hervez ar c'hiz
diouc'h ar c'hiz
qiz fall
hervez va c'hiz
Tro a glask war an olifant; ha kaout, diwar e benn, da damall ne oa koant, a-raok, a-dreñv, e giz ebet; hag, emezañ, bez' e ve ret, da ober mat, troc'hañ diwar bep skouarn dezhañ ur grennbennad evit stagañ ouzh beg e lost; e bevar droad a zo pevar bost; e berr : e oa re bezh fetis, pounner, piltosek, gourt, iskis.
Bremañ, gwazed, eme ar mestr, daou ac’hanoc’h a chomo amañ d’an traoñ ; n’eus forzh petra ziskenno, loan pe zen, rak tud an ti-mañ a c’hell en em wiskañ e meur a c’hiz, loan pe zen, daou denn dezhañ raktal ma ne chom ket a-sav, ker buan ha m’ho pezo lavaret dezhañ ; ha diwallit ne sentfec’h ket ouc’h va urzh.
E Kemper, un den anvet Dagorn, unan eus ar pennoù kentañ a gase an traoù en-dro en tu-se eus ar vro, a gerc’haz kalirioù an iliz katedral, hag, evit ober goap eus ar relijion hag eus sakramañchoù hor mamm santel an Iliz, e saotras anezho en ur c’hiz ken hudur ma ne c’heller ket her lavaret dirak tud hag a zalc’h d’o brud vad.
D’ar mare-se, n’oa ket brav doare an dud war an douar. Doue, droug ennañ o welet pec’hedoù ar vro, a lezas e vugale da ober o fenn o-unan. Dall evel ma’z eo an dud hep skoazell an Aotrou Doue, ne zalejont ket da vont dre an hent fall, fall e pep giz : fall evit traoù ar bed-mañ kerkoulz hag evit traoù ar bed-all.
Er c’hiz-se a rae an noblañs kozh. Evit kaout digant Doue ar pardon eus o fec’hedoù, evit reiñ bara ha dilhad d’ar paour, mignon Doue war an douar, e roent lod eus o leveoù da venec’h ha n’o doa da ober nemet pediñ Doue evit o madoberour, ha labourat an douar a-dro-war-dro, roet dezho, evit en em vevañ o-unan, ha reiñ bara d’an neb a deue da c’houlenn da harz toull o dor.
Ar bagad-se a c’hoarveze a bevarzek mil penn, kement-ha-kement eus an div reizh den, da lavarout eo seizh mil paotr ha seizh mil plac’h yaouank a oa bet, hervez ar c’hiz emaon o paouez menegiñ, unanet dre lidoù d’o c’heneiled gant o c’herent e frankizennoù ar vro-Wenn, e deiz kentañ an nevez-amzer.
- A ! Mard eo evel-se eo emañ an traoù, Yann ! Me ne gredan ket e ve gwir pater kement tra a leverer din ; trawalc'h em eus da ober o krediñ ar pezh a welan ! - Na me, kennebeut all, keneil, ne gredan ket holl an traoù [sic], pell ac'hano ! Evelato, un tammig bihan e kredan hag e tiskredan war an traoù a leverer din. E-doug ar wech on bet evel-se hag, hep mar, e chomin er c'hiz-se betek va eur diwezhañ !
er-maez a c'hiz
tremenet a c'hiz
e giz ar C'hallaoued
e giz ebet
e nep giz
er c'hiz
er c'hiz-se
Degaset eur eta da soñjal ez eo bet aet ar mor war e giz, en Europa ar C'hornog da nebeutañ, betek 170 m. pe war dro a-is d'e live a vremañ.
Petra bennak, kement hini ac’hanomp a oa genidik eus ur barrez pe ur c’harter a oa ur wiskamant vroadel gant an dud, a lakaas digas pe ober unan, ha d’ar Sul, e Roazhon, e veze gwelet paotred yaouank o pourmen dre ar straedoù gant giz Kemper, Leon, Pondi, an Oriant, Gwened. Se a vrudas an Emsav.
Er baradozig-se d'an ampoent ma oan-me distro d'ar gêr, e oamp pevar o chom : an ozhac'h, ma zad oadet a 65 vloaz, noter eno abaoe tost da dregont vloaz ; an itron, ma mamm, na zilezas gwech ebet he dilhad giz Treger, gant he c'hoef gwenn, a veze graet « kallegenn » anezhañ, he chal pe mouchouer du, he zavañjer dantelezet ; ur vatezh yaouank anvet Marianna Touboulig ; ha me, ar mab pennhêr, a oa ma zad o fiziout warnon da gemerout e garg noter, p'am bije graet tri bloaz deskoni gantañ.
Stummet e oa an aoter e-giz un iliz-veur gotek, gant un niver bras a dourioù beget-uhel, hag aour-wisket [aourwisket], traoñ ha laez, hervez giz Spagnoliz.
Ober a reas ar bederez ur pikol sin ar groaz a voe echu ganti dre ur pok d’he biz-meud, hervez giz Spagnoliz (…).
Ma mignon Yann, ha taolet hoc'h eus evezh / Ouzh ar reolenn 'n em gavet un devezh / Hag a ziviz e ranko hiviziken / [Un dra disakr na'm bije kredet biken !] / Hor beleien bezañ distag, koulz lâret, / Diouzh Hon Tad Santel, ar Pab mat ha karet ? / Da eskibien, gant laiked dilennet, / Rak ar c'hiz 'vo diwar vremañ eilpennet, / E tleint holl sentidigezh ha doujañs / Dindan boan a wall-gastiz hag a zroulañs.
Stok ouzh hon ti, met a-rezad an douar, diouzh tu kêr, ez eus un ti all giz ar vro -met an ti-se ne oa ket el lodenn bet feurmet deomp-, en ti-se ez eus ur familh o chom, an tad, hag a ra ar vicher galvez, a zo ur mpongwe eus ar vro, met dimezet e oa gant ur plac'h a ouenn itsogo, tri bugel o deus, teir flac'hig.
Ar giz a oa gant douarourien hor c'hompagnunezh, koulz ha gant ar gartennourien, da zilezel al labour diavaez eus hanter miz here betek miz kerzu, hag eus hanter veurzh betek penn kentañ miz mae, mont da greizenn Nenghe-Sika da glask goudor, da labourat en disglav, da renkañ o notennoù, da gempenn ha da glenkañ ar vein bet dastumet, d'en em glevout gant ar geneiled...hag ivez da ziskuizhañ.
Ret e ve moarvat distreiñ war hor c'hiz betek e-keñver Enez Eusa evit gwelout c'hoazh kement all a listri.
Savourien an nev hag ar groazenn, koulskoude, o doa roet digor en o zresad d'an holl nevezadennoù diouzh ar c'hiz, re ar goteg flammheñvel, argaset o doa diouzh o steuñv kalz a bennreolennoù sevel hag a oa bet o ren er chanter kozh.
Gwelloc'h eo plegañ ha mont kuit dibistig, ha dont war e giz ur wech all evit adober ar memes taol...
Deoc'h-c'hwi da soñjal ivez e rank an obererezh bezañ hir a-walc'h evit m'o defe amzer da zont betek ennoc'h ha goude-se da vont war o c'hiz betek ar gêr vras tostañ evit sevel o fennad-skrid...
Poellekoc'h a-se e rankomp bezañ dre ma tiskuliomp sistem diboell hon enebourien, pa ziskouezomp peseurt doareoù fall a zo skoachet dindan o gizioù kempenn hag o c'homzoù flour.
Ar bevare, gant ur sae er-maez a c'hiz, marellet a vleunioù.
Deoc'h-c'hwi da raksoñjal en traoù nevez ha dic'hortoz a vo da lakaat e pleustr evit ma teufent war o c'hiz hag evit ma vefont kendrec'het da reiñ muioc'h a bouez c'hoazh d'an darvoud savet ganeoc'h -plas ha hirder ar pennadoù roet d'an afer er c'heleier-
Gerioù a-raok
Gerioù da-heul
glabous