Adv., ag. am. ha stl. isur.
I.
Adv.
A. (dirak un ag., un adv. en e zerez-uheloc'h)
SEUL ... SEUL : troienn a dalvez da c'heriañ ar c'hreskiñ keñveriet.
• (evit eren div lavarenn)
Seul vuanoc'h e teuy, seul aesoc'h e vo dimp. Seul abretoc'h e raimp hol labour, seul vui a amzer hor bo goude-se. Seul vui a dud a vo er gouel, seul blijusoc'h e vo. Seul vui a reot, seul vui a se a vo goulennet diganeoc'h. Seul vui e werzhe, seul vui e kolle arc'hant. Seul gent ez eer en hent, seul gent e tegouezher.
[1877] Burzhudusañ ma kavan eo seul vui ma vez sot ha diskiant ar pezh a vez lavaret diwar o fenn, seul [v]uanoc’h a se ne vez kredet ken.
• (evit eren daou ag., daou adv. en o derez-uheloc'h)
Seul vrasoc'h, seul welloc'h. Seul dostoc'h, seul dommoc'h. Seul goshoc'h, seul sotoc'h.
&
Trl.
Seul vui, seul well : seul vrasoc'h e vez an niver, ar c'hementad, seul well e vez.
&
Seul vui, seul c'hoazh : seul vui en devez an den, seul vui e fell dezhañ kaout.
&
Seul gent(oc'h), seul well(oc'h) : ar c'hentañ (n'eo ken) ar gwellañ.
&
(dirak un ag. en derez plaen)
Seul strizh e oa en e geñver e-unan, seul hegarat e oa e-keñver e nesañ.
B.
1. (dirak un ak. a dalvez da aroueziñ ur c'houlz)
Bep.
Amañ e vez seul vintin. E welet a ran seul Verc'her.
&
Tr. adv.
Seul daol : ingal.
Seul daol e klask trouz ouzh ar re all.
2. (dirak un niv. peg.)
Bep.
Graet e veze ur strollad nevez seul dek den a zegouezhe.
C. Tr. adv.
Evit seul a ve : evit abeg ebet.
Ne felle ket din evit seul a ve ho kwelet o pakañ terzhienn.
II.
Ag. am.
(dirak un ak.) Pep.
Kavout a ran un dra bennak a bouez e seul niverenn a lennan. Seul bred a veze debret ganimp er gegin.
&
Trl.
Seul benn, seul veno : bez' ez eus kement a vennozhioù disheñvel ha ma'z eus a dud war an Douar.
&
(impl. da rag. am.)
Koustet seul a gousto : kousto pe gousto.
III.
Tr. stl. isur.
A. (e deroù ul lavared, e penn kentañ un islav. keñveriañ)
SEUL VUI MA : troienn a dalvez da c'heriañ ar c'hreskiñ keñveriet.
Seul vui ma vez darev ar frouezh, seul vui e vezont kavet c'hwek. Seul vui ma vez uheloc'h ar grec'hienn, seul dreutoc'h e vez ar peuriñ. Seul vui ma tebran, seul vui a naon am bez. Seul vui ma karer, mui e venner karet. Seul vui ma labouri e vi paeet.
B. (e deroù un islav. amzeriañ)
SEUL VUI MA.
1. A-feur ma.
Seul vui ma tegouezhe an dud ez aent da azezañ. Glazañ a rae seul vui ma komze.
2. SEUL WECH(IAD), SEUL DRO MA : bep gwech ma.
Degemeret mat e veze, seul wech ma teue betek du- mañ. Seul dro ma lavaro traoù evel-se e lakain ar wirionez war he reizh.
C. (gant un islav. abegiñ)
1. (dirak un ag., un adv. en e zerez-uheloc'h, e deroù ur bennlav. zo heuliet gant un islav. abegiñ degaset gant ma)
Termen a dalvez da c'heriañ eo kreñvaet an dra-mañ-tra abalamour d'an abeg a reer anv anezhañ.
Seul vuanoc'h e kerzhe al loen ma oa skañvoc'h e samm. An den-se zo seul furoc'h ma'z eo desketoc'h.
2. (e deroù un islav. abegiñ)
SEUL MA : diouzh ar pezh a (dirak ur v. displ.).
Ret eo dispign seul ma c'hounezer. Seul ma ermaezier e ranker ebarzhañ.
EVEZH. : kemm. blot. e deroù ar gerioù a lakaer goude "seul".
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus près".
seul belloc'h
seûl belloc'h
1850
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus loin".
seul
sâl
1850
Daveenn :
GON.II
pg sâl, seûl
seul
seûl
1850
Daveenn :
GON.II
pg sâl, seûl, sûl
Seul vrasoc'h
Seûl vrasoc'h
1850
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus grand"
seul vrasoc'h, seul welloc'h
seûl vrasoc'h, seul welloc'h
1850
Daveenn :
GON.II
pg seûl
seul vui
seûl vui
1850
Daveenn :
GON.II
pg seûl
seul vui hor bez, seul vui e c'houlennomp
seûl vui hor béz, seûl vui é c'houlennomp
1850
Daveenn :
GON.II
pg seûl
seul vui
seûl vui
1850
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus".
seul c'hlasoc'h
seûl c'hlasoc'h
1850
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus vert"
seul zonoc'h
seûl zounoc'h
1850
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus profond".
seul gaeroc'h
seûl gaéroc'h
1850
Daveenn :
GON.II
p.9, introduction, "tant plus beau"
E liorzh ar bed poanius, boked ar garantez a vez, seul vui eo kozh, kaeroc'h-kaerañ bemdez.
E liorz ar bed poaniuz, boked ar garantez a vez, seul-vui eo koz, kaeroc'h kaera bemdez.
1867
Daveenn :
MGK
p20
Doue hoc’h eus krenn dilezet, / Ha c’hoazh Doue n’ho tilez ket ; / Seul vui eo bras e vadelezh, / Seul vras eo ho fallagriezh.
Doue hoc’h euz krenn dilezet, / Ha c’hoaz Doue n’ho tilez ket ; / Seul vui eo braz he vadelez, / Seul vraz eo ho fallagriez.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.105
Burzhudusañ ma kavan eo seul vui ma vez sot ha diskiant ar pezh a vez lavaret diwar o fenn, seul [v]uanoc’h a se ne vez kredet ken.
Burzudusa ma kavan eo seul-vui ma vez sot ha diskiant ar pez a vez lavaret divar ho fenn, seul-buannoc’h a-ze ne vez kredet ken.
1877
Daveenn :
EKG.I.
p.295
E gamaraded a c’hoarzhe goap dezhañ ; mes seul vui ma c’hoarzhed dezhañ, seul benn[e]koc’h a se n’oa ken.
He gamaraded a c’hoarze goab d’ezhan ; mez seul-vui ma c’hoarzet d’ezhan, seul bennokoc’h a-ze n’oa ken.
1878
Daveenn :
EKG.II
p.25
[H]a seul souezusoc’h eo se ma tremen ar peurliesañ ar ouenn ma ’z oant diwarni, ken a-berzh tad, ken a-berzh mamm, evit bezañ taer, feuls ha brouezus dreist ar re-all.
[H]a seul souezusoc’h eo ze ma tremen ar peurliesa ar ouenn ma ’z oant diwarni, ken a-berz tad, ken a-berz mamm, evit beza taer, feuls ha brouezus dreist ar re-all.
1923
Daveenn :
SKET
p.44
Seul ma koazhe ar wrez-kent ha ma ’z ae an douar war goshaat, e krize hag e roufenne an dremm anezhañ gant ar riv hag an oad.
Seul ma koaze ar wrez-kent ha ma ’z ae an douar war gosaat, e krize hag e roufenne an dremm anezan gand ar riou hag an oad.
1923
Daveenn :
SKET
p.28
N’oa ket bagad an Alc’houeder niverek a-walc’h evit ma vennjed tennañ dioutañ ur c’halz a dud da ziwall an drevadenn savet en aber an Albis, seul vui ma renkfed lakaat da wardoniezh er c’hreñvlec’hioù etre an drevadenn hag an arvor-Glas ur c’halz a vrezelourien.
N’oa ket bagad an Alc’houeder niverek a-walc’h evit ma vennjed tenna dioutan eur c’halz a dud da ziwall an drevadenn savet en aber an Albis, seul-vui ma renkfed lakaat da wardoniez er c’hrenvlec’hiou etre an drevadenn hag an arvor-Glas eur c’halz a vrezelourien.
1923
Daveenn :
SKET
p.99
Hag etre hiraezh an deiz o vont hag enkrez an noz o tont, e-kreiz ar c’heinvor digenvez, e klevas Vindosetlos ur vras a anken o voustrañ e galon, rak seul roeñvadenn a rae, e pellae diouzh an dud a gare, hag an arvest edo o paouez gwelout a oa gantañ evel un diougan a varv.
Hag etre hiraez an deiz o vont hag enkrez an noz o tont, e-kreiz ar c’heinvor digenvez, e klevas Vindosêtlos eur vras a anken o voustra e galon, rak seul roenvadenn a rae, e pellae diouz an dud a gare, hag an arvest edo o paouez gwelout a oa gantan evel eun diougan a varo.
1924
Daveenn :
SKET.II
p.39
Siwazh ! seul vui ma ’c’h hije he lost, seul vui an drein a rae o dever, ha donoc’h-don e sikent o beg er c’hig.
Siouaz ! seul-vui ma ’c’h hije he lost, seul-vui an drein a rê o dever, ha dounoc’h-doun e sikent o beg er c’hig.
Seul vui hen anavezer, seul vuioc'h a gondonioù hag a gribennoù a zizoloer ennañ, en donvor koulz hag e-kichen an aod.
1943
Daveenn :
TNKN
p12
– Hag ar gwragez, pare dalc’hmat d’e harpañ… Ar gwragez a zo da zisfizout, dreist-holl diouzh o mousc’hoarzh ha diouzh o doareoù seven… Seul-guñvoc’h, seul-zañjerusoc’h ! Diwallit !
1949
Daveenn :
SIZH
p.41
Hogen seul-uheloc'h an enor, seul-izeloc'h a dle bezañ ar galon.
1949
Daveenn :
SIZH
p.60
Falloc'h c'hoazh marteze e oa an hent, rak er poulloù lagenn e oa bet stlapet keuneudennoù a-dreuz hag a-hed evit reiñ un tamm font bennak dezho. Ha se ne oa ket eus ar c'hentañ evit gwinterelloù ar c'harr, anat eo, seul vui ma n'o devez ket ar vlenierien zu kalz a zoujañs evit ar mekanikoù a vez lakaet etre o daouarn ha ma lakaont tizh, par ma c'hallont, evel tud all.
1985
Daveenn :
DGBD
p82
Nann, Aotrou ; sed a vo va sturienn : seul amjestroc'h doare ul lec'h, seul nebeutoc'h a c'houlennoù a ran
2012
Daveenn :
DJHMH
p16
Seul vui ma n'a morse gwellwelerezh Adrianí en tu-hont d'ar "gant ma ne ve vo ket gwashoc'h."
2015
Daveenn :
EHPEA
p26
Seul vuioc'h a gasoni, ar spont pe ar feulster a vo, seul diwezhatoc'h e teuy koulz ar marc'hata.
2015
Daveenn :
DISENT
p51
Seul izeloc'h orin sokial an dud tamallet diouzh hini ar barner, seul bounneroc'h ar c'hastizoù eta !
