Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Stummoù pleget : 
7
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

Stn. (dirak un ak.) A. 1. (db. an traoù) Fall, poanius, dañjerus. An derzhienn-se zo ur gwall dra : dañjerus eo. Paket en deus ur gwall lamm. En hent-se ez eus ur gwall bleg. Klevet a ran trouz ar gwall vor : ar mor dirollet. Er bloaz-se hor boa bet ur gwall vloavezh. Pakañ ur gwall daol. & Trl. N'eo ket ur gwall afer : n'eus ket kalz a zroug. & Kaout ur gwall deod : bezañ techet da zroukkomz diwar-goust an nesañ. & Ober gwall vuhez d'ub. : e heskinañ, bezañ tenn outañ. & Tennañ da wall fin, d'ur gwall fin. & (db. komzoù an dud) Kemer udb. a wall berzh : e gompren evel pa vefe lavaret gant ub. zo enep dezhañ. & Dre wall hent : dre an hent fall. Danvez deuet dre wall hent. 2. (db. an dud) Drouk, feuls. N'eo ket ur gwall vugel. Ur gwall blac'h, ur gwall baotr. [1924] Ret eo delc’her reut war ar paotr, pe e teuio da vezañ ur gwall den evelato. 3. Bras, spontus. Me a well gwall brez warnoc'h. Ur gwall zevezh am eus da ober. B. Dre eilp. Dreist, dispar. Paotred Lokemo zo gwall vartoloded. Ur gwall labourer eo hennezh.

Skouerioù istorel : 
100
Kuzhat roll ar skouerioù

gwall egzampl

1659
Daveenn : LDJM.1 pg scandale

gwall

1659
Daveenn : LDJM.1 pg mauuais

Ar govesion a zeu da varn ar goustiañs hag al lez a zeu da varn ar gwall gomportamañchoù aznat.

1732
Daveenn : GReg pg for (Le for interieur est le Tribunal de la Confesion : le for exterieur, celui des Magistrats.)

gwall jestr

1732
Daveenn : GReg pg action

gwall jestroù

1732
Daveenn : GReg pg action

gwall

1732
Daveenn : GReg pg aventure (triple aventure)

gwell avizet

1732
Daveenn : GReg pg avisé (ée, sage, prudent)

rentañ ar c'hrim dibuniz dre e wall egzampl

1732
Daveenn : GReg pg autoriser (le crime par son exemp)

gwiskañ gwall liv

1732
Daveenn : GReg pg blemir (devenir blême, pâlir, changer de visage par l'émotion de quelque passion)

gwisket gwall liv

1732
Daveenn : GReg pg blemir (devenir blême, pâlir, changer de visage par l'émotion de quelque passion)

gwall fortun

1732
Daveenn : GReg pg accident

ar gwall inklinasion eus ar c'hig

1732
Daveenn : GReg pg (la concupiscence de la) chair

gwall sonioù

1732
Daveenn : GReg pg (mauvaises) chanson(s)

gwall jestraouer

1732
Daveenn : GReg pg action

gwall heñchoù

1732
Daveenn : GReg pg (de mauvais) chemin(s)

kemer gwall akustumañchoù

1732
Daveenn : GReg pg contracter (de mauvaises habitudes)

gwall alanadoù

1732
Daveenn : GReg pg halenée (De mauvaises halenées.)

Gwall vlazet eo ar c'hig-mañ.

1732
Daveenn : GReg pg goût (Cette viande n'a point de goût, elle en a un mauvais.)

bugale vat ha gwall vugale

1732
Daveenn : GReg pg (de bons, & de méchans) enfans

gwall aelez

1732
Daveenn : GReg pg genie (Genie : mauvais genie, ou mauvais esprit.)

ar gwall ael

1732
Daveenn : GReg pg genie (Genie : mauvais genie, ou mauvais esprit.)

Dibaot den en deus gwall renom, / Na vez klouar, ma nad eo tomm.

1732
Daveenn : GReg pg fumée (Il n'y a point de fumée sans feu : phrase proverbiale.)

Ar govesion a zeu da varn ar goustiañs : hag al lez a zeu da varn ar gwall gomportamañchoù patant.

1732
Daveenn : GReg pg for (Le for interieur est le Tribunal de la Confesion : le for exterieur, celui des Magistrats.)

gwall fin

1732
Daveenn : GReg pg fin (Mauvaise fin.)

gwall echu

1732
Daveenn : GReg pg fin (Mauvaise fin.)

ober gwall fin

1732
Daveenn : GReg pg fin (Faire une mauvaise fin.)

kaout ur gwall echu

1732
Daveenn : GReg pg fin (Faire une mauvaise fin.)

ar gwall viroù

1732
Daveenn : GReg pg aide(s, impositions de deniers extraordinaires)

renoñsiñ d'e wall inklinasionoù

1732
Daveenn : GReg pg abnegation

ur gwallzarvoud

1732
Daveenn : GReg pg accident

un den a wall zegemer

1732
Daveenn : GReg pg abord

gwall aer a zo eno

1732
Daveenn : GReg pg air

Ur gwall arnev a zo bet dec'h.

1850
Daveenn : GON.II pg arné (Il y a eu un fort orage hier).

Ur gwall varn en deus douget.

1850
Daveenn : GON.II pg barn (Il a rendu un jugement injuste).

Ho preur en deus ur gwall baotr.

1850
Daveenn : GON.II p.64, "Votre frère a un méchant garçon".

gwall alanadoù

1850
Daveenn : GON.II pg alanad

Gwall vlank eo an den yaouank-se.

1850
Daveenn : GON.II pg blañk (Ce jeune homme est bien délicat, bien faible).

Ur gwall varv en deus bet.

1850
Daveenn : GON.II p.63

Gwreg Pêr a zo ur gwall vaouez.

1850
Daveenn : GON.II p.62, "La femme de Pierre est une méchante femme".

Gwall varn

1850
Daveenn : GON.II p.7, introduction, "jugement cruel"

gwall gomz

1850
Daveenn : GON.II p.7, introduction, "mauvaise parole"

gwall zen

1850
Daveenn : GON.II p.7; introduction, "méchante personne"

gwall c'her

1850
Daveenn : GON.II p.7 introduction, "méchant mot"

gwall wilioud

1850
Daveenn : GON.II p.7, introduction ; "accouchement malheureux"

gwall vab

1850
Daveenn : GON.II p.7, introduction ; méchant fils

Ar gwall voaz-se ho taono.

1850
Daveenn : GON.II pg daoni, daouni (Cette mauvaise habitude vous damnera).

Un daskor gwall hir en deus bet.

1850
Daveenn : GON.II pg daskor, dakor (Il a eu un fort long vomissement).

gwall ziforc'h eo deuet gant ar vrec'h

1850
Daveenn : GON.II pg diforc'h

Ur gwall ziougan eo.

1850
Daveenn : GON.II pg diougan (C'est un mauvais pronostic).

gwall zister eo ar mezher-se

1850
Daveenn : GON.II pg dister

gwall zivezh eo evit ur plac'h yaouank

1850
Daveenn : GON.II pg divéz, divézet

un den a wall zremm em eus kavet war an hent

1850
Daveenn : GON.II pg dremm

gwall

1850
Daveenn : GON.II pg drouk, droug, fall, gwall

ar gwall aelez

1850
Daveenn : GON.II pg éal, el

ur gwall aer a zo amañ

1850
Daveenn : GON.II pg éar

Gwa da neb a zo a wall vro.

1850
Daveenn : GON.II pg gwâ, gwâz (Malheur à qui est d'un mauvais pays).

gwall

1850
Daveenn : GON.II pg gwal

ur gwall den eo

1850
Daveenn : GON.II pg gwall

gwall gredennoù

1850
Daveenn : GON.II.HV pg gwall (-feiz)

gwall gredenn

1850
Daveenn : GON.II.HV pg gwall (-gréden)

gwall baotr

1850
Daveenn : GON.II p.7 introduction ; "méchant garçon"

gwall deod

1850
Daveenn : GON.II p.7 introduction, "mauvaise langue"

Hemañ ne zistroas ket / Hag a [e] voe gwall baket.

1867
Daveenn : MGK p97

Bremañ hep karantez / Kalz a dud a zimez, / Hag a-benn daou zervezh / Ma vez bet an eured, / Bagig an daou bried, / Gant arnev ha gwall vor, o tont da zisturiañ, / A sko oc'h ar c'herreg hag a ya d'ar oueled.

1867
Daveenn : MGK p58

« Lâret em beus dezho ho poa ur gwall stropad, / Edoc'h war an diskar. »

1867
Daveenn : MGK p105

Evel-se eo ez a da goll / Ar garantez dre ar bed-holl, / Ha, gant karantez ar galon, / E kouezh pep vad en ur mor don / Ne zislonko, gant an amzer, / Nemet pense dioc'h ar reier, / Nemet kleñved divronn estren, / Nemet alies danvez gwall den, / Danvez grweg fall, danvez muntrer / Digant magerez deut d'ar gêr.

1867
Daveenn : MGK p135

Klaodina en em lakeas da gontañ dezhañ a-nevez ar gwall draoù a yoa en em gavet er gouent, hag, o klevet Klaodina o kontañ, e ouele adarre.

1877
Daveenn : EKG.I. p.49

Den ne lavaras gwall gomz, mes den ebet ivez na deuas muioc’h war o zro en ti-kêr, eget n’oa bet en iliz.

1877
Daveenn : EKG.I. p.233

Ur gwall bennad e kave dezhañ e ranke gedal hag e tigoras ar gambr.

1877
Daveenn : EKG.I. p.14

— Ha neuze ur gwall dra all a zo c’hoazh war ho kont. Ne nac’hot ket oc’h aet da gred evit an Aotrou Borgn de la Tour, eus a vaner Keraouell, rak kement-se a zo skrivet zoken war baperoù ti-kêr Gwinevez ?

1878
Daveenn : EKG.II p.65-66

— An traoù-se ne sellont ket ouzhin-me. N’eus ket gourc’hemennet din lavaret deoc’h perak on deuet d’ho kerc’hat, n’em eus ken urzh nemet d’ho kas da brizon Lesneven. Evelato e c’hellan lavaret deoc’h oc’h tamallet diwar-benn gwall draoù. Klevet [e]m eus lod anezho gant ar jeneral Canclaux, a ra stad bras ac’hanon.

1878
Daveenn : EKG.II p.61

— Krediñ a ran ac’hano[ut], rak tud ar vro-mañ, kaer zo, n’int ket gwall dud.

1878
Daveenn : EKG.II p.128

gwall

1909
Daveenn : BROU p. 247 (mauvais; il est curieux que ce mot soit employé comme superlatif. Il est employé aussi bien en bonne qu'en mauvaise part.

Gwall reverzhi a veuz en he zreuz al ledenez kimbrek (Jutland) eus mor an Hanternoz d’ar mor Baltik hag a voe marteze pennabeg d'un darn Kelted da zivroañ [...].

1923
Daveenn : SKET p.148 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Stignañ rouedoù a reont eus an eil menez d’egile, koulma geotennoù, toullañ trapedoù, enaouiñ tantadoù a geuneud glas ha gwall louzeier da sevel ur moged du, tev, mougus ha flaerius.

1924
Daveenn : SKET.II p.51

Ret eo delc’her reut war ar paotr, pe e teuio da vezañ ur gwall den evelato.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 43-44, p.1020 (Gouere-Eost 1924)

Ar mor, avat, ne blije ket nemeur din d'ar c'houlz-se, na bremañ, kennebeut all, n'on ket gwrac'h gantañ, rak, da'm meno, ar gazeg c'hlas a ra re, kalz re, a drouz, hag, ouzhpenn da se, he c'havan gwall griz e-keñver mordeidi Breizh.

1929
Daveenn : SVBV p.14

gwall anken

1931
Daveenn : VALL pg affres

gwall debriñ

1931
Daveenn : VALL Rakskrid p XXXIV

gwall zister

1931
Daveenn : VALL pg abject

gwall c'hloazet

1931
Daveenn : VALL pg (grièvement) blessé

gwall aozet

1931
Daveenn : VALL pg (grièvement) blessé

gwall abadenn

1931
Daveenn : VALL pg (mauvaise) affaire (échauffourée)

gwall

1931
Daveenn : VALL pg beaucoup

gwall livet

1931
Daveenn : VALL pg blème

E Montroulez e voe taolet pled ne oa ket ur gwall doullad unvaniezh etre ar « Barizianed » hag ar « Vrezhonegerien ». Aes e oa gwelout e oa div gostezenn o tiwanañ, hag e vije arne ur wech bennak… E Gwened, ar foz a zonaas c’hoazh etrezo.

1944
Daveenn : EURW.1 p.131

Ur gwall bezh labour a oa da ober : ur c'hrav sonn da bignat.

1944
Daveenn : EURW.1 p84

— « Ar voereb a zo gwall-glañv, » a lavaras unan all. « Ur gwall daol e vezo eviti klevout eo beuzet he gwaz. »

1944
Daveenn : ATST p.23

— « O ! o ! petra ’sinifi ar reuz-mañ ? » emezañ, en ur zont. An tabut a ehanas war an taol. Rak, ma ne oa ket ar baraer ur gwall zen, ur c’haer a zen e oa, ha gant nerzh ur marc’h en e zivrec’h.

1944
Daveenn : ATST p.88

Vallée a gomze din eus an Association Bretonne ne oa nemeti a vreuriezh, emezañ, o tifenn hor bro ouzh he gwall blanedenn.

1944
Daveenn : EURW.1 p56

Juluen a groge e divskouarn ar re a veze anvet dezhañ evel gwall bennoù hag a [sic, e] sache anezho e-maez.

1944
Daveenn : EURW.1 p40

Gwall bilpous, person, az kavan / Ha, d'en lâret, mui ne davan / Pa anavezez e pe lec'h / Emañ an trubard ' zo war dec'h.

1960
Daveenn : PETO p39

Ur gwir breder eo din ma c'harg, beleien ger, / Ha gwander ma beli am glac'haro bepred / Rak dic'halloud on bet d'ho tifenn diouzh tud kêr / Mennet d'hoc'h izelaat dre wall ardoù ar bed.

1960
Daveenn : PETO p15

Gwashoc'h hiriv an enkadenn / Deut d'am eren gant he chadenn / Hag am zaol e gwall abadenn.

1960
Daveenn : PETO p39

Ar Vatezh, ur wrac’h kozh ha kintus, gwall zaoulagad en he fenn. Deuet eo tre hep skeiñ war an nor.

1960
Daveenn : PETO p29

gwall washaour e seblantez bezañ

1972
Daveenn : BAHE niv. 75, p.21

Lodenn gentañ ar prosez, d'ar 6 a viz Meurzh, a oa bet ur gwall hini

1980
Daveenn : BREM Niv. 1, p. 4

Menegomp c'hoazh, evit al lennerien n'o dije ket gwall soñj ken e oa [bet] ur gwallzarvoud e kreizenn nukleel Three Miles Island, e miz Meurzh 1979.

1980
Daveenn : BREM Niv. 0, p.5

N'on ket evit chom da azezañ ha dav eo din ober tro al lestr hep ehan ; hemañ a vrall hag a vrañskell, petra bennak ma n'eus ket a wall avel.

1985
Daveenn : DGBD p10

"Diwar arouaregezh, gwall vuhezegezh", evel a lavarfe Adrianí.

2015
Daveenn : EHPEA p18

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial