Ofis Publik ar Brezhoneg
ar red
red an dour
red
ur red apotum
Ur wech ma o doa klevet an hent da vont da Sant-A[l]bin, o doa klevet ar pezh a glaskent, ha ne voent ket dievezh a-walc’h evit disklêriañ da zen ar pezh a yoa en o spered, rak mar o divije lavaret o doa c’hoant da vont da Sant-A[l]bin, dek den el lec’h unan a vije kavet da vont d’ar red da gas kemenn d’ar venec’h.
d'ar red
Kement-mañ c’hoazh a glot dereat-tre gant ar pezh a lavar hor c’hanennoù hag hon danevelloù eus meurded, kened ha sioulded al lec’hioù glasvezus-hont ma voe ganet Manos ha Bena ; an deliaoueg digenvez ma tremenjont o bugaleerezh dienkrez hag o yaouankiz ; ar gouelec’hiou bleuñvek m’en em garjont ha ma savjont enno engroez o mibien hag o merc’hed ; ar c’hoadoù ma weljont o tremen, ur wech ha pevar-ugent lerc’h-ouzh-lerc’h, koroll ar pevar c’houlz-bloaz ; ar gwezegoù e-lec’h a-nebeudoù, a viz da viz, a noz da noz, e kannder ar beurevezhioù, e sioulder ar c’hreistevezhioù, e ruzder an abardaevezhioù, e tibunas red o buhez.
red monedone
red kas-digas
red
dont d'ar red
Diveuzet an douaroù a 170 m., ne vije bet hiraet red ar Rhône nemet a 30 km. hepken, tra ma vije hiraet Seine a 600 km.
Ne lavarin anv maouez ebet, rak merc’hed ar c’hêriadennoù am eus anvet a oa aet da Garreg-al-Louarn ar buanañ m’o doa gallet ; holl e oant aet di eus an hini vrasañ betek an hini vihanañ, an hini goshañ evel an hini yaouankañ, dre hent[-]bras, dre hent-karr, dre gwenodenn ha kammboulenn, dreist kleuzioir [sic, "kleuzioù"], a-dreuz gwarimier sec’h ha parkeier priellek, holl, holl, d’ar red, eeun gant o hent ar re a c’halle mont, kamm-digamm ar re all, pep hini hervez hirder ha nerzh he divesker.
Ha me d'ar red, ha kavout er parlouer un den gant un dremm plijus-kenañ, daoulagad glas dezhañ 'drek e lunedoù alaouret, ur barv kistin oc'h ober tro e javedoù ; e benn a oa dija un tammig moal, hag e gein un tammig kromm, mes tres ur paotr kalet ha kreñv a oa war an aotrou am galve er parlouer.
Kavout a ran digarez zoken da welout ul loen bennak en tu-hont d'ar merien ha d'ar balafenned, hag ivez d'ar pesked hag a gaver e pep ruzellen pe "marigot" evel ma lavar an dud wenn dre eno : du-hont, dreist un droñjenn wez kouezhet a-dreuz ar stêr e welan un doare gwiñver -kazh-koad- ruz o tremen d'ar red ; pri ar sanioù-dour bihan a zo breset ha divreset : ur vandennad moc'h-gouez a zo bet eno oc'h ebatal ; an toull-se, en ur wezenn gleuz a zo toull un hoc'hig spernaouek pe heureuchin daredek ; setu pelloc'h aze douarenn ur vaot.
Pa vez douar a-walc'h e vez ar c'hef o neuñv er poull, e vez freuzet ar stankell, hag ar c'hef a ya gant kas an dour keit ha ma vez red a-walc'h, ha pa vez sac'het ar c'hef e ranker adarre sevel ur poull all heñvel pelloc'h.
Ha da Vaen c'hoazh, a lavare mamm-gozh, e ranke an den gouestlet mont, d'ar red, da brenañ ul luriad tachoù digant an tacher en e garront ha dont en-dro, d'ar red ivez, d'o eurel en ur gaoteriad dour o virviñ a-benn dizrougavelañ e di, e dud, e loened, pe en em zistrobinellañ e-unan.
Forzh penaos, er mintin-se, amzer ne'm boa ket, re anat e oa, da chom d'en em zebriñ na gant soñj ma mamm'gozh, na gant prederioù war red ar vuhez hag an amzer, just a-walc'h, na gant tonkadur ki ar paotr pe baotr e gi - be' oa ma gouezidi o c'hortoz ac'hanon, gant ma zroidigezhioù, ma C'harpentier Fialip meudataet ha dislivet, ha ma rustumellad notennoù.
Lavaret em boa dezhi dont tre evit ma rojen dezhi ur werennad dour met treiñ kein he doa graet ha tec'het e oa kuit d'ar red.
Gerioù a-raok
Gerioù da-heul
red