ta ! er mare-se ne weled neblec'h dre amañ ar seurt frouezh nemet en he liorzh-hi, hag adal ma krogent da zareviñ fret ha skrap a veze warno ken ma veze. HS. abaoe (ma) adalek (ma).

Skouerioù istorel : 
23
 Kuzhat roll ar skouerioù

Diskwel ar stummoù orin
Pellgargañ an holl skouerioù

adal

1659
Daveenn : LDJM.1 pg adal

adal ma

1659
Daveenn : LDJM.1 pg adal (ma)

adal an eil penn betek egile

1659
Daveenn : LDJM.1 pg bout

adal ma welis-se

1659
Daveenn : LDJM.1 pg incontinent (que je vis cela)

adal ar vihanañ [sic] bete ar brasañ

1659
Daveenn : LDJM.1 pg depuis (le plus petit iusques au plus grand)

7. Abalamour d'hor pec'hedoù / Er gwelas [Mari, he mab] karget a boanioù, / Ha kannet kriz gant skourjezoù / Adal ar penn bete ar plantoù.

1677
Daveenn : Do. p66

adal ma

1732
Daveenn : GReg pg aussi (aussitôt que, dès-que)

adal ma her gwelis

1732
Daveenn : GReg pg aussi (aussitôt que je le vis)

adal an treid betak ar penn

1732
Daveenn : GReg pg (de pied en) cap

adal

1850
Daveenn : GON.II pg adâl (Depuis. De)

adal

1850
Daveenn : GON.II p.56, Table des Prépositions composées, "depuis".

Adal ar penn betek an treid

1850
Daveenn : GON.II pg adâl (Depuis la tête jusqu'aux pieds / De la tête aux pieds).

'Dal ma tavas, al laboused, skuizh-marv holl ouzh he c'hlevet, en em lakaas da fistilhañ, evel gwechall tud kêr Droja, pa deue Kasañdr d'o aliañ. Ganto, gant ar re-mañ siwazh ! Hevelep tro a c'hoarvezas. Nouspet labous a voe paket, lod kaouedet, lod all krouget.

1867
Daveenn : MGK p.16

adal ma

1904
Daveenn : DBFV pg adal (depuis que)

Adal ma voe deut da berc’henn dezhañ, e reas e venoz da sevel bemdez un eur beureoc’h evit e brederiañ.

1924
Daveenn : SKET.II p.22

adal

1927
Daveenn : GERI.Ern pg adal (depuis, de)

adal ma

1931
Daveenn : VALL pg aussitôt

Kollet he devoa ar gweled ha mezevenniñ a rae a-dal [sic, "adal"] ma save ; dre se e veze ar peurliesañ war he gwele.

1954
Daveenn : VAZA p.13

Gounit douar a rae he fried, ha pa'z ae Mon da labourat er parkeier - rak, un tourc'h-paotr anezhi, plomañ, mediñ, troc'hañ lann, charreat, ha zoken ober kleuzioù, kiañ a rae a-lazh-korf evel ar wazed - bep gwech e veze ganti, e-pign ouzh las he zavañjer, un tammig c'hwezhigell leun-kouch a vutun, ha mogedenn a laoske adal ar beure bete serr-noz.

1954
Daveenn : VAZA p.19

Hag he sivi 'ta ! er mare-se ne weled neblec'h dre amañ ar seurt frouezh nemet en he liorzh-hi, hag adal ma krogent da zareviñ fred ha skrap a veze warno ken ma veze.

1954
Daveenn : VAZA p.10

Me, haderez gwall zizeurioù / Ha pennabeg d'ho kwalleurioù / Am eus kredet mont d'ho kervel / 'Dal ma welis ' rankfe mervel.

1960
Daveenn : PETO p81

Adal ma oa echu va zroiad-labour e kuitaas ac'hanon ur wech dilestret e Port-Gentil.

1985
Daveenn : DGBD p63

Ha pa oa bet staget da adsevel ar chantele adal ar bloavezhioù 1240 ne oa ket tost e vefe bet distrujet an holl savadur kozh !

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 23

Notennoù studi

En em ziskouez a ra ar ger-mañ dindan tri stumm : "adal" > "adale" > "adalek". An emdroadur-mañ zo kenstur gant an hini c'hoarvezet gant "betek", an araogenn enebet outañ : "bet" > "bete"/"bede" > "betek".

Etimologiezh

Termen savet diwar an araogenn "a" hag an ak. "tal" blotaet.

Urzh al lizherennoù

a-dailh
adverb
a-dal
araogenn

Gerioù a-raok

Gerioù da-heul

adale
araogenn
adalek
araogenn

Ofis publik ar brezhoneg

Lec'hienn internet
Darempred

Rouedadoù sokial

X
Facebook
Copyright © 2022 - 2025 - Ofis Publik ar Brezhoneg
Prevezded · Menegoù lezennel