Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
GBAHE

Gerioù kar :
0

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

A. Rag. am. 1. (goude ur v. en e st. nac'h pe goude "ken") Netra. Ne wel tra, tra ebet. N'en deus lavaret tra all ebet. & Trl. Ne reer tra gant netra. Ned eo ken tra nemet pri. & Ent krenn Ne c'houlennan ken tra : ne c'houlennan netra all ebet. 2. (goude "ken" heuliet gant un ag. pe un adv. hag ar stl. "ha") Termen a dalvez kement ha ne vern piv all, ne vern petra all. Deuet e oa en ti ken dinec'h ha tra : dinec'h-holl. [1877] Pa veze diskarget al lestrig ez ae ar vartoloded, ken dinec’h ha tra, d’ar porzh-mor [...]. Bet em eus ken nebeut ha tra digantañ : nebeut-kenañ, netra koulz lavaret. B. Tr. rag. am. 1. UN DRA BENNAK : un elfenn kemeret a-douez meur hini a c'haller dibab. Roit din un dra bennak, mar plij. Setu un dra bennak a nevez. & (en e furm vihanaat) N'he deus ket bet un draig bennak zoken. 2. (dirak an ar. "a" heuliet gant un ak.) UN DRA(IG) BENNAK : un nebeud(ig), un tamm(ig) bennak. Roit dimp un dra(ig) bennak a sklêrijenn. Skornet eo un dra bennak. « Komz a ra brezhoneg ? -Un dra bennak. ». 3. (dirak ar rn. v. "a") An dra : ar pezh. Setu an dra a zisplege din an devezh all. 4. Tr. rag. am. (goude ur v. er st. nac'h) Kalz a dra, kalz tra : troienn a dalvez d'ober anv eus ur fed, un darvoud zo pouezus, eus un draezenn zo talvoudus. Ne gav ket din e vefe kalz a dra. N'eo ket kalz tra. [1878] Petra eo daou zen a-enep ar vandenn soudarded a zo e Berven ? — N’int ket kalz a dra [...]. & Nebeut a dra, bihan dra, dister dra, tra nebeut, ken nebeut a dra : troiennoù a dalvez d'ober anv eus ur fed, un darvoud zo dister e bouez. Nebeut a dra eo evito. Dister dra n'eo ken. Forzh vihan a dra : gwall nebeut a dra. & Heñvel dra, un heñvel dra, koulz tra, kerkoulz tra : troiennoù a dalvez d'ober anv eus ur fed, un darvoud zo heñvel d'ub. Heñvel dra eo din. & Pep tra : an holl draoù zo anv anezho. Kemeret en deus pep tra. Lennit ar skrid-mañ a-raok pep tra : a-raok seveniñ nep ober all. Diwallit diouzh an den-se dreist pep tra : muioc'h eget diouzh den all, diouzh tra all ebet. & (dirak ur v. displ.) Kement tra : an holl draoù zo anv anezho. Graet en deus kement tra a oa tu dezhañ ober. 5. Tr. adv. Evit nebeut a dra, evit nemeur a dra, evit bihan dra, evit dister dra : abalamour d'un abeg dister, d'ur blegenn zister. 6. Tr. goul. [1499] Perak tra : petra. & [1622] Pe da dra : perak, d'ober petra. [1622] Pe evit tra : d'ober petra. C. Tr. rag. disk. AN DRA-MAÑ, AN DRA-SE, AN DRA-HONT : an elfenn zo amañ, aze, ahont. Kemerit an dra-mañ. Dit eo an dra-se ? Petra eo an dra-hont ? & Trl. Evit an dra-se : abalamour da gen nebeut-se. N'eus ket lec'h da spontañ evit an dra-se. & Gant an dra-se : ouzhpenn-se. N'eo ket hegarat gant an dra-se. D. 1. Adv. (e deroù ur respont d'ur goul. kad.) Tamm ebet. « Komzet ec'h eus gantañ ? - Tra ». & Tr. adv. Tra ebet, tra : tamm ebet. 2. Tr. adv. Un dra(ig) bennak : un tamm(ig). Un dra(ig) bennak em eus c'hwennet er skrid-mañ. & Heñvel dra, hevelep tra : en hevelep doare. Ne ranker ket skignañ traoù faos ; heñvel dra ne vruder ket martezeadennoù. & Tostik-tra d'ub., d'udb. : tostik dezhañ. Tostik-tra da zu-mañ. & (dirak ur v.) Tra gaer (e) : gwellañ pezh zo (e). Tra gaer ez omp degouezhet a-raok ar barr arnev. & Bihan dra (e) : ken buan (e). Bihan dra e vehe din mont : ken buan ez afen da lec'h all. 3. Adv. (en ur respont kad. d'ur goul. kad.) A-dra-sur : hep mar ebet. « Mont a reot di ? - Ya, a-dra-sur ». EVEZH. (a) kemmañ a ra "tra" e "dra" goude ar gerioù-mell "an" hag "un"; (b) graet e vez gant an niveroù pegementiñ "daou", "tri" ha "pevar" dirak "tra" ; (c) kemm. blot. goude "tra".

Skouerioù istorel : 
171
Kuzhat roll ar skouerioù

an dra-mañ

1499
Daveenn : LVBCA p23, 138, 195 (ceste chose)

perak tra

1499
Daveenn : LVBCA p161 (pour quelle chose)

deskripsion a furm un dra bennak

1499
Daveenn : LVBCA p14, 35, 55, 81, 195, 201 (description de la forme d-aucune chose [de quelque chose]

pep tra

1499
Daveenn : LVBCA p161 (chascune chose)

petra eo an dra-mañ

1499
Daveenn : LVBCA p23, 36, 138, 162 (qu-est cecy)

« [H]ogen ar verc'h yaouank-mañ, pe dre heni ez komps ar speret a Zoue, hevelep omp lakaet ganti en admirasion na gredomp ha na c'hellomp e nep feson lavaret tra erbet a-enep he doue Jezuz-Krist. »

1576
Daveenn : Cath p14

An sanktez a respontas : [«] Skrivet eo na zle den en em veuli nag ivez en em vituperiñ ; an dra-se a gustum an dud sot da ober hag an re travailhet gant vanegloar[. »]

1576
Daveenn : Cath p9

28. An dez war-lerc'h pan teuas an tirant Sezar da enklask petra a yoa graet da gorf ar rouanez ha palamour d'an dra-se, an tirant Sezar a falle dezhañ lakaat d'ar marv kalz a gristenien.

1576
Daveenn : Cath p22

24. Ha hi lavaret : [«] Na zifer ket egzekutiñ kement tourmant az eus soñjet, rak me ne zeziran ken tra nemet ofrañ da Zoue ma c'hig ha ma gwad evel maz eo bezet en em ofret evidon, rak eñ eo ma Doue, ma fastor ha ma fried[. »]

1576
Daveenn : Cath p19-20

M. Pe evit tra en [sin ar groaz] grit-hu er feson-se ? D. Kentañ evit digas em memoar an daou vister priñsipal eus hor feiz; unan eus an Drinded vinniget, o tont da bronoñs ar c'homzoù-mañ : en anv an Tad, ha'r Mab, ha'r Spered santel; an eil eo eus ar marv ha'r Pasion hor Salver binniget, pehini ouzh en em vezañ graet den en deus anduret marv evidomp en ur groaz.

1622
Daveenn : Do. p8

M. Na pe evit tra c'hoazh ? D. Palamour maz ro hon salver binniget kalz a vadaoù hag a c'hrasoù en vertuz a'n sin-mañ pa en grer gant un gwir feiz.

1622
Daveenn : Do. p8

M. Goude m'en deves koñsakret ar beleg, ar pezh zo en ostiv hag-eñ zo bara ? Na gwin ar pezh zo er c'halir ? D. Nann, rak en vertuz a'r c'homzoù sakr pere en deves pronoñset ar beleg, ez eo cheñchet ar bara e korf hor Salver binniget hag ar gwin en e wad prizius hag an dra-mañ a reer en oferenn.

1622
Daveenn : Do. p44

M. Pe evit tra [eo]-eñ galvet pec'hed marvel ? D. Abalamour ma lazh hon ene, oc'h ober dezhañ koll ar vuhez a c'hras hag abalamour ma hon rent din d'ar marv eternel.

1622
Daveenn : Do. p36

Pe da dra e servij deomp-ni ar sakramant a goñfesion, aotramant pinijenn ?

1622
Daveenn : Do. p40

M. Pe da dra e servij ar Sakramant a'n Nouenn ? Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halze bezañ restet deomp ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ d'an anuioù ha d'ar boan a'r c'hleñved ha da demptasionoù an aerouant.

1622
Daveenn : Do. p46

M. Pe en tra ez koñsist an eürusted peheni a esperomp da gavout en vuhez all ? D. Da welet Doue fas-ha-fas, ha da jouisañ anezhañ eternalamant.

1622
Daveenn : Do. p10

M. Na pe evit tra c'hoazh ?

1622
Daveenn : Do. p8

staget eo an dra-se ouzh ar voger, pe a zo start ouzh ar voger

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (cela) tient (bien à la muraille)

an dra-se zo dibropoz

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (cela n'est a) propos

an dra-se a servij din

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (cela me) sert (beaucoup)

an dra-se zo reizh

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (an dra se zo) reiz

ned eus ket perak tra

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (ne deusquet) perac (tra)

ha talout a ra din-me an dra-se a-galz

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (cela me) sert (beaucoup)

pe evit tra

1659
Daveenn : LDJM.1 pg pourquoy

an dra-se a dal kement hag al lezenn

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (cela) vaut (autant que la Loy

an dra-se a denn davedon

1659
Daveenn : LDJM.1 pg (cela) tend (à nous)

M. Pe evit tra er [sin ar groaz] gret-hu er feson-se ? D. Da gentañ, evit digas ar memoar eus an daou Vister priñsipal eus hor Feiz ; unan, eus an Drinded binniget, en ur bronoñs ar c'homzoù-mañ : En Hanv an Tad, hag ar Mab, hag ar Spered santel ; an eil, eus ar marv ha Pasion hon Salver, pehini[,] ouzh en em vezañ graet den, en deus anduret ar marv evidomp-holl en ur Groaz.

1677
Daveenn : Do. p9

an dra-se a reot en hoc'h aez

1732
Daveenn : GReg pg aise

c'hwezh an trenk a zo gant an dra-se

1732
Daveenn : GReg pg aigre

an dra-hont

1732
Daveenn : GReg pg cela (qui est éloigné de moi)

ned eo ket an douet a ra din lavaret an dra-se

1732
Daveenn : GReg pg (si je dis cela ;) ce (n'est pas que je doute)

pa'z eus bet e-leizh a gêrioù isfontet gant ar c'hrenoù-douar, perak tra ne ve ket arru kemend-all gant ar gêr a Iz

1732
Daveenn : GReg pg abyme

roit an dra-se d'ho tad

1732
Daveenn : GReg pg (donnez cela) à (votre père)

an dra-mañ, hag an dra-hont, ha kalz traoù all

1732
Daveenn : GReg pg (ceci &) cela (choses & autres)

lezomp an dra-se aze

1732
Daveenn : GReg pg briser (brisons-là, Monsieur ?)

an dra-se a blij din

1732
Daveenn : GReg pg agréer

tra tra

1732
Daveenn : GReg pg bagatelle(s, point du tout)

an evañ ne dalv tra

1732
Daveenn : GReg pg (la) boisson (ne vaut rien)

ne dal tra ar braoued-mañ

1732
Daveenn : GReg pg (la) boisson (ne vaut rien)

e kaz ma degouezhe an dra-se

1732
Daveenn : GReg pg (en) cas (que cela arrive)

ned eus tra a gar kement ar merc'hed, evel kaout lorc'h, ha bezañ kañjolet

1732
Daveenn : GReg pg cageoller (la faiblesse des femmes, c'est d'aimer qu'on les flate, & qu'on les cageole)

e kaz ma errufe an dra-se

1732
Daveenn : GReg pg (en) cas (que cela arrive)

hag an dra-se

1732
Daveenn : GReg pg (et) ce

tra

1732
Daveenn : GReg pg ce (que, signifiant en lat. Quod), goute (Goute, point du tout.)

e garet a ran ; hag an dra-se dre 'n abeg ma 'z eo vertuzus

1732
Daveenn : GReg pg (je l'aime ; &) ce (à cause de sa vertu)

an dra-mañ

1732
Daveenn : GReg pg ceci

an dra-se

1732
Daveenn : GReg pg cela (qui est en ma presence)

an dra-mañ-tra

1732
Daveenn : GReg pg eau (de vie. Burlesqement, se dit proprement de l'eau de vie en fraude), fesse-moulin (eau de vie en fraude)

ned eus tra par, e-c'hiz kaout e di dezhañ e-unan

1732
Daveenn : GReg pg (il n'est rien tel, que d'avoir un) chez (soi)

hep tra

1732
Daveenn : GReg pg (sans aucune) chose (qui n'a rien)

hep tra ebet

1732
Daveenn : GReg pg (sans aucune) chose (qui n'a rien)

un dra gaer eo ar gweled

1732
Daveenn : GReg pg (c'est une belle) chose (que de voir)

an dra-se a ra vad din

1732
Daveenn : GReg pg (celà me fait du) bien

pe eus a dra eo kistion entrezoc'h

1732
Daveenn : GReg pg (s')agir

pegement ec'h istimer an dra-se ?

1732
Daveenn : GReg pg a (combien cela est-il ?)

an dra-hont

1732
Daveenn : GReg pg eau (de vie. Burlesqement, se dit proprement de l'eau de vie en fraude))

pep tra o vezañ sellet mat

1732
Daveenn : GReg pg fond (Au fond, en effet, d'ailleurs.)

bihan dra

1732
Daveenn : GReg pg fort-e (Fort peu.)

nebeut a dra

1732
Daveenn : GReg pg fort-e (Fort peu.)

kaout un dra bennak

1732
Daveenn : GReg pg fournir

gant nebeut a dra

1732
Daveenn : GReg pg frais (A peu de frais.)

evit bihan dra

1732
Daveenn : GReg pg frais (A peu de frais.)

gant bihan dra

1732
Daveenn : GReg pg frais (A peu de frais.)

An dra-se en deus pignet em fenn.

1732
Daveenn : GReg pg frapper (Cela m'a frappé l'esprit.)

Ned eus tra ker kuzhet, eme ar Skritur-Sakr, na zizoloer ha ne anavezor un deiz.

1732
Daveenn : GReg pg caché (l'Ecriture dit qu'il n'y a rien de si caché qui ne se revèle)

Ne welez tra.

1732
Daveenn : GReg pg goute (Tu ne vois goute.)

Ned eo ket kalz tra.

1732
Daveenn : GReg pg grand (Ce n'est pas grande chose.)

graet antren un dra bennak

1732
Daveenn : GReg pg entrer (Faire entrer, pp.)

Ur mab eo n'en deus aon a nep tra all.

1732
Daveenn : GReg pg determiné (C'est un déterminé.)

Roit an dra-se d’ho mamm.

1850
Daveenn : GON.II p.70, "Donnez cela à votre mère".

hon diaraogerien o deus desket an dra-se deomp

1850
Daveenn : GON.II pg diaraoger

Kaset he deus pep tra d'he zi.

1850
Daveenn : GON.II p.74, "Elle a tout emporté chez elle".

Pep tra en deus e amzer.

1850
Daveenn : GON.II p.74

Roit un dra bennak din.

1850
Daveenn : GON.II p.75, "Donnez-moi quelque chose".

An den-se ne hell tevel war netra, lavarout a ra pep tra.

1850
Daveenn : GON.II p.77

Pep tra a zo mat evidoc'h.

1850
Daveenn : GON.II p.76

Ra vezin kannet, ma ned eo gwir an dra-se !

1850
Daveenn : GON.II p.81, "Que je sois battu, si cela n'est pas vrai".

Ne anaoueer ket evit an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II pg anaouéa (On ne publie pas des monitoires pour cela.)

Ne gredan ket e teuoc'h da zianzavout an dra-mañ.

1850
Daveenn : GON.II pg diañsavout (Je ne crois pas que vous désavouiez ceci).

N'eo ket un divuz bras an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II pg divuz (Ce n'est pas là un grand amusement).

Arvariñ a reer eus an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II pg arvari (On doute de cela).

An dra-mañ

1850
Daveenn : GON.II p.27, livre premier, "ceci".

An dra-se

1850
Daveenn : GON.II p.27, livre premier, "cela près de nous".

An dra-hont

1850
Daveenn : GON.II p.27, livre premier, "cela loin de nous".

An dra-se ho tiskargo un nebeud.

1850
Daveenn : GON.II pg diskarga (Cela vous soulagera un peu).

N'on ket desket a-walc'h evit disklêriañ an dra-se deoc'h.

1850
Daveenn : GON.II.HV pg diskléria (Je ne suis pas assez instruit pour vous expliquer cela).

Gwalc'hit ho treid, an dra-se ho tiskuizho.

1850
Daveenn : GON.II pg diskuiza (Lavez-vous les pieds, cela vous délassera).

Ma na likit evezh, an dra-se ho tislebero.

1850
Daveenn : GON.II pg dislébéri (Si vous n'y prenez garde, cela vous exténuera).

An dra-se n'ho tisteray ket.

1850
Daveenn : GON.II pg distéraat (Cela ne vous avilira point).

An dra-se eo en deus va divlazet.

1850
Daveenn : GON.II pg divlaza (C'est cela qui m'a dégoûté).

An dra-mañ a zo mat da zivorediñ.

1850
Daveenn : GON.II pg divôrédi, divôrrédi (Ceci est bon pour tirer d'assoupissement).

Mat eo an dra-mañ da zivroenañ ar foenneier.

1850
Daveenn : GON.II pg divroenna (Ceci est bon pour détruire les joncs dans les prairies).

Na rit ket an dra-se diwar fae.

1850
Daveenn : GON.II pg diwar-faé (Ne faites pas cela négligemment).

An dra-se a zo mat evit e zisaouzaniñ.

1850
Daveenn : GON.II pg dizaouzani (Cela est bon pour l'enhardir, pour le rassurer).

Dizoare eo an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II pg dizoaré (Cela est informe).

Dibrit eus an dra-mañ, nemet doñjer ho pe.

1850
Daveenn : GON.II pg doñjer (Mangez ceci, à moins que vous n'y ayez de la répugnance).

Dougit an dra-mañ betek an nor.

1850
Daveenn : GON.II pg dougen (Portez ceci jusqu'à la porte).

an dra-se

1850
Daveenn : GON.II pg trâ

An dra-se a zuo ho taouarn.

1850
Daveenn : GON.II pg duañ (Cela vous noircira les mains).

Perak hoc'h eus-hu graet an dra-se e kuzh ?

1850
Daveenn : GON.II pg é-kûz (Pourquoi avez-vous fait cela en secret, en cachette ?)

An dra-se n'eo netra e-skoaz ar pezh em eus gwelet.

1850
Daveenn : GON.II pg é-skoaz, éskoaz (Cela n'est rien en comparaison de ce que j'ai vu).

ne euteurvont ket ober an dra-se

1850
Daveenn : GON.II pg eûteurvout

an dra-mañ

1850
Daveenn : GON.II pg trâ

tra

1850
Daveenn : GON.II pg trâ

tra-mañ-dra

1850
Daveenn : GON.II.HV pg tra (-mañ-dra)

Ker gouiziek eo ma oar pep tra.

1850
Daveenn : GON.II p.94, livre second, "Il est si savant qu’il sait tout".

Pe evit tra ne ra-hi ket ar pezh [a]m eus lavaret dezhi !

1850
Daveenn : GON.II p.85, livre second, " Que ne fait-elle ce que je lui ai dit ! "

Pe evit tra n'hellan-me ket mervel !

1850
Daveenn : GON.II p.85, livre second, " Que ne puis-je mourir ! "

Pep hini a dle kaout e dra.

1850
Daveenn : GON.II p.67, "Chacun doit avoir le sien".

Lavarout a c'hellan penaos, mar en defe pep hini e dra, e vefen pinvidik.

1850
Daveenn : GON.II p.68, "Je puis dire que, si chacun avait le sien, je serais riche".

Pegement e werzhit-hu an dra-mañ ?

1850
Daveenn : GON.II p.70, "Combien vendez-vous ceci ?"

Ne brenin ket an dra-hont hiriv.

1850
Daveenn : GON.II p.70, "Je n'achèterai pas cela aujourd'hui".

Ar mevel a zo aet da glask an dra-hont.

1850
Daveenn : GON.II p.71

Likit evezh ouc'h an dra-mañ.

1850
Daveenn : GON.II p.71, "Faites attention à ceci".

Reiñ a rin deoc'h eus an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II p.73, « Je vous en donnerai ».

Perak hoc'h eus-hu direizhet an dra-se ?

1850
Daveenn : GON.II pg direiza (Pourquoi avez-vous dérangé cela ?)

Direizh e vije an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II pg direiz (Cela serait déraisonnable).

An dra-mañ a zo mat evit diraoulañ.

1850
Daveenn : GON.II pg diraoula, diarouia (Ceci est bon pour désenrouer).

An dra-mañ em [sic] eus bet dioutañ.

1850
Daveenn : GON.II pg diouc'h, diout, diouz (J'ai eu ceci de lui).

Ha ne c'hellit ket-hu dioueriñ an dra-se ?

1850
Daveenn : GON.II pg diouéri (Ne pouvez-vous pas vous passer de cela ?)

Ar re o deus lavaret an dra-se deoc’h, o doa c’hoant d’ho touellañ.

1850
Daveenn : GON.II p.74

An dra-se eo a zeu d'ho tinerzhañ.

1850
Daveenn : GON.II pg dinerza (C'est cela qui vous affaiblit).

Roit un nebeud eus an dra-se d’ho c’hoar.

1850
Daveenn : GON.II p.74, « Donnez-en un peu à votre sœur ».

Ret eo din kaout eus an dra-se.

1850
Daveenn : GON.II p.74, "Il faut que j'en aie".

Kollet eo pep tra gantañ.

1850
Daveenn : GON.II p.74

an dra-ze a lenner en aviel

1850
Daveenn : GON.II pg aviel

An dra-se n'ho tispletay ket.

1850
Daveenn : GON.II pg displétaat (Cela ne vous avilira pas).

an dra-hont

1850
Daveenn : GON.II pg trâ

Na zinac'ho ket an dra-mañ.

1850
Daveenn : GON.II pg dinac'ha (Il ne refusera pas ceci).

Ho preur eo en deus digaset an dra-mañ deomp.

1850
Daveenn : GON.II.HV pg digas (C'est votre frère qui nous a amené cela).

Dioc'h e welet na varnit tra !

1867
Daveenn : MGK p39

Ar pintig kaezh, laouen bepred, a gan hep goulenn tra ebet

1867
Daveenn : MGK p22

Em gened, 'me 'r Marmouz, ned eus tra da damall !

1867
Daveenn : MGK p10

Evel gwin en ur pod, er c'horf emañ 'n ene : / Evit barn mat pep tra n'eus nemet Doue an Neñv. / Dirak e zaoulagad, / Evel dour er werenn, / Emañ an droug, ar mad, / E-kreiz kalon an den.

1867
Daveenn : MGK p40

Pa veze diskarget al lestrig ez ae ar vartoloded, ken dinec’h ha tra, d’ar porzh-mor, en u[l] lavaret n’oant nemet pesketaerien baour, distaolet war douar Bro-Saoz gant ur barr-gwallamzer.

1877
Daveenn : EKG.I. p.18

— Kas daou ! Petra eo daou zen a-enep ar vandenn soudarded a zo e Berven ? — N’int ket kalz a dra ; mes evelato, ma vez lazhet an hini a zougo an tamm lian du, petra a refet ?

1878
Daveenn : EKG.II p.109-110

En em lakaat a raent e-tal da goll o madou hag o buez ; an dra-se ne rae mann ; gloar Doue, mad ar relijion, silvidigezh an eneoù, a glaskent a-raok pep tra.

1878
Daveenn : EKG.II p.179

Henhont a ya d’ar gêr hag a lavaro emaomp e Gwitalmeze, pe dre amañ, ha koueriaded Landunvez, ha martoloded Porspoder, a gavo dezho e c’hellint en em zestum dinec’h e-berr en un tu bennak ; an dra-mañ a zo un dra anat.

1878
Daveenn : EKG.II p.190

Ne deuez ket ? Tra

1909
Daveenn : BROU p. 402 (on l'emploie quelquefois pour signifier : Non, mais il faut que la phrase qu'il syncope soit négative : Ne deues ket Netra ou Tra. Netra est plus catégorique)

n'eus ket a be dra da c'hlebiañ an teod

1909
Daveenn : BROU p. 407 (il n'y pas de quoi se mouiller la langue)

e-keñver an dra-mañ 'n dra

1909
Daveenn : BROU p. 212 (au sujet de)

E kement en deus lavaret ha graet en tu-hont d’ar c’heinvor, n’eus tra hag en dije dismegañset an heol, intret sked ar Rod (2), strafilhet, war grec’hiennoù arc’hant an neñv, bodadeg sakr an doueed, e Dêvobriga.

1923
Daveenn : SKET p.72

Mentek ez oa, kreñv ha mistr ; aes ober ganti, digroz ha didabut, tra souezhus evit ur ramzez.

1923
Daveenn : SKET p.41

An neb, avat, a nac’ho lenn al linennoù-mañ, pe a viro ouzh ar re all d’o lenn, pe a labezo ar bugenoù, pe a rasklo pe a gemmo tra pe dra el linennadoù a zo warno, ra skoio outañ Mestr ar santual ur marv buan ha trumm.

1923
Daveenn : SKET p.25-26 (+p197 "Da reiz[h]a[ñ] "P. 26, lin. 1, e lec’h « linnenadou » len[n] « linennadou ».")

Ha ne voe tra evit o herzel en o c’herzhadeg war-du ar C’huzh-heol, ha bezañ ar gerzhadeg-se, anat a-walc’h, ur stourmadeg dibaouez.

1923
Daveenn : SKET p.139

Ez disgwel pe en em wisket e neuzioù tud pe e spezoù loened, dalc’hmat e vezont red-dired dre ar bed, ha n’eus tra kuzhet outo.

1924
Daveenn : SKET.II p.29

Bilzig atav o pichota tra pe dra evit an tiegezh.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 42, p.975 (Even 1924)

Furchal a rae en e eñvor, hag ac’hane e tispege tra pe dra : ur gaoz, un divinadell, un ouidell.

1924
Daveenn : BILZ1 Niv. 41, p.944 (Mae 1924)

Bilzig, gra an dra-mañ-[t]ra… Ret e vo ober an dra-se, paotr… Ezhomm a vo balan-bugel, raden…

1925
Daveenn : BILZ2 p.106

Goulc'hen, ar Paganad, a oa ur marvailher. E deod a yae en-dro kel lijer hag ur vilin-baper. Ne baoueze ket da'm goulennata : "Hag an dra-mañ ?... Hag an dra-se ?... Hag an dra-hont ?...

1929
Daveenn : SVBV p10

ken dinec'h ha tra

1931
Daveenn : VALL pg (sans la moindre) appréhension

tra all ebet

1931
Daveenn : VALL pg autre

meneg a zo eus an dra-mañ

1931
Daveenn : VALL pg agir (il s'agit de telle chose)

ken nebeudik ha tra

1931
Daveenn : VALL pg aussi

-"Lavaromp kenavo an eil d'egile bremañ", emezi. - "Tra, emezomp-ni. Pa n'eus kastell ebet, ni a antreo en ho lochenn".

1944
Daveenn : EURW.1 p.152

Goulennet e oa bet ganin digant renerien "Kelc'h keltiek" kêr ober ur brezegenn diwar-benn tra pe dra.

1944
Daveenn : ARVR Niv. 165

Me ivez a veze goulennet diganin alies : « Penaos e vez lavaret tra-mañ-tra du-se e Karnoed ? »

1944
Daveenn : EURW.1 p56

Evel-se emañ an Amerikaned holl : p’en en dommont ouzh tra pe dra, ne chomont ket da blediñ gant soñj ar sellerien.

1944
Daveenn : EURW.1 p.190

An Tad-Mestr a oa anezhañ un den war an oad, gouiziek war gement tra, a c'helle bezañ gouezet war an douar.

1949
Daveenn : SIZH p.40

[...] : kevrin ar Grouadelezh, a stummas disheñvel an den hag ar vaouez. Biskoazh, kent neuze, n'en doa merzhet e oa ar Vaouez « tra disheñvel ».

1949
Daveenn : SIZH p.56

- Tra spontus eo neuze karantez ar c'hig ! - Tra neñvel ! Hi ar fulenn, a c'hwezh an tan, ha hi ar feunteun el lazh...

1949
Daveenn : SIZH p.57

rak, - ar Reolenn a oa, - ne veze ket lezet nemeur ar baotred yaouank hep ober tra pe dra.

1949
Daveenn : SIZH p.53

Avi a savas er breur Arturo a [ouzh] fiziañs disaouzan e geneil. Nemet hemañ, ken sur ha tra, n'oa ket bet en em gavet gantañ ur Balmira war e hent.

1949
Daveenn : SIZH p.56

Amañ d'ar c'hure disleal, / Pell diouzh ho kêrioù, war ar maez, / 'Ro bod pinvidig ha paour-glez, / Hag ouzhin[,] tra ne anzaver...

1960
Daveenn : PETO p38

Klasket em eus chaokat greun kumin, e soñj eus ar banne vodka en doa ma saveteet, tra d'ober, ouzhpenn-se n'eo ket atav e veze had kumin ganin em chakod, greun tro-heol a veze aliesoc'h war-hed ma dorn, met ar re-se ne raent netra, nemet ober din lartaat.

1992
Daveenn : EAZB p. 57

Bez' e voe anezhañ ur gwir reveulzi estetek ha teknek en doare da sevel an nevedoù kristen en Europa hag ar savadurezh-se a reno hep tra da geveziñ outi betek diwezh ar Grennamzer, da lavarout eo e-pad tri c'hantved hanter.

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 8

Ne oa tra ebet er vro a gement a c'hallfe bezañ talvezet da batrom evit ur c'heur gotek hantergelc'hiek, dezhañ un adnev-tro ha chapelioù empret diouzh doare an opus francigenum.

2013
Daveenn : LLMM Niv. 399, p. 8

N'eo ket abalamour d'an dra-se eo reizh implijout doareoù ha n'int ket ken feuls evel, da skouer, plantañ tan en tourterioù a vo implijet da sevel ur c'hamp-bac'h nevez.

2015
Daveenn : DISENT p66-67

Evit ar c'hentañ gwel, n'em eus kavet tra da ziskrediñ warnañ.

2015
Daveenn : EHPEA p37

Ma vez moc'het tra pe dra gant stourmerien difeuls ez eo da gentañ peogwir e vez soñjet gante e vo talvoudus a-fed [a-fet] strategiezh da geñver gwanderioù an enebourien.

2015
Daveenn : DISENT p67

Aon en dez an nen rak an titouroù o "fuiñ" hag a c'hallfe diskar an obererezh, aon rak unan bennak en defe gallet en em silañ en aozadur, peotramant c'hoazh aon rak feulster ar boliserien traken.

2015
Daveenn : DISENT p154

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial